Τα Βαλκάνια μόνιμη εστία εντάσεων Νο2: Οι δάκτυλοι υποδαύλισης και ο σαλαφισμός

Διαβάστε επίσης: Τα Βαλκάνια Μόνιμη Εστία Εντάσεων Νο1: Οι Αιτίες Και Οι Βόσνιοι

Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας

Ο ρωσικός δάκτυλος

Από τότε που ο V. PUTIN άλλαξε πορεία στην ευρωπαϊκή πολιτική του, προσπαθεί να βρει συμμάχους στα Βαλκάνια για να παρεμποδίσει την πολιτική της Δύσης σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Το σημαντικότερο για τους Ρώσους είναι ο ορθόδοξος πληθυσμός. Οι λαοί στη Σερβία, τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο αλλά και την χώρα μας έχουν παραδοσιακά σχέσεις συμπάθειας με τη Ρωσία. Η Μόσχα προσπαθεί να δημιουργήσει οικονομική εξάρτηση με το φυσικό της αέριο και τους σχεδιαζόμενους αγωγούς μεταφοράς του, γεγονός που αποτελεί πολύ πιο έμπρακτη οικονομική στήριξη, μελλοντικά, για τις τοπικές κοινωνίες εν συγκρίσει με τις αόριστες εξαγγελίες της Ε.Ε.

Και δεν είναι μόνο ότι πολλές από αυτές τις χώρες εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στη Βουλγαρία, τη Σερβία και στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας η πετρελαϊκή βιομηχανία βρίσκεται σε ρωσικά χέρια, ενώ οι ρωσικές τράπεζες προσπαθούν να εξαγοράσουν τόσο τις δυτικές όσο και τις εγχώριες. Σημειωτέον, ο PUTIN εξακολουθεί να είναι η πιο σημαντική πολιτική επιρροή. Η περαιτέρω ενσωμάτωση της περιοχής στο ΝΑΤΟ πρέπει να παρεμποδιστεί για τη Μόσχα, όπως φαίνεται από τους ρωσικούς σχεδιασμούς. Η Ρωσία υπόσχεται στη Σερβία και τη σερβική οντότητα στη Β-Ε στήριξη στο Σ.Α. του ΟΗΕ, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τους λαούς αυτούς. Το δημοψήφισμα για τον διαχωρισμό αυτής της οντότητας από τη Β-Ε -γεγονός το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πόλεμο- δεν θεωρείται αδύνατο. O PUTIN, συνεπώς, υποδαυλίζει έτσι την κατάσταση.

Ο τουρκικός δάκτυλος

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, και η Τουρκία έχει καταστεί ενεργή. O Πρόεδρος της Τουρκίας, R. T. ERDOGAN, υποσχέθηκε στήριξη στον μουσουλμανικό πληθυσμό στη Βοσνία, το Sandiak, το Κόσσοβο, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία. Στη Β-Ε έχει υποσχεθεί ακόμη και στρατιωτική στήριξη. Το όραμά του για ανασυγκρότηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι στην πραγματικότητα θρησκευτικά διαποτισμένο με «πολιτική επίθεση», η οποία όμως δεν έχει οικονομική δύναμη.

Ο μουσουλμανικός δάκτυλος Νο1 : τα ΗΑΕ

Όταν πρόκειται όμως για τον μουσουλμανικό πληθυσμό, οι Τούρκοι αντιμετώπισαν τον ανταγωνισμό που προέρχεται από τις χώρες του Κόλπου και τη Σαουδική Αραβία. Τα ΗΑΕ επενδύουν δισεκατομμύρια σε τεράστια έργα τουρισμού στο καντόνι του Sarajevo, ενώ πολλοί Άραβες αγοράζουν καλλιεργήσιμη γη ακόμη και στην Κροατία και τη Σερβία. Σημειώνεται ότι το 2008 ο βασιλιάς της χώρας, Sheikh Zayed Bin Sultan Al Nahyan, επένδυσε $ 30.000.000 στην κατασκευή Α/Δ στο Kukes της Αλβανίας, παρά το γεγονός ότι αυτό δε μπορούσε να λειτουργήσει, λόγω σχετικής σύμβασης της αλβανικής κυβέρνησης με τη γερμανική HOTCHEF για αποκλειστική χρήση του Α/Δ Τιράνων για διεθνείς πτήσεις. Η αραβική επένδυση είχε ειπωθεί τότε ότι αποτελούσε δώρο για την βοήθεια της Αλβανίας προς τα ΗΑΕ ώστε τα τελευταία να βοηθήσουν τους πρόσφυγες του Κοσσόβου…

Ο μουσουλμανικός δάκτυλος Νο2 : η Σαουδική Αραβία

Την ίδια στιγμή η Σαουδική Αραβία επενδύει διπλωματικά στη προώθηση της ισλαμικής διπλωματίας της. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όπου υπάρχει έντονος ο ισλαμικός φονταμενταλισμός το Riyadh επιχειρεί να εδραιώσει διπλωματικές γέφυρες. Για άλλη μία φορά θα επιμείνουμε στη χρήση του παραδείγματος της γειτονικής μας Αλβανίας. Το βασίλειο των Saud αναμένεται να παράσχει στον αλβανικό Στρατό ένα σύγχρονο οπλοστάσιο, το οποίο εμφανίζεται ως «πλεόνασμα» μετά τη ριζική ανανέωση του οπλοστασίου της χώρας πριν από έναν χρόνο, όταν το Riyadh προέβη στην αγορά Τ/Θ οχημάτων και οχημάτων Πυροβολικού από τη Γερμανία.

Τα αλβανικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι αιτία της πρόσφατης επίσκεψης της ΥΠΑΜ της Αλβανίας, Μ. KODHELI, στη Σαουδική Αραβία ήταν να εξετασθεί η δυνατότητα υπογραφής Συμφωνίας, ώστε να παρουσιασθεί η παραπάνω διαδικασία ως δωρεά της Σαουδικής Αραβίας προς την Αλβανία και αυτό κατόπιν παρότρυνσης της Ουάσινγκτον προς το Riyadh.

O ΥΠΑΜ της Σαουδικής Αραβίας, MUHAMMAD BIN SALMAN BIN ABDULAZIZ AL SAUD, τάχθηκε υπέρ της υπογραφής μιας τέτοιας Συμφωνίας, τονίζοντας ότι, παρά τις φιλικές σχέσεις των δύο χωρών, δεν είχε υπάρξει ποτέ στρατιωτική συνεργασία, κάτι που προτίθεται να αλλάξει. Η βοήθεια αυτή, όπως ανέφερε, σκοπεύει να αποτελέσει αρωγό στην καταπολέμηση του εξτρεμισμού θέτοντας σε αυτό το πλαίσιο την Αλβανία, ως ιδιαίτερα σημαντική χώρα για το ΝΑΤΟ.

Οι ανωτέρω δηλώσεις οφείλονται στο γεγονός ότι κατά την περίοδο 2012-2014, 114 άτομα από την Αλβανία προσχώρησαν στους κόλπους της «IS», εκ των οποίων 40 επέστρεψαν στην Αλβανία, 20 σκοτώθηκαν και 7 τραυματίσθηκαν. Αυτό δείχνει και τον κύριο λόγο που η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη σχέσεων με τα Τίρανα, στα οποία δραστηριοποιείται μέσω στρατιωτικής, οικονομικής πολιτιστικής και θρησκευτικής επέκτασης η νεο-οθωμανική εξωτερική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων τίθεται το ερώτημα: Μπορεί να αναβιώσει ο σαλαφισμός των Αλβανών;

Ο βαλκανικός σαλαφισμός: το αλβανικό παράδειγμα

Σημειώνεται ότι οι τζιχαντιστές που προέρχονται από την Αλβανία αποτελούν «θύματα» οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων. Ιμάμηδες, από Αλβανία και ΠΓΔΜ, που επισκέπτονταν περιοχές της χώρας, υποσχέθηκαν στους νέους ότι θα τους εξασφάλιζαν εργασία στην Αυστρία. Οι τελευταίοι, αφού πείσθηκαν, εστάλησαν ομαδικά στη Συρία, αντί των υποσχέσεων που έλαβαν.

Το Pogradec και τα φτωχά χωριά Rrémenji, Zagorgani, Leshnica είναι οι περιοχές από όπου προέρχεται η πλειονότητα των Αλβανών που πολέμησαν στο πλευρό της «IS» κατά την περίοδο 2012-2014. Επίσης, η πλειονότητα των Αλβανών που ενεπλάκησαν σε τρομοκρατικές δραστηριότητες στη Συρία προέρχονται από τις μουσουλμανικές περιοχές των πόλεων Pogradec, Elbasan, Librazhd, Bulqizé, Cérrik, Burrelit, Kukés και Dibér. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία οι Αλβανοί τζιχαντιστές που στρατολογήθηκαν κατά την περίοδο 2012-2014 προέρχονταν από ορεινές περιοχές και αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες, ενώ οι Ιμάμηδες που προσηλύτιζαν νέους στη τζιχάντ ήταν του σαλαφιστικού δόγματος προερχόμενοι από τεμένη που λάμβαναν χρηματοδότηση από τη Μ. Ανατολή.

Από τα 20 τεμένη που λειτουργούν στην πόλη Pogradec, ορισμένα ξέφυγαν από τον έλεγχο της «Μουσουλμανικής Κοινότητας της Αλβανίας». Οι ιμάμηδες στο κήρυγμά τους προς τους πιστούς, προπαγάνδιζαν τον βίαιο εξτρεμισμό και την στρατολόγηση τζιχαντιστών. Η πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή του ιμάμη του χωριού Leshnicé, o οποίος τάχθηκε στο πλευρό της «IS» και αποτέλεσε μία από τις κυψέλες στρατολόγησης της οργάνωσης στα Βαλκάνια. Ο σαλαφισμός σαν έννοια και ρεύμα δεν έχει τίποτα κοινό με την παράδοση της ισλαμικής θρησκείας στην Αλβανία και όμως βρήκε πρόσφορο έδαφος σε μία χώρα που συνορεύει με τη δική μας.

Οι αιτίες ανόδου του σαλαφισμού

Η διείσδυση του σαλαφισμού στην Αλβανία καθώς και άλλων εξτρεμιστικών ρευμάτων συνέβη αμέσως μετά την ανατροπή του κομμουνιστικού καθεστώτος, το 1990. H περίοδος της μετάβασης από τη δικτατορία στη δημοκρατία δεν ήταν μόνο πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού χαρακτήρα αλλά και θρησκευτικού. Οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι κληρικοί είχαν πεθάνει, δεν υπήρχαν σχολεία και δεν υπήρχε καμία υποδομή. H κατάσταση αυτή οδήγησε στη διείσδυση θρησκευτικών οργανώσεων και ιδρυμάτων από τη Σαουδική Αραβία στην Αλβανία, τα οποία συμπεριλήφθησαν στην «μαύρη λίστα» των ΗΠΑ, μετά από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου. Αυτά τα Ιδρύματα επένδυσαν σε σχολεία, σε υποδομές και σε ανθρώπινους πόρους. Η κατάσταση αυτή διήρκεσε επί μία δεκαετία, 1991-2001. Οι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες; η έλλειψη ενημέρωσης για τα θρησκευτικά ρεύματα, η δημιουργία γκέτο εντός της αλβανικής κοινωνίας, καθώς και η καλλιέργεια της ιδέας στη νεολαία να είσαι «εξτρεμιστής» συνέβαλαν στην εμφάνιση του σαλαφισμού στην Αλβανία, αλλά και σε άλλες περιοχές, όπου ο πόλεμος, η διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα είχαν αναπτύξει τα βίαια ένστικτα των ανθρώπων.

Επίσης, αυτό συνέβη και λόγω της ανυπαρξίας ελέγχου και προσοχής από την πλευρά του κάθε κρατικού μηχανισμού, ο οποίος περισσότερο ενδιαφερόταν για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων άνομων κάντρων εξουσίας, παρά για την ασφάλεια και την τάξη του πληθυσμού. Στο παράδειγμα της Αλβανίας, για πρώτη φορά στη μεγάλη παράδοση της διαθρησκευτικής συνύπαρξης στη χώρα -όπου ζουν σε αρμονία μουσουλμάνοι, ορθόδοξοι, καθολικοί και Μπεκτασήδες- υπήρχε μίσος, βίαιες συγκρούσεις, αλλά και βεβήλωση των Ορθοδόξων εκκλησιών στο Ελμπασάν και στην Κορυτσά. Όλα αυτά οφείλονται στην «εμφύτευση» αυτού του πνεύματος, ιδίως μεταξύ των νέων που δεν κατείχαν θρησκευτική κουλτούρα.

Η Πίστη δεν είναι το μόνο κίνητρο αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες. Ένα μέρος έχει παρασυρθεί διότι πίστεψε ότι μπορεί να ωφεληθεί σημαντικά είτε μέσα από τις εγκληματικές δραστηριότητες, είτε με τα λάφυρα του πολέμου ή ακόμα από την ελπίδα ότι οι αμοιβές θα ήταν γενικά ικανοποιητικές για όλους εκείνους που αγωνίζονταν στο όνομα των εξτρεμιστικών οργανώσεων. Επίσης, μεταξύ των παραγόντων περιλαμβάνονται η περιπέτεια και οι ανθρωπιστικοί λόγοι. Οι παράγοντες που εμπλέκονται είναι διαφορετικοί. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλεισθεί και ο ιδεολογικός παράγοντας.

Επί του παρόντος στην Αλβανία δεν ασκείται πραγματικός σαλαφισμός, αλλά αυτό δεν αποτέλεσε το κύριο πρόβλημα. Στην πραγματικότητα υπήρχαν κάποιοι κληρικοί οι οποίοι προσπάθησαν να περάσουν αυτή τη γραμμή στους μουσουλμάνους της Αλβανίας, γραμμή η οποία μέχρι το 2001 φαινόταν πολύ ελκυστική λόγω της οικονομικής υποστήριξης που έφερε μαζί της. Επομένως για τη συγκεκριμένη περίπτωση το πρόβλημα ήταν καθαρά οικονομικό. Ωστόσο στις υπόλοιπες μουσουλμανικές κοινότητες των Βαλκανίων το πρόβλημα είναι και ιδεολογικό-θρησκευτικό, αφού οι σαλαφιστές της Σαουδικής Αραβίας φροντίζουν για την προσέλκυση μουσουλμάνων με στρατιωτική εμπειρία. Οι Άραβες προσπαθούν να επιβάλλουν τη δική τους φονταμενταλιστική ερμηνεία του Ισλάμ κυρίως στη Β-Ε, η οποία παραδοσιακά είναι υπέρ του ανεκτικού και ανοιχτού Ισλάμ δηλαδή μίας θεώρησης που πολιτικά είναι υπέρ της συνύπαρξης όλων των θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων.