THE DARKEST HOUR
Το ιστορικό πλαίσιο γύρω από τη συγκλονιστική ταινία για την είσοδο της Αγγλίας στο Β΄ΠΠ
«Δεν έχω τίποτα να σας προσφέρω εκτός από αίμα, μόχθο, δάκρυα κι ιδρώτα.»
Ουίνστον Τσώρτσιλ. Mόλις είχε αναλάβει πρωθυπουργός στις 13 Μαϊου 1940.
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Στις 10 Μαίου 1940, την ημέρα που η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στο Βέλγιο, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού της Βρετανίας. Ο Τσώρτσιλ ήταν ήδη 65 χρονών και οι πολιτικοί κύκλοι του Ηνωμένου Βασιλείου τον αντιμετώπιζαν με δυσπιστία. Παρά το γεγονός ότι ήταν εξαιρετικά ευφυής, ήταν παράλληλα απρόβλεπτος και ριψοκίνδυνος και συχνά, είχε οδηγήσει τη χώρα σε λανθασμένες αποφάσεις. Μια από αυτές, η οποία θα τον σημάδευε για όλη την πολιτική του ζωή ήταν η στήριξη που παρείχε στην καταστροφική εκστρατεία της Καλλίπολης το 1915 κατά την διάρκεια του Α’ ΠΠ. Το 1931 είχε τεθεί ουσιαστικά εκτός κυβέρνησης και, τότε, οι περισσότεροι πίστευαν πως η πολιτική του σταδιοδρομία τελείωσε.
Όμως, ο Τσώρτσιλ από το 1933 έβλεπε την απειλιτική άνοδο του Χίτλερ και προειδοποιούσε για τον κίνδυνο που θα εμφανιζόταν, ζητώντας την ενίσχυση της βρετανικής αεροπορίας και την ανάληψη κοινής δράσης στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών. Οι προειδοποιήσεις του δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, όμως η δημοτικότητα του στο βρετανικό λαό ανεβαίνει.
Όταν ξεσπάει ο πόλεμος στην Ευρώπη και ο Χίτλερ αρχίσει την καταστροφική του πορεία, ο πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεν παραιτείται και τη θέση του αναλαμβάνει ο Τσώρτσιλ. Ήταν μια δύσκολη στιγμή για την Βρετανία, καθώς διπλωματικοί κύκλοι προσπαθούν να τον πείσουν για έναν έντιμο συμβιβασμό με τον Χίτλερ. Το βρετανικό κοινοβούλιο βράζει. Οι ΗΠΑ απέχουν από την ευρωπαϊκή λαίλαπα της ναζιστικής παράκρουσης. Οι πολιτικοί κύκλοι είναι διχασμένοι.
Τότε ο Ουίνστον με το περίφημο διάγγελμά του στον Βρετανικό λαό, αναλαμβάνει την κατάσταση στα χέρια του.
«Δεν έχω τίποτε να σας προσφέρω εκτός από αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα. Έχουμε μπροστά μας ένα μαρτύριο της πιο οδυνηρής μορφής. Έχουμε μπροστά μας πολλούς, πολλούς μήνες αγώνα και πόνου. Ρωτάτε: “Ποια είναι η πολιτική μας;” Μπορώ να πω ότι είναι το να διεξαγάγουμε πόλεμο από θαλάσσης, ξηράς και αέρος, με όλες τις εσωτερικές μας δυνάμεις και μ’ όλη τη δύναμη που μπορεί να μας δώσει ο Θεός. Να διεξαγάγουμε πόλεμο εναντίον μιας τερατώδους τυραννίας, που κανείς ποτέ δεν την έχει υπερβεί στο σκοτεινό, αξιολύπητο κατάλογο της ανθρώπινης εγκληματικότητας. […] Ρωτάτε: “Ποιος είναι ο σκοπός;” Μπορώ ν’ απαντήσω με μια λέξη. Είναι η νίκη. Νίκη με κάθε κόστος, νίκη παρ’ όλο τον τρόμο, νίκη, όσο μακρύς και σκληρός κι αν είναι ο δρόμος. Γιατί χωρίς νίκη, δεν υπάρχει επιβίωση. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Καμία επιβίωση για τη Βρετανική Αυτοκρατορία, καμία επιβίωση για όλα όσα αντιπροσωπεύει η Βρετανική Αυτοκρατορία.»
Μετά την κατάρρευση και συνθηκολόγηση της Γαλλίας, η Βρετανία βρέθηκε πλέον μόνη της στον αγώνα ενάντια στη Ναζιστική Γερμανία. Ο Χίτλερ επεδίωκε έναν συμβιβασμό ή συμφωνία με τη Βρετανία έχοντας κατά νου την σχεδιαζόμενη επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά ταύτα, η στάση του Τσώρτσιλ ήταν αδιαπραγμάτευτη. Πριν ξεκινήσει η Μάχη της Αγγλίας, προέβη σε έναν ακόμη λόγο, έξοχο δείγμα της ρητορικής του δεινότητας, με σκοπό να ανυψώσει το ηθικό των Βρετανών.
«Θα πολεμήσουμε στη Γαλλία, θα πολεμήσουμε σε θάλασσες και ωκεανούς, θα πολεμήσουμε με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους αιθέρες, θα υπερασπίσουμε το νησί μας, ό,τι και να μας κοστίσει, θα πολεμήσουμε στους διαδρόμους προσγείωσης, θα πολεμήσουμε στα χωράφια και στους δρόμους, θα πολεμήσουμε στους λόφους. Δεν θα παραδοθούμε ποτέ!»
Άραγε ποια θα ήταν η κατάσταση σήμερα στην Ευρώπη αν ο Τσώρτσιλ δεν είχε υψώσει το ανάστημά του;
Η ταινία αφηγείται τις πρώτες εβδομάδες της πρωθυπουργίας του Τσόρτσιλ, όταν οι Ναζί είχαν αρχίσει να καταλαμβάνουν την Ευρώπη και ο ίδιος έπρεπε, έχοντας όχι μόνο την απειλή της εισβολής των δυνάμεων του Χίτλερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και 300.000 στρατιώτες εγκλωβισμένους στη Δουνκέρκη, να αποφασίσει αν θα συνθηκολογήσει μαζί τους, στην πιο σκοτεινή στιγμή της δικής του αλλά και της ιστορίας της χώρας του ή αν θα τους αντιμετωπίσει στο πεδίο της μάχης. Ο Γκάρι Όλντμαν είναι συγκλονιστικός στο ρόλο που ενδεχομένως να του προσφέρει το πρώτο Όσκαρ στην καριέρα του. Η ταινία είναι υποψήφια σε έξι κατηγορίες με πιο σημαντική αυτή της Καλύτερης Ταινίας και του Α΄ανδρικού ρόλου.
Μαζί με την επίσης υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας «Δουνκέρκη» αποτελούν ένα δυνατό κινηματογραφικό δίδυμο για την σύγχρονη βρετανική ιστορία. Η Δουνκέρκη ουσιαστικά μας παρουσιάζει τη συνέχεια από τις πρώτες εβδομάδες εξουσίας του Τσώρτσιλ όπου εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των Βρετανών και των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από δυνάμεις του εχθρού. Παγιδευμένοι στην παραλία, με τις πλάτες τους στην θάλασσα έρχονται αντιμέτωποι με μια ανέφικτη κατάσταση, καθώς ο εχθρός πλησιάζει. Η RAF (Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Μεγάλης Βρετανίας) και οι απλοί πολίτες που επιστρατεύονται με όποιο θαλάσσιο μέσο διαθέτουν, μια επιστράτευση που διατάχθηκε από τον ίδιο τον Τσώρτσιλ, είναι οι σύγχρονοι ήρωες της Βρετανικής ιστορίας.
Δεν είναι τυχαίο πως μετά την απόφαση για Brexit τον Ιούνιο του 2016, στις βρετανικές αλλά και τις παγκόσμιες αίθουσες εμφανίστηκαν ταινίες που εξυμνούν τη δύναμη του βρετανικού λαού στις δύσκολες στιγμές. Ακόμη και η ταινία King Arthur: Legend of the Sword του Βρετανού Γκάι Ρίτσι, μια ταινία του 2017, που έδωσε μια μεταμοντέρνα εκδοχή της κλασσικής βρετανικής μυθολογίας, επιτελεί αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Δηλαδή να ανυψώσει το ηθικό των Βρετανών καθώς εκκρεμεί η δύσκολη διαπραγμάτευση της αγγλικής κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες για τους όρους του Brexit. Ποιος είπε ότι η τέχνη δεν υπηρετεί επάξια την πολιτική όταν χρειάζεται; Δεν είναι καθόλου παράξενο το γεγονός ότι σε αρκετές προβολές του φιλμ στην Μεγάλη Βρετανία, το κοινό σηκώνεται όρθιο και χειροκροτά στον τελικό λόγο του Τσόρτσιλ στην βρετανική Βουλή.
