Τι εξηγεί την ένταση στη Θάλασσα της Αζοφικής
Του Κώστα Ράπτη
Θα διεξαχθεί σε ομαλό κλίμα η προγραμματισμένη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στα τέλη της εβδομάδας στο Μπουένος Άιρες; Η κρίση που ξέσπασε χθες Κυριακή στα στενά του Κερτς, τα οποία συνδέουν την Μαύρη Θάλασσα με την Αζοφική, ενδέχεται να εκτροχιάσει τον προγραμματισμό των δύο προέδρων, μολονότι οι πρώτες αντιδράσεις του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. παραπέμπουν σε επιθυμία “αποκλιμάκωσης”.
Το Κίεβο έχει πολλούς λόγους να επενδύει στην ένταση, προκειμένου να μην παρακαμφθεί στην όποια ρωσο-αμερικανική συνεννόηση. Άλλωστε ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο διανύει μία μακρά και δύσκολη προεκλογική περίοδο: η προβολή του “ρωσικού κινδύνου” και η δρομολόγηση της δημιουργίας αυτοκέφαλης ουκρανικής Εκκλησίας αποτελούν τα κύρια όπλα του.
Σε αυτό το πλαίσιο εκδηλώνονται το τελευταίο διάστημα προσπάθειες ενίσχυσης της στρατιωτικής παρουσίας της Ουκρανίας στην θάλασσα της Αζοφικής, στην προοπτική δημιουργίας ακόμη και μιας ουκρανικής ναυτικής βάσης, ενώ στο χερσαίο μέτωπο εκδηλώθηκαν την περασμένη εβδομάδα κινήσεις προώθησης των ουκρανικών μονάδων στην ουδέτερη ζώνη που χωρίζει το ελεγχόμενο από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές Ντονμπάς.
Ήδη στις 23 Σεπτεμβρίου, διήλθαν τα στενά του Κερτς δύο ουκρανικά πολεμικά σκάφη και η Μόσχα διαμήνυσε εκ των υστέρων ότι δεν θα ανεχθεί παρόμοια νέα κίνηση.
Ούτως ή άλλως, η ρωσο-ουκρανική συμφωνία του 2003 προβλέπει ότι είσοδος πολεμικών σκαφών στην Αζοφική Θάλασσα είναι επιτρεπτή μόνο με τη συναίνεση και των δύο μερών. Και η πρόβλεψη αυτή αποκτά διαφορετικές δυνατότητες υλοποίησης αφότου, με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η Ρωσία απέκτησε τον έλεγχο και των δύο ακτών στενών του Κέρτς.
Εξ ού και ρωσικές δυνάμεις της ακτοφυλακής της FSB του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, αρχικά παρεμπόδισαν και σε δεύτερη προσπάθεια αιχμαλώτισαν τα τρία ουκρανικά σκάφη (παραχωρημένα από την αμερικανική Ακτοφυλακή) που επιχείρησαν χωρίς ειδοποίηση να εισέλθουν την Κυριακή στην Αζοφική.
Μάλιστα η ρωσική πλευρά, απέκλεισε πλήρως τα στενά, τοποθετώντας κάθετα ένα δεξαμενόπλοιο κάτω από τη γέφυρα που εγκαινιάστηκε προ ολίγων μηνών και επιτρέπει την απευθείας επικοινωνία της προσαρτημένης (και αποκλεισμένης από ουκρανικής πλευράς) Κριμαίας με την ηπειρωτική Ρωσία.
Η ενέργεια αυτή σήμαινε μεταξύ άλλων και αποκλεισμό της Μαριούπολης, δεύτερου μεγαλύτερου λιμένα της Ουκρανίας μετά από αυτόν της Οδησσού. Πάντως, όπως ανακοίνωσε στο πρακτορείο TASS, ο διευθυντής της υπηρεσίας λιμένων της Κριμαίας, η ναυσιπλοΐα είχε αποκατασταθεί από το πρωί της Δευτέρας.
Η κυβέρνηση του Κιέβου προχώρησε στην κήρυξη για 60 ημέρες κατάστασης έκτακτης ανάγκης, η οποία αναμένεται να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο εντός της ημέρας, ενώ το απόγευμα (ώρα Ελλάδος) θα συνέλθει εκτάκτως για να εξετάσει την κατάσταση το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε μία εν πολλοίς συμβολική κίνηση.
Οι εκκλήσεις του διεθνούς παράγοντα προς όλες τις πλευρές για “αυτοσυγκράτηση”, δεν προδιαθέτουν για περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης, πέραν της αναμενόμενης ρητορικής όξυνσης. Δεν λείπουν, όμως, στη Ουάσιγκτον και οι θερμοκέφαλοι, που ζητούν ακόμη και την αποστολή αμερικανικών σκαφών στην περιοχή. (Η μορφολογία της αβαθούς Αζοφικής δεν επιτρέπει ωστόσο κάτι τέτοιο).
Σε κάθε περίπτωση, το “καλάθι” τον ρώσο-αμερικανικών συνομιλιών επιβαρύνεται.
