Οι “πόρτες” θα κλείσουν και πάλι στη Ρωσία μετά το Μουντιάλ
Του Andrei Kolesnikov
Carnegie Moscow Center
Χάρη στο ποδόσφαιρο, ο κόσμος έχει ανακαλύψει ξανά τη Ρωσία. Έχουν περάσει 30 χρόνια από τότε που η Ρωσία είχε την τελευταία της τόσο καλή συναναστροφή με τον κόσμο, από την αρχή της περεστρόικα του Mikhail Gorbachev.
Οι Ρώσοι, όπως έχουν μάθει οι φίλαθλοι από όλο τον κόσμο, δεν πίνουν απλώς βότκα, φοράνε καπέλα με κόκκινα αστέρια και παίζουν την μπαλαλάικα ή τραβάει μία αρκούδα από σκοινί. Είναι φυσιολογικοί άνθρωποι. Πολλοί από αυτούς δεν είναι διαφορετικοί από τους Ευρωπαίους πολίτες στην Αθήνα, στο Λονδίνο ή στο Παρίσι.
Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Περισσότερα από 26 χρόνια από τότε που η πρώτη μετακομμουνιστική κυβέρνηση της Ρωσίας απελευθέρωνε τις τιμές και νομιμοποιούσε το ελεύθερο εμπόριο, η χώρα έχει γίνει μία οικονομία αγοράς, παρά το ότι το δημόσιο ακόμη κυριαρχεί στις επιχειρήσεις. Πολλοί άνθρωποι ζουν όπως οι Δυτικοί, αν και δεν είναι δυτικής νοοτροπίας. Οι Ρώσοι είναι πολίτες του κόσμου και στην πράξη αυτό σημαίνει του δυτικού κόσμου.
Αυτά για τους οπαδούς. Το συμπέρασμα των εμπειρογνωμόνων είναι ότι η Ρωσία είναι τώρα μια χώρα που γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί την ήπια δύναμη και ότι όλα πρόκειται να αλλάξουν, από τις σχέσεις της Μόσχας με τη Δύση μέχρι τις σχέσεις της αστυνομίας με τους απλούς πολίτες. Ο Vladimir Putin έχει κερδίσει ξανά, αλλά αυτή τη φορά χωρίς να καταφεύγει στη βία, αλλά απλώς κλωτσώντας μια μπάλα στην Κόκκινη Πλατεία.
Είναι μια καλή ιδέα αλλά δεν συμβαίνει αυτό.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ρωσία πάντα έβαζε τα καλά της όταν πρόκειται να επισκεφθεί ξένους. Αυτή είναι η χώρα που εφηύρε το Potemkin Village στον 18ο αιώνα. Το 1957, η Ρωσία άνοιξε “μισό παράθυρο” στον κόσμο όταν διεξήγε το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νέων και Μαθητών. Αυτή τη φορά το παράθυρο έχει ανοίξει διάπλατα και υπάρχουν χιλιάδες ξένοι που περπατούν στις ρωσικές πόλεις. Αλλά σε ό,τι αφορά τους απλούς Ρώσους, αυτό απλώς επιβεβαιώνει ότι ζουν σε μια χώρα που είναι σε ειρήνη με τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν πιστεύουν ότι είναι επιθετικοί στις διεθνείς υποθέσεις. Πιστεύουν ότι έχουν αποκρούσει πολλές επιθέσεις από ξένες δυνάμεις στο πολιορκημένο τους φρούριο.
Εκτός αυτού, ρίξτε μια ευρύτερη ματιά για το τι άλλο συμβαίνει στη Ρωσία καθώς το Μουντιάλ οδηγείται προς τον τελικό.
Ο Ουκρανός σκηνοθέτης ταινιών Oleg Sentsov βρίσκεται σε απεργία πείνας σε μια ρωσική φυλακή. Ο Yury Dmitriev, ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιστορικός των Gulag, έχει συλληφθεί ξανά. Η Karina Tsurkan, η κορυφαία αξιωματούχος στην ενέργεια συνελήφθη επίσης, ως Ρουμάνα κατάσκοπος. Η Σχολή Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας, γνωστή ως Shaninka –ένα από τα εναπομείναντα προπύργια της ποιότητας της ανεξάρτητης ανώτατης εκπαίδευσης στη Μόσχα- είδε την άδειά της να αναστέλλεται. Οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης αποκλείστηκαν από τις δημοτικές εκλογές της Μόσχας το Σεπτέμβριο.
Οι ειδήσεις σχετικά με το οικονομικό μέτωπο δεν είναι εξίσου ευχάριστες. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε αύξηση του ΦΠΑ από το 18% στο 20% και ακόμη το υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης έχει δηλώσει ότι η ανάπτυξης θα περιοριστεί στον επόμενο χρόνο. Η ανακοίνωση της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης έχει προκαλέσει μαζική δυσαρέσκεια. Η έγκριση και η δημοτικότητα του προέδρου και της κυβέρνησης έχουν μειωθεί κατακόρυφα.
Ως αποτέλεσμα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, οι Ρώσοι δεν θα γίνουν πιο ελεύθεροι, η αστυνομία δεν θα παραμείνει φιλική, και το καθεστώς δεν θα είναι λιγότερο αυταρχικό. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι το Μουντιάλ αφορούσε το ποδόσφαιρο και όχι την πολιτική. Τα θετικά συναισθήματα που έχουν οι εγχώριοι φίλαθλοι για την ομάδα τους δεν θα τους κάνει να ξεχάσουν την άνοδο του ορίου συνταξιοδότησης, και οι ξένοι φίλαθλοι με θετικές εντυπώσεις για τη Ρωσία δεν θα αλλάξουν την παγκόσμια κοινή γνώμη από μόνοι τους.
Είναι αδύνατο μια χώρα να αλλάξει ξαφνικά και να ασκεί “μαλακή εξουσία” μετά από χρόνια χρήσης βίας. Και τα ζητήματα που χωρίζουν τη Ρωσία και τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις –Κριμαία, Ντονμπας, ΜΗ-17, η υπόθεση Σκριπάλ- δεν πρόκειται να φύγουν.
Εν ολίγοις, τίποτα δεν έχει αλλάξει στη Ρωσία, ακόμη και αν η χώρα γιορτάζει με χαρά τη γιορτή του ποδοσφαίρου και οι Ρώσοι πανηγύρισαν την απίστευτη νίκη τους εναντίον της Ισπανίας. Την ημέρα μετά τον τελικό της 15ης Ιουλίου, όλα θα επιστρέψουν στο φυσιολογικό. Και αυτό, προτού καν αναφέρουμε ότι εκείνη την ημέρα επίσης θα συναντηθούν στο Ελσίνκι ο Putin και ο Donald Trump. Για τον Putin αυτή η συνάντηση θα μπορούσε να είναι ένας δεύτερος τελικός του Μουντιάλ. Προσάρτησε την Κριμαία μετά από τους Ολυμπιακούς στο Σότσι, τώρα θα έχει συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
“Προσέξτε, οι πόρτες κλείνουν!”. Οι ξένοι φίλαθλοι ακούνε αυτό το μήνυμα κάθε μέρα στο μετρό της Μόσχας. Οι πόρτες στο πολιορκούμενο φρούριο της Ρωσίας πρόκειται να κλείσουν ξανά. Αυτό το φρούριο είναι περισσότερο στο μυαλό παρά στην πραγματικότητα –εάν θες να μπεις στο φρούριο, το μόνο που χρειάζεσαι είναι να συμπληρώσεις μια αίτηση για βίζα. Μόλις οι πόρτες κλείσουν ξανά, τα πράγματα θα επιστρέψουν στα φυσιολογικά –στο μέσον άλλης μίας θητείας του Putin.
