Γεφυρώνεται το διατλαντικό χάσμα;
του John R. Deni
Στις 19 Ιανουαρίου, η κυβέρνηση Trump έδωσε στη δημοσιότητα την πρώτη της Εθνική Αμυντική Στρατηγική (NDS), ή τουλάχιστον μια σχετικά σύντομη, 12σελιδη σύνοψη της κατά πάσα πιθανότητα μεγαλύτερης εκδοχής. Σε έντονη αντίθεση με τους πρώτους μήνες της προεδρίας του Trump, αυτή η νέα στρατηγική δηλώνει όλα τα σωστά πράγματα για συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ. Παρόλα αυτά, η στρατηγική έχει ανάμικτες επιπτώσεις για την Ευρώπη -τελικά, η νέα NDS φαίνεται απίθανο να κατευνάσει όλες τις ανησυχίες της ηπείρου για τη διατλαντική σχέση.
Η NDS έρχεται μετά από την έκδοση της Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας (NSS) της κυβέρνησης Trump το Δεκέμβριο του 2017. Αρκετά από τα θέματα που είναι εμφανή στην NSS τους δίνεται μεγαλύτερος “χώρος” στην NDS. Πολλά από αυτά τα θέματα σίγουρα ακούγονται σαν μουσική στα αυτιά των Ευρωπαίων, οι οποίοι έχουν εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες για την κατεύθυνση της αμερικανικής στρατηγικής και τη σταθερότητα της αμερικανικής δέσμευσης όχι απλώς στην Ευρώπη, αλλά στην παγκόσμια τάξη γενικότερα.
Οι Ευρωπαίοι αναμφίβολα θα είναι χαρούμενοι να δουν την NDS να δηλώνει ότι οι αμερικανο-κεντρικές συμμαχίες παραμένουν η ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας ασφάλειας, παρέχοντας στις ΗΠΑ ένα ασύμμετρο στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι οποιουδήποτε αντιπάλου και ανταγωνιστή. Αυτό δεν αποτελεί υπερβολή -παρόλα τα ελαττώματα του ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι και οι Κινέζοι δεν έχουν τίποτα παρόμοιο με όρους συγκρίσιμης πολιτικής, στρατιωτικής ή ήπιας δύναμης.
Επιπλέον, η NDS είναι σαφής όταν δηλώνει ότι οι συμμαχίες διευκολύνουν το φορτίο ασφάλειας της Αμερικής. Πέραν της έντονης εστίασης του Λευκού Οίκου στην κατανομή του βάρους, η NDS επαινεί τους συμμάχους για το ότι ήταν συνεχώς στο πλευρό των ΗΠΑ στην “υπεράσπιση της ελευθερίας, στην αποτροπή του πολέμου, και στη διατήρηση των κανόνων που εγγυώνται μια ελεύθερη και ανοιχτή διεθνή τάξη”.
Εκτός από τις γενικές προοπτικές των συμμαχιών, οι Ευρωπαίοι είναι επίσης πιθανό να ικανοποιηθούν με αυτό που βλέπουν στην NDS αναφορικά με την περιοχή τους στον κόσμο. Συγκεκριμένα, η NDS σηματοδοτεί μια “ισχυρή και ελεύθερη Ευρώπη” ως ζωτικής σημασίας στην αμερικανική ασφάλεια. Αυτό είναι ιδιαίτερα καθησυχαστικό δεδομένου αυτού που ορισμένοι αντιλαμβάνονται ως αντιπάθεια του Λευκού Οίκου προς τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και τις σχετικές ενώσεις, όπως η ΕΕ.
Επιπλέον, ενώ η NDS σημειώνει ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να συμπεριλάβει την αντί-τρομοκρατία στις αποστολές της, το Πεντάγωνο επισημαίνει τον ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο που τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν αναθέσει στην ΕΕ υπό αυτή την άποψη, ιδιαίτερα στην Αφρική.
Παρά τα καλά νέα για την Ευρώπη στη νέα NDS, υπάρχουν ελλείψεις που θα πρέπει να μετριάσουν κάθε πανηγυρισμό. Πρώτα είναι ο περιορισμένος τρόπος με τον οποίο η NDS θεωρεί ότι “ενισχύει συμμαχίες”. Συγκεκριμένα, η NDS επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα πετύχουν αυτό τον στόχο υποστηρίζοντας μία βάση κοινής ευθύνης, διευρύνοντας τους μηχανισμούς διαβούλευσης και τον συνεταιρικό σχεδιασμό και την εμβάθυνση της διαλειτουργικότητας.
Ασφαλώς υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει για να αξιοποιηθούν τα κέρδη διαλειτουργικότητας που δημιουργούνται από τον εδώ και μια δεκαετία πόλεμο στο Αφγανιστάν. Ωστόσο, όπως εξηγείται περαιτέρω στην NDS, οι άλλες δύο μεθοδολογίες φαίνεται να είναι απλώς παραλλαγές στο προαναφερθέν θέμα επιμερισμού των βαρών. Αυτό που λείπει από την λίστα των εργαλείων πολιτικής -μεταξύ άλλων πραγμάτων- είναι το εάν και πώς οι αμερικανικές δηλώσεις στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, θα πρέπει να εξελιχθούν για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο. Η NDS κάνει λόγο για ένα νέο Παγκόσμιο Λειτουργικό Μοντέλο “ευέλικτων στάσεων στο εξωτερικό”. αλλά δεν ρίχνει φως στο πώς θα εφαρμοστεί αυτό στην Ευρώπη ή αλλού.
Κατά παρόμοιο τρόπο, η νέα NDS δεν κατορθώνει να δώσει μια σταθερή αντίληψη για το πώς μοιάζει ένας ανταγωνισμός με τη Ρωσία σε μια Ευρώπη που βρίσκεται σε φάση αναδιοργάνωσης διαφόρων ειδών. Την τάση προς διάφορες ανελεύθερες πολιτικές μέσα σε ορισμένους συμμάχους, τη συνεχιζόμενη πρόκληση ενός διαβρωτικού λαϊκισμού σε όλη την ήπειρο και την αλλαγή των στρατηγικών δυναμικών μεταξύ Λονδίνου, Παρισιού και Βερολίνου, που δημιουργούν ένα δύσκολο τοπίο. Η NDS δεν δίνει πολλές πληροφορίες για το πώς το Πεντάγωνο θα βοηθήσει ώστε να επιτευχθεί κάτι που να μοιάζει με συναίνεση.
Ένα άλλο θέμα στο οποίο θα είναι δύσκολο να υπάρξει συναίνεση με τους Ευρωπαίους συμμάχους, είναι για το ρόλο των πυρηνικών όπλων. Η NDS ζητά τον εκσυγχρονισμό της αμερικανικής πυρηνικής πολιτικής, και αναδεικνύει το επικαιροποιημένο, αυξανόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας, ως έναν σημαντικό λόγο. Αν και το ΝΑΤΟ έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τη ρωσική παραβίαση μιας βασικής συνθήκης πυρηνικών όπλων, εξακολουθεί να υπάρχει ανησυχία στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Γερμανία αναφορικά με το ρόλο των πυρηνικών όπλων στην πολιτική αποτροπής της συμμαχίας.
Ακόμη και στο σημείο διαλειτουργικότητας, η NDS φαίνεται να μην επισημαίνει κάποια ακανθώδη ζητήματα. Ίσως το πιο σημαντικό από αυτά είναι πώς οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την Ευρώπη στην ίδια “σελίδα” σε ό,τι αφορά την τεχνολογία. Η NDS δεν δίνει πολλές πληροφορίες για αυτό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στο πώς και πότε οι ΗΠΑ θα φέρουν τους Ευρωπαίους στο ίδιο επίπεδο να καθίσουν να συζητήσουν όταν πρόκειται για αποφάσεις εξαγορών και για ορισμούς απαιτήσεων.
Τέλος, παραμένει το αντιληπτό χάσμα μεταξύ αυτού που εμφανίζεται στα έγγραφα όπως της NDS από τη μια πλευρά, και στις ενέργειες και δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου από την άλλη. Και πάλι, δεν είναι σαφές εάν οποιαδήποτε στρατηγική των ΗΠΑ μπορεί να το εκπληρώσει αυτό, δεδομένων των ευρωπαϊκών αντιλήψεων για την προεδρία του Trump.
Capital.gr
