Γιατί τελικά, έγινε η Ναυμαχία του Ναυαρίνου;

Γράφει ο Αντώνης Παπαγιαννίδης 

Στην εκδήλωση για την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του΄21 – φέτος, είναι αλήθεια, γιορτάζεται σε μια ιδιαίτερη συγκυρία που υποχρεώνει σε υπαρξιακό αναστοχασμό – την οποία παραδοσιακά διοργανώνει ο Όμιλος Απογόνων Αγωνιστών 1821 και Ιστορικών Γενών της Ελλάδος ακούστηκε μια ιδιαίτερη ομιλία για την «φάση λήξης» της Επανάστασης. Όσες σελίδες αγώνα και μάχης κι αν γράφτηκαν από τους (παρανοϊκά για την εποχή) εξεγερμένους Έλληνες και απ’ όσους συμπαρατάχθηκαν μαζί τους, η έκβαση δεν θα ήταν εκείνη που υπήρξε – η Ανεξαρτησία, η αρχή της πορείας του αυτόνομου Ελλαδικού κρατιδίου, η συνέχεια γνωστή… – αν δεν είχε μεσολαβήσει η Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Όπου οι στόλοι των Τριών Δυνάμεων , με Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέϋδεν καταναυμάχησαν τον ΤουρκοΑιγυπτιακό στόλο του Ιμπραήμ Πασά, του Αμιρ Ταχίρ Πασά και του Μοχαρράμ. Από το σημείο εκείνο και πέρα, αρχίζει το ξήλωμα της παρουσίας/της κυριαρχίας των Τούρκων στην Ελλάδα.

Στα πλαίσια, λοιπόν, μιας φαινομενικά τυπικής εορταστικής εκδήλωσης, κλήθηκε και παρουσίασε μιαν «ανάγνωση» του τι συνέβη τελικά στις 8 Οκτωβρίου 1827 στον κόλπο του Ναυαρίνου ο Μελέτης Μελετόπουλος – ιδιαίτερη φιγούρα της δημόσιας ζωής καθώς, διδάκτορας Κοινωνιολογίας και Φιλοσοφίας σε Γενεύη και Αθήνα, σήμερα διευθυντής στην Ιόνιο Σχολή, εμπνευστής και διευθυντής της «Νέας Κοινωνιολογίας», έμεινε σταθερά μακριά από το Πανεπιστήμιο. Με τα μάτια σαφώς στραμμένα στο σήμερα και την γεωπολιτική της εκρηκτικής πάντα Εγγύς Ανατολής (στην οποία, έως και τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ου εντασσόταν, στα μάτια του διεθνούς συστήματος, όλη η γειτονιά μας), «διάβασε» την ναυμαχία του Ναυαρίνου καλώντας να προσπεράσουμε τρεις μύθους και να σκεφθούμε ένα ενδεχόμενο.

Πρώτος μύθος: ότι το Ναυαρίνο ξεκίνησε από ένα «θερμό επεισόδιο», με πυρ να ανοίγει από Αιγυπτιακό πυρπολικό προς βρετανική λέμβο ή από πυρά προς γαλλικά πλοία. Όμως και ο τότε Πρωθυπουργός Κάννιγκ είχε δώσει εντολή στον Κόδριγκτον «αν δεν εισακουσθεί ο λόγος σας, μεταχειρισθείτε τα πυροβόλα» (είχε προηγηθεί η Συνθήκη του Λονδίνου, που «έβλεπε» την αυτονομία των Ελλήνων από την Υψηλή Πύλη), αλλά και ο Χέϋδεν είχε αποπλεύσει από την Κρονστάνδη με εντολές εμπλοκής. Το Ναυαρίνο δεν ήταν αποτέλεσμα μιας σπίθας, ήταν προσχεδιασμένο.

Δεύτερος μύθος, ότι ο Κόδριγκτον μετά την ναυμαχία και την διαδοχή των γεγονότων που ακολούθησαν, κατακρίθηκε ή και τιμωρήθηκε από την Αγγλική ιεραρχία. Η αλήθεια είναι ότι η Αγγλία φρόντισε να κρατήσει ανοιχτές τις σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο λόγος του θρόνου στην Βουλή των Κοινοτήτων αναφέρθηκε σε ατυχές επεισόδιο. Όμως και τότε, πολλοί βουλευτές μίλησαν υπέρ της κίνησης Κόδριγκτον, αλλά και ο ίδιος – μετά ένα διάλειμμα – συνέχισε και ολοκλήρωσε την καριέρα του. (Ενώ και ο Γάλλος βασιλιάς Κάρολος Ι΄ θεώρησε την «απρόοπτη ναυμαχία, ημέρα δόξης για το [γαλλικό] ναυτικό).
Τρίτος μύθος, ότι με το Ναυαρίνο τελείωσε η Ελληνική Επανάσταση. Σημαντικός ο ρόλος του Ναυαρίνου, αλλά πάντως χρειάστηκε αι ο ΡωσοΤουρκικός Πόλεμος (1828-29) αλλά και σειρά άλλων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων – πάλι με συμμετοχή των Δυνάμεων, εδώ και Γαλλίας – προκειμένου να προχωρήσει η Ανεξαρτησία.

Το πρόσθετο ενδεχόμενο/υπόθεση εργασίας είναι η εμπλοκή του Ναυαρίνου στην διεθνή πολιτική της εποχής να υπήρξε ένα εγχείρημα πίεσης προς την τότε ανατέλλουσα δύναμη της Αιγύπτου του Μωχάμετ Άλη να διεκδικήσει ανεξαρτησία – αντί της επιδίωξης να αναλάβει τα ηνία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – και, στην πλατφόρμα ισχύος που τότε θα εδημιουργείτο στην Αίγυπτο, να προχωρούσε το προγεφύρωμα, εμπορικό και πολιτικό/στρατιωτικό, της Δύσης με την πορεία προς δημιουργία της Διώρυγας του Σουέζ. Τότε, πάντως, η γεωπολιτική και η γεωοικονομία καθόριζε τις εξελίξεις.
Οι προβολές στο σήμερα, δικές σας/δικές μας.

kontra news