FT: Η Άνγκελα Μέρκελ στη σκιά του Εμανουέλ Μακρόν
Συνήθως το Βερολίνο συνέτασσε την ατζέντα της ΕΕ, αλλά προς το παρόν το Παρίσι πήρε τα ηνία, σχολιάζει ο Philip Stephens.
Πόσο καιρό θα χρειαστεί για να φτάσει στη Μόσχα;Η αντίδραση στο Βερολίνο για τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες του Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να είναι λιγότερο από γενναιόδωρη.Ο Μακρόν, να υπενθυμίσουμε, δεν θα είναι ο πρώτος γάλλος πρόεδρος που απομακρύνεται από τη δική του μεγαλοπρεπή ρητορική.Θυμάστε την υπόσχεση του Νικολά Σαρκοζί για μια μεγάλη “ρήξη” για να αποκαταστήσει τη γαλλική ηγεσία;
Αυτή την εβδομάδα ο Μακρόν πρωταγωνίστησε στη διεθνή σκηνή κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Κίνα.Η Ευρώπη επέστρεψε, είπε στον οικοδεσπότη του, Σι Τζινπίνγκ. Δεν είναι απαραίτητο να προσθέσουμε ότι το “Ευρώπη”, σημαίνει Γαλλία.Είτε πρόκειται για τον Ντόναλντ Τραμπ, τον Βλαντιμίρ Πούτιν ή τον Σι, ο νεαρός Μακρόν έχει καταφέρει να κυριαρχήσει στο θέμα της ηγεσίας των συνόδων. Απροκάλυπτα, διπλώνει μια ευρωπαϊκή σημαία γύρω από τα εθνικά συμφέροντα της Γαλλίας.Η ναπολεόντειος χλευασμός λέει τόσο για την κατάσταση της γερμανικής πολιτικής όσα και για τη Γαλλία.Μπορείτε να δείτε γιατί οι γερμανοί πολιτικοί ενδέχεται να ενοχλούνται. Η διπλωματική δραστηριότητα του Παρισιού έρχεται σε αντίθεση με τη στάση στο Βερολίνο.
Η Άνγκελα Μέρκελ συνήθιζε να μιλά για την Ευρώπη στο Πεκίνο.Από τον Σεπτέμβριο έχει περιοριστεί -αυτή την εβδομάδα συνεχίζεται η προσπάθεια που κάνει εδώ και ένα μήνα για εξασφάλιση πλειοψηφίας στη Βουλή, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου.Σίγουρα, οι Γερμανοί διαμαρτύρονταν για πολύ καιρό για την απουσία ενός σοβαρού συνεργάτη στο Παρίσι – τον υπερδραστήριο Σαρκοζί διαδέχθηκε ο καλύτερα άπραγος Φρανσουά Ολάντ.
Στην πραγματικότητα, το Βερολίνο συνήθιζε να γράφει την ατζέντα της ΕΕ.Τώρα, ο Μακρόν πήρε πρωταγωνιστικό ρόλο στη σκηνή. Η Βρετανίδα Τερέζα Μέι δεν έχει χρόνο για τίποτα άλλο εκτός από το Brexit.Η Ιταλία αντιμετωπίζει δύσκολες εκλογές.Η Ισπανία έχει συγκλονιστεί από την καταλανική κρίση.Οι Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ ελπίζουν ότι στις συνομιλίες αυτής της εβδομάδας οι Σοσιαλδημοκράτες του Μάρτιν Σουλτς θα συμμετάσχουν σε έναν ακόμα μεγάλο συνασπισμό.Οι διαπραγματεύσεις μπορεί να πετύχουν, μπορεί και όχι.Πολλά θα εξαρτηθούν από το CSU, το αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών της Βαυαρίας.Είτε υπάρξει συνασπισμός είτε όχι, υπήρξε μια αδιαμφισβήτητη αλλαγή στο πολιτικό κλίμα.Όσο άτρωτη και αν φαινόταν πριν από αρκετούς μήνες, η Μέρκελ δεν μπορεί πλέον να διεκδικήσει το μέλλον.Είτε ηγείται ενός συνασπισμού είτε μιας μειοψηφικής κυβέρνησης, ζει στο λυκόφως της καγκελαρίας της.Αν όλα της πάνε καλά, μπορεί να δει μια τετραετή θητεία.Οι συνάδελφοι του κόμματός της αμφιβάλλουν.Δύο χρόνια φαίνεται πιο πιθανό χρονικό διάστημα.Φιλόδοξοι αντίπαλοι προβαίνουν κρυφά σε πρόβες για τον διαγωνισμό διαδοχής.
Ο υπερδραστήριος Μακρόν και η περιορισμένη πλέον Μέρκελ αντικατοπτρίζουν τους ψηφοφόρους τους. Ο πρόεδρος έχει εντολή για αλλαγή, για την εκσυγχρονιστική αναταραχή που δεν παρέδωσε ποτέ ο Σαρκοζί.Το κυριότερο μήνυμα των γερμανικών εκλογών ήταν ότι οι ψηφοφόροι θέλουν να διατηρήσουν το status quo.Έχοντας σχεδόν πνιγεί στην φημισμένη μουντάδα της, η Γαλλία πήρε ένα απρόσμενο μπόνους με την εκλογή του Μακρόν. Υποσχέθηκε εθνική αναγέννηση και, ενάντια σε κάθε προσδοκία, οι ψηφοφόροι του έδωσαν μια ευκαιρία.Οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ένα ή δύο σκαμπανεβάσματα από τότε, αλλά ο ούριος άνεμος παραμένει πίσω του.Οι Γάλλοι απολαμβάνουν τις ευνοϊκές διεθνείς κριτικές για τον πρόεδρό τους.Γερμανοί ψηφοφόροι υποστήριξαν την Μέρκελ όταν άνοιξε τα σύνορα του έθνους στους πρόσφυγες της Συρίας το 2015. Ήταν το σωστό -το ανθρωπιστικό- πράγμα που έπρεπε να κάνει. Αλλά αρκετά. Η καγκελάριος επέστρεψε στο αξίωμα μόνο με μία υπό όρους εντολή.Σχεδόν το 13% των Γερμανών υποστήριξαν την ισλαμοφοβία του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία.Οι συστημικοί πολιτικοί εξέφρασαν την ντροπή τους-και έπειτα έγειραν προς τα δεξιά.
Τίποτα δεν άλλαξε από τότε που η καγκελάριος παρατήρησε το περασμένο καλοκαίρι ότι ο οργισμένος εθνικισμός του Τραμπ απαιτεί από τη Γερμανία και την Ευρώπη να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλειά τους. Ωστόσο, η Μέρκελ δεν ζήτησε ούτε εξασφάλισε εντολή για αυτή την περισσότερο ακτιβιστική εξωτερική πολιτική.Οι διεθνείς υποθέσεις και η Ευρώπη δεν λήφθηκαν και πολύ υπόψιν στην προεκλογική εκστρατεία.Δεν μπορεί τώρα να διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι η Γερμανία έχει στραφεί προς το εσωτερικό. Πέρα από τους ευνοϊκούς τίτλους, τίποτα από αυτά δεν είναι ιδιαίτερα καλή είδηση για τον Μακρόν.
Ως ιδιοσυγκρασία, οι Γερμανοί είναι φιλοευρωπαίοι.Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι έτοιμοι να αγκαλιάσουν το σαρωτικό όραμα της Γαλλίας για βαθύτερη ολοκλήρωση.Ο Σουλτς είναι λίγο-πολύ μόνος του στο γεγονός ότι συνυπέγραψε το πρόγραμμα του Μακρόν.Αν αναφέρετε τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, η πιο συνηθισμένη αντίδραση ανιχνεύει μια πλοκή, ότι η Γερμανία πληρώνει για τις σπατάλες των άλλων.Τούτου λεχθέντος, θα ήταν λάθος να φανταστεί κανείς ότι το σχέδιο Μακρόν θα καταρρεύσει. Οι Γερμανοί έχουν τους δικούς τους λόγους να πιέσουν για βαθύτερη συνεργασία με την ΕΕ.Προφανέστερα, η Μέρκελ χρειάζεται μια πανευρωπαϊκή συμφωνία για το άσυλο και τους πρόσφυγες, αρκετά ισχυρή ώστε να αποφευχθεί η επανάληψη των γεγονότων του 2015. Αν και με δισταγμό, το Βερολίνο συμφώνησε να αυξήσει τις δαπάνες για την άμυνα.Το ευρωπαϊκό πλαίσιο που προτείνει το Παρίσι είναι ο προφανής δρόμος.Στο οικονομικό μέτωπο, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός γερμανών ψηφοφόρων υπέρ των γαλλικών σχεδίων για την ευθυγράμμιση των εταιρικών φόρων και την προώθηση των ευρωπαϊκών προσπαθειών για την ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Τα πάντα, βέβαια, εξαρτώνται από την ικανότητα του Μακρόν να προωθήσει τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Ακόμη και μετά τον εκσυγχρονισμό του εργατικού κώδικα, υπάρχουν πολλές Κασσάνδρες οι οποίες εκτιμούν ότι η αντιδραστική Γαλλία θα επιβεβαιωθεί. Αυτό που αγνοούν οι σκεπτικιστές είναι αυτό που ο Μακρόν έχει καταλάβει καλύτερα: ότι ο εκσυγχρονισμός αφορά τόσο την ψυχολογία όσο και τη νομοθεσία. Η Γερμανία φυλακίζεται στην ευημερία της. Η Γαλλία, όσο παράξενο αν και φαίνεται, μπορεί να είναι έτοιμη να αγκαλιάσει το μέλλον.
