O πόλεμος του Κοσόβου

Ο πόλεμος του Κοσόβου ήταν η ένοπλη σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο που διήρκησε από τις 28 Φεβρουαρίου 1998 μέχρι τις 11 Ιουνίου 1999. Τα αντίπαλα στρατόπεδα ήταν οι δυνάμεις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας (τότε περιλάμβανε το Μαυροβούνιο και τη Σερβία), η οποία έλεγχε το Κοσσυφοπέδιο πριν τον πόλεμο, και της αλβανικής οργάνωσης γνωστής ως Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου (UCK), με αεροπορική υποστήριξη από το ΝΑΤΟ από τις 24 Μαρτίου 1999, και στο έδαφος από τον Αλβανικό Στρατό.

Ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου (UCK) ήταν αλβανική παραστρατιωτική οργάνωση που ζητούσε την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 και την ενδεχόμενη δημιουργία μιας Μεγάλης Αλβανίας.Ο πρώην εκπρόσωπος του UÇK, Γιακούπ Κρασνίκι, δήλωσε ότι οι εθελοντές προέρχονταν από «τη Σουηδία, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ». Ισλαμιστές εθελοντές από τη Δυτική Ευρώπη, Αλβανοί, Τούρκοι και Βορειοαφρικανοί, οργανώθηκαν από ισλαμιστές ηγέτες στη Δυτική Ευρώπη συμμάχους με τον Μπιν Λάντεν και τον Ζαουάχρι. Επίσης, 175 μουτζαχεντίν της Υεμένης έφτασαν στις αρχές Μαΐου του 1998. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Σερβίας, μέχρι το Σεπτέμβριο του 1998, υπήρχαν 1.000 ξένοι μισθοφόροι από την Αλβανία, τη Σαουδική Αραβία, την Υεμένη, το Αφγανιστάν, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη (μουσουλμάνοι) και την Κροατία.

Ο UCK, ο οποίος είχε δημιουργηθεί το 1991, τον Ιούνιο του 1996 ανέλαβε την ευθύνη για μια σειρά επιθέσεων και σαμποτάζ με στόχους αστυνομικούς σταθμούς στο Κοσσυφοπέδιο. Το 1997, κατά τη διάρκεια της αλβανικής εξέγερσης, η οργάνωση απέκτησε μεγάλο αριθμό όπλων, μέσω λαθρομεταφοράς από την Αλβανία και κλοπής όπλων από τους αστυνομικούς σταθμούς και στρατιωτικά φυλάκια. Το 1998, ο UCK επιτέθηκε στις γιουγκοσλαβικές Αρχές στο Κόσοβο, με αποτέλεσμα την αυξημένη παρουσία Σέρβων παραστρατιωτικών και τακτικών δυνάμεων, οι οποίες ξεκίνησαν μια εκστρατεία τιμωρίας των συμπαθούντων του UCK και πολιτικών τους αντιπάλων, με αποτέλεσμα το θάνατο 1.500 με 2.000 πολιτών και μαχητών του UCK.Μετά την αποτυχία εύρεσης διπλωματικών λύσης, το ΝΑΤΟ παρενέβη, δικαιολογώντας την εκστρατεία στο Κόσοβο ως «ανθρωπιστικό πόλεμο».

Αυτό οδήγησε στη μαζική απέλαση Αλβανών Κοσοβάρων, ενώ οι γιουγκοσλαβικές δυνάμεις συνέχισαν να μάχονται τη στιγμή που το ΝΑΤΟ προχωρούσε σε βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας (Μάρτιος-Ιούνιος 1999).

Μέχρι το 2000, οι έρευνες είχαν ανακτήσει τις σωρούς 3.000 θυμάτων όλων των εθνικοτήτων και το 2001 το Ανώτατο Δικαστήριο του ΟΗΕ για το Κόσοβο απεφάνθη ότι «έλαβε χώρα μια συστηματική εκστρατεία τρόμου, με δολοφονίες, βιασμούς, εμπρησμούς και πολλές κακομεταχειρίσεις», παρότι σύμφωνα με άλλες απόψεις ο Γιουγκοσλαβικός Στρατός προσπάθησε να απομακρύνει παρά να εξοντώσει τον αλβανικό πληθυσμό του Κοσσυφοπεδίου.

Ο πόλεμος έληξε με τη συνθήκη του Κουμάνοβο, με τις γιουγκοσλαβικές δυνάμεις να συμφωνούν να αποχωρήσουν από το Κοσσυφοπέδιο, ώστε τη θέση τους να πάρουν διεθνείς δυνάμεις. Ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου διαλύθηκε σύντομα μετά από αυτό και μερικά μέλη του συνέχισαν να μάχονται για το UCPMB ( Απελευθερωτικός Στρατός του Πρέσεβο, Μεντβέντζα και Μπουγιάνοβατς) στην κοιλάδα του Πρέσεβο, ενώ άλλα εντάχθηκαν στον Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό και τον Αλβανικό Εθνικό Στρατό κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης στην ΠΓΔΜ το 2001, ενώ άλλοι σχημάτισαν το Σώμα της Αστυνομίας του Κοσόβου.

Ο Eθνικός Απελευθερωτικός Στρατός, γνωστός και σαν UCK των Σκοπίων ήταν στρατιωτική οργάνωση των Αλβανών της ΠΓΔΜ που έδρασε το 2001 με κύριο σκοπό την απόσχιση των δυτικών εδαφών της ΠΓΔΜ, όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι αλβανοί, και την ένωσή τους με το Κοσσυφοπέδιο.

Το Κοσσυφοπέδιο ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008.

Διαχρονικά, οι βομβαρδισμοί από το ΝΑΤΟ παραμένουν αμφιλεγόμενοι, καθώς δεν εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και οδήγησαν στο θάνατο τουλάχιστον 488 Γιουγκοσλάβων πολιτών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και Κοσοβάροι πρόσφυγες.

Κοσσυφοπέδιο

Το Κοσσυφοπέδιο ή Κόσοβο (αλβανικά: Kosova, σερβικά: Косово / Kosovo) είναι μια αμφισβητούμενη περιοχή των Βαλκανίων στη Σερβία, με την πλειονότητα των κατοίκων να είναι Αλβανοί, η οποία από το 1999 βρίσκεται υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και τη στρατιωτική προστασία του ΝΑΤΟ.

Η λέξη Κοσσυφοπέδιο προέρχεται από το αρχ. ελλ. κόσσυφος (κοτσύφι) και πεδίο (πεδιάδα, έκταση). Αποτελεί το πεδίο της μάχης του Κοσσυφοπεδίου του 1389 όπου ηττήθηκαν οι Σέρβοι από τους Τούρκους.

Την 17η Φεβρουαρίου 2008, η Βουλή του Κοσσυφοπεδίου ανακοίνωσε, μονομερώς, την ανεξαρτησία του από τη Σερβία, η οποία όμως δεν αποδέχθηκε την απόσχισή του, θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο αυτόνομη επαρχία της Σερβίας και προσέφυγε στον ΟΗΕ. Το ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίσθηκε άμεσα από κάποιες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και των τεσσάρων μεγάλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γερμανία) μεταξύ άλλων, ενώ κάποιες άλλες, όπως η Ρωσία και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, θεωρούν την απόσχισή του παράνομη. Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει επίσης, το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος. Επί του παρόντος 109 χώρες-μέλη του ΟΗΕ αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, καθώς επίσης το Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας, η Δημοκρατία της Κίνας (Ταϊβάν), οι Νήσοι Κουκ και το Νιούε.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε στις 8 Οκτωβρίου του 2008 το αίτημα της Σερβίας να παραπέμψει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το ζήτημα της μονομερούς απόφασης του Κοσσυφοπεδίου να κηρύξει την ανεξαρτησία του. Από τις 19 Απριλίου 2013 οι δύο χώρες συνήψαν συμφωνία στις Βρυξέλλες, η οποία καταρτίστηκε υπό την αιγίδα της ΕΕ. Στη συμφωνία προβλέπεται ένας ορισμένος βαθμός αυτονομίας για τους Σέρβους του βορείου Κοσόβου, με υπαγωγή τους όμως στην Πρίστινα, ενώ Βελιγράδι και Πρίστινα συμφώνησαν πως καμία από τις δύο χώρες δε θα έχει δικαίωμα βέτο σε πιθανή ένταξη μιας από τις δύο χώρες σε διεθνή οργανισμό, όπως το ΝΑΤΟ ή η ΕΕ. Παρά τη συμφωνία η Σερβία δεν αναγνωρίζει την αποσχισθείσα Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου ως ανεξάρτητη.

Το Κοσσυφοπέδιο έχει έκταση 10.908 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύει με το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, τη Σερβία και με την ΠΓΔΜ. Ο πληθυσμός του είναι 1.783.531 κάτοικοι, εκ των οποίων το 92% αποτελούν Αλβανοί, ενώ το υπόλοιπο 8% αποτελούν Σέρβοι. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη στο Κόσοβο είναι η Πρίστινα.

Στις 8 Μαΐου του 2009 έγινε δεκτό το αίτημα του Κοσόβου να γίνει μέλος του ΔΝΤ. Από τις 29 Ιουνίου του 2009 είναι μέλος της Παγκόσμιας Τράπεζας.