Στρατηγική απομάκρυνση της Γερμανίας από τις ΗΠΑ: Πώς αποτιμούν οι αναλυτές τις εξελίξεις

Την επανεξέταση της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας σε σχέση με τις ΗΠΑ προανήγγειλε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χέικο Μας, βασισμένος τόσο στη συνολικότερη πολιτική που ασκούν οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, αλλά και συγκεκριμένα στην πολιτική κυρώσεων που εφαρμόζουν.

Ο Μας, αναφερόμενος στις εξωτερικές σχέσεις της Γερμανίας τόνισε ότι «είναι ώρα να επανεξετάσουμε τη διατλαντική μας σχέση με έναν νηφάλιο, κριτικό και αυτοκριτικό τρόπο».

Παράλληλα, ζήτησε από τις χώρες της ΕΕ να αντιδράσουν στις «ξαφνικές και ασυντόνιστες» κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας, της Κίνας και της Τουρκίας.

Με αφορμή τις συγκεκριμένες δηλώσεις, δύο έλληνες αναλυτές, ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Κωνσταντίνος Φίλης και ο αναπληρωτής καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων Κωνστναντίνος Γρίβας, εξηγούν στο Sputnik αν από αυτά προκύπτει μια στρατηγική στροφή της Γερμανίας από τις ΗΠΑ, αλλά και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο συνολικά στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ.

Επίσης, εξηγούν αν η πολιτική κυρώσεων που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ οδηγεί στη συμμαχία πρώην αντιπάλων.

Κωνσταντίνος Φίλης: Υπό τον Τραμπ η βεβαιότητα της σύνδεσης ΕΕ – ΗΠΑ έχει αρχίσει να κλονίζεται

Μιλώντας στο Sputnik, ο κ. Φίλης σημείωσε ότι από τις κινήσεις της Γερμανίας μπορούν να βγουν τρία ευρύτερα συμπεράσματα.

Σύμφωνα με τον ίδιο, φαίνεται ότι η Γερμανία αρχίζει να επανακτά την πρωτοβουλία των κινήσεων στην ΕΕ για πρώτη φορά μετά την αδυναμία της να σχηματίσει κυβέρνηση τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Η Γερμανία επανέρχεται σε μια κινητικότητα σε πάρα πολλά θέματα γιατί μέχρι πρότινος την πρωτοβουλία κινήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο την είχε ο Μακρόν.

Το δεύτερο συμπέρασμα του κ. Φίλη είναι ότι «ο τρόπος που κινείται ο Τραμπ στην κόψη του ξυραφιού στην πραγματικότητα, προσπαθεί κάθε φορά να θέσει και να προκαταλάβει την ατζέντα». Για τον λόγο αυτό «κινείται με έναν τρόπο επιθετικό και μετά ενδεχομένως υπαναχωρεί, έχοντας όμως προκαταλάβει ένα πολύ μεγάλο μέρος της συζήτησης». «Δεν υπάρχει στην πολιτική Τραμπ μεταξύ εταίρων και αντιπάλων. Ακολουθεί την ίδια πολιτική έναντι όλων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποξένωση των εταίρων του, αφού ακόμη και όταν συζητούν με τους όρους του Τραμπ, το κάνουν με μια δυσθυμία και δυσκολία διότι το στυλ που έχει υιοθετήσει ο αμερικανός πρόεδρος τους απομακρύνει», εξηγεί ο καθηγητής.

Η τρίτη διαπίστωση είναι ότι «η Γερμανία, όπως και η Γαλλία, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι έχει απέναντι έναν αμερικανό πρόεδρο που όχι απλώς δεν ενδιαφέρεται για την ενότητα της ΕΕ, αλλά ότι αντιθέτως θέλει να την τορπιλίσει».  Θέτοντας ως παραδείγματα τη Γαλλία και την Ιταλία, ο κ. Φίλης τονίζει ότι «επιβραβεύει τις δυνάμεις και τις κυβερνήσεις που έχουν αντιευρωπαϊκή ρητορική και προσφέρει δέλεαρ σε χώρες όπως η Γαλλία» και συνεπώς «ο Τραμπ δείχνει ότι αν δεν είναι πολέμιος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αν μη τι άλλο, δεν κόπτεται ιδιαίτερα αν αυτό καταρρεύσει».

«Αυτό υποχρεώνει μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η Γερμανία να σκεφτούν ότι έχουν απέναντί τους μια άλλη Αμερική απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει. Παρά τα προβλήματα οι χώρες της Δύσης πάντα θεωρούσαν ότι η Δύση είναι μια κοινότητα που μοιράζεται κοινές αξίες και αντιλήψεις και ότι αυτό ήταν πάντα ο συνδετικός κρίκος ΕΕ – ΗΠΑ. Υπό τον Τραμπ αυτή η βεβαιότητα έχει αρχίσει να κλονίζεται», τονίζει ο κ. Φίλης.

Επίσης, ο πρόεδρος του ΙΔΙΣ τόνισε ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες «πρέπει να κάνουν κάτι γιατί αυτή η πολιτική των ΗΠΑ δημιουργεί κινδύνους και ευκαιρίες. Η ΕΕ και μεγάλες χώρες καταλαβαίνουν ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουν την πολιτική τους», εξηγεί ο Κωνσταντίνος Φίλης τονίζοντας ότι η ΕΕ δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί παρακολούθημα των εξελίξεων, χωρίς ισχυρή φωνή και να μην είναι δεκανίκι των ΗΠΑ. Η ΕΕ δεν μπορεί να στηρίζεται στη στήριξη των ΗΠΑ «γιατί η στήριξη των ΗΠΑ δεν είναι εδώ», συμπληρώνει.

«Αν ικανοποιεί τα αμερικανικά συμφέροντα, κατά τον Τραμπ και τους συμβούλους του, να βάλουν απέναντι την ΕΕ και να ανοίξουν εμπορικό πόλεμο μαζί της, θα το κάνουν», τονίζει ο κ. Φίλης.

Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο συμμαχίας πρώην αντίπαλων χωρών, λόγω της πολιτικής κυρώσεων του Ντόναλντ Τραμπ, ο κ. Φίλης σημειώνει ότι δε θα οδηγήσει σε ένωση των πρώην  αντιπάλων «γιατί υπάρχουν και μεταξύ τους σοβαρές διαφορές.

Ωστόσο σημειώνει ότι τόσο η Τουρκία, όσο και η Ρωσία μπορούν να βρουν κοινά σημεία επαφής με την ΕΕ. «Η ΕΕ σαφώς έχει σοβαρές διαφορές με τη Ρωσία λόγω της Κριμαίας και λόγω της ενέργειας, αλλά ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να έχει τη Ρωσία όσο μακριά επιθυμεί το αμερικανικό κατεστημένο και η γραφειοκρατία του State Department και του Πενταγώνου».

«Η ΕΕ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιλαμβάνονται ότι αυτό δεν είναι προς το συμφέρον τους και ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί μια αρχιτεκτονική ασφαλείας με τη Ρωσία απέναντι», σημειώνει.

Μάλιστα ο καθηγητής επισημαίνει ότι παρά τα προβλήματα, τις διεθνείς αντιδράσεις και τις κυρώσεις, η ενεργειακή συνεργασία Γερμανίας – Ρωσίας μέσω το αγωγού Νοrd Stream 2, συνεχίζεται.

«O Τραμπ έχει καταφέρει να δημιουργήσει στον φυσικό του εταίρο, που είναι η ΕΕ σκεπτικισμό, διστακτικότητα και δεύτερες σκέψεις σχετικά με το πόσο θα πρέπει να εξακολουθεί να εξαρτάται σε αυτό το βαθμό από τις ΗΠΑ», καταλήγει ο κ. Φίλης.

Κωνσταντίνος Γρίβας: Τα στρατηγικά συμφέροντα της Γερμανίας με τη Ρωσία είναι συμπληρωματικά

«Η Γερμανία αποτελεί μια από τις μεγάλες δυνάμεις αυτού του νέου πολυπολικού διεθνούς συστήματος που βρίσκεται υπό διαμόρφωση», σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Κωνσταντίνος Γρίβας.

«Η Γερμανία βρίσκεται σε μια μεταβατική κατάσταση μεταξύ ενός ιστορικού χρόνου που φεύγει και ενός νέου ιστορικού χρόνου που έρχεται. Αναζητεί ταυτότητα και ρόλο. Εάν η Γερμανία αποκτήσει πλήρεις γεωπολιτικές διαστάσεις, δηλαδή αν λειτουργήσει με τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που έχει, τότε εξ’ αντικειμένου δεν μπορεί να έχει αυτή την ιδιόρρυθμη σχέση με τις ΗΠΑ», τονίζει ο κ. Γρίβας, σημειώνοντας ότι η σχέση της Γερμανίας με τις ΗΠΑ έχει στοιχεία ανταγωνισμού, αλλά και στοιχεία «ολοκληρωτικής ταύτισης και υποταγής απέναντι στα αμερικανικά κελεύσματα». Χαρακτήρισε μάλιστα την κατάσταση «παρανοϊκή» και δήλωσε ότι θα πρέπει να πάψει.

Ο Κωνσταντίνος Γρίβας εκτίμησε ότι «τα ανταγωνιστικά στοιχεία στις ταυτότητες των δύο χωρών θα οδηγήσουν, αργά ή γρήγορα, σε σύγκρουση τη Γερμανία με τις ΗΠΑ, και γενικότερα αυτό που λέμε Δυτική Ευρώπη με τις ΗΠΑ».

Αναφερόμενος στις σχέσεις με τη Ρωσία, ο κ. Γρίβας τόνισε ότι «ναι μεν υπάρχει ένας μισαλλόδοξος αντιρωσισμός στην Ευρώπη και τη Γερμανία, από την άλλη όμως, τα στρατηγικά συμφέροντα της Γερμανίας με τη Ρωσία είναι συμπληρωματικά».

«Δεν αναφέρομαι μόνο στα ενεργειακά – που χωρίς τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες η Γερμανία δεν μπορεί να υπάρξει – αλλά είναι μια ευρύτερη σχέση που ναι μεν έχει κάποια στοιχεία ανταγωνιστικά, αλλά κυρίως συνεργατικά», τονίζει, συμπληρώνοντας ότι οι δύο χώρες «έχουν τεράστια δυναμική προς τη διαμόρφωση ενός άξονα Μόσχας – Βερολίνου στο μέλλον». Ωστόσο, ο κ. Γρίβας ξεκαθαρίζει ότι όλα είναι ακόμη πολύ πρόωρα.

Αναφορικά με το αν η συνολική πολιτική που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ μπορεί να λειτουργήσει ενοποιητικά για τις ξένες δυνάμεις, ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Ευελπίδων τονίζει ότι «υπάρχει μία τάση για ενοποίηση των μεγάλων ευρασιατικών δυνάμεων σε ένα ενιαίο σχήμα», ξεκαθαρίζοντας ωστόσο ότι δεν πρόκειται για συμμαχία. «Είναι ένας συνδυασμός συνεργατικών και ανταγωνιστικών στοιχείων με τέτοιο τρόπο όμως που και τα ανταγωνιστικά στοιχεία, εν τέλει να λειτουργούνε ενοποιητικά», συμπληρώνει.

«Ο κυρίαρχος παράγοντας  για τη διαμόρφωση αυτού του σχήματος είναι η λογική των ΗΠΑ ότι “εμείς είμαστε οι κυρίαρχοι του πλανήτη και ή θα είστε υποταγμένοι σε εμάς, ή εναντίον μας”. Η λογική του “εναντίον όλων” ουσιαστικά σπρώχνει τις μεγάλες ευρασιατικές δυνάμεις, τη μία στην αγκαλιά της άλλης», τονίζει.

Ο κ. Γρίβας εξηγεί ότι αυτό μέχρι σήμερα το βλέπαμε με τις χώρες που είναι εκτός του δυτικού συστήματος εξουσίας όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν. Ωστόσο «σιγά σιγά η ολιστική αντιπαλότητας που παρουσιάζει η προεδρία Τραμπ, σπρώχνει και τα πιο ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη προς αυτή την πανευρασιατική συσσωμάτωση».

Μάλιστα, καταλήγοντας, εκτίμησε ότι «βρισκόμαστε στην αρχή ενός φαινομένου το οποίο αν εξελιχθεί θα αλλάξει ολοκληρωτικά τον πλανήτη. Θα πάμε σε μια ενοποιημένη Ευρασία, σε ένα πλέγμα συνεργειών και αντιπαλοτήτων το οποίο εν συνόλω θα λειτουργεί αντιθετικά στην ατλαντική δύση».

Διαβάστε επίσης: Πούτιν, ένας Κοζάκος στον Οίκο των Αψβούργων