Φεύγει για να μείνει – Η κίνηση του Τραμπ στη Συρία

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ

Έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία η ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι αποσύρει τα στρατεύματα της χώρας του από τη Συρία. Ρωσία και ΗΠΑ είχαν συνάψει συμφωνίες κυρίων για τον έλεγχο περιοχών καταπολέμησης των τρομοκρατών, ενώ μακροπρόθεσμα συμφώνησαν με την εκδίωξη των τρομοκρατών να αποχωρήσουν όλα τα στρατεύματα από τη Συρία. Ομόφωνο ήταν και το ψήφισμα 2254 του ΟΗΕ που μιλά ξεκάθαρα για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και την εθνική της ανεξαρτησία. Ρωσία – Τουρκία και Ιράν κατέληξαν σε συμφωνία με πρόσφατη ανακοίνωση τους σε σχέδιο Συντάγματος για τη χώρα και λογικά θα αρχίσουν να επιστρέφουν οι πρόσφυγες στη γη τους.

Επιδοκιμασίες

Η απόφαση του Τραμπ να «αποσύρει» τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία επιδοκιμάζεται γενικά από όλους τους εχθρούς του, αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται και οι εορτασμοί ίσως είναι πρόωροι, επειδή αυτή η παραπλανητική κίνηση απλώς αλλάζει τη φύση των υβριδικών πολέμων στη Συρία, το Ιράν και το Πακιστάν, καθιστώντας τους λιγότερο κινητικούς, αλλά εξίσου επικίνδυνους. Ο Τραμπ εμφανίζεται να «αψήφησε» τους εχθρούς του στις στρατιωτικές δυνάμεις, στις μυστικές υπηρεσίες, τους διπλωμάτες, τις διπλωματικές υπηρεσίες της Αμερικής («του βαθέως κράτους ») διατάσσοντας την «απόσυρση» αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, η οποία γιορτάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο ως μια πραγματιστική γιορτή ειρήνης που ήρθε αργοπορημένα. Το γεγονός όμως είναι ότι δεν πρόκειται για την αποκαλούμενη «υποχώρηση» που κάποιοι στο mainstream το απεικονίζουν, αλλά είναι στην πραγματικότητα μια πονηρή κίνηση για να προωθηθεί περισσότερο οικονομικά η αμερικανική στρατιωτική πολιτική, και τελικά η υλοποίηση των στρατηγικών στόχων στην Αραβική Δημοκρατία και πέραν αυτής. Επιφανειακά φαίνεται ότι ο Τραμπ «έτρεξε» μπροστά στην απειλή του Ερντογάν να ξεκινήσει μία στρατιωτική επίθεση ανατολικά του Ευφράτη στην κατεχόμενη από τις ΗΠΑ περιοχή της Συρίας, και βασικά πρόδωσε τους Κούρδους συμμάχους της Αμερικής. Αλλά η «απόσυρση» έπρεπε να γίνει, αντί να θεωρείται ότι κρατούν τους Κούρδους υπό έλεγχο και προλαμβάνουν μία πιθανή τουρκική εκστρατεία εναντίον τους εκεί, κάνοντάς τους να περιορίσουν τις φιλοδοξίες τους ως μέρος μίας ρεαλιστικής διαμεσολάβησης των ΗΠΑ μεταξύ τους με την Άγκυρα. Ακόμα κι αν η Τουρκία πράγματι παρεμβαίνει, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η SDF υπό την καθοδήγηση του YPG θα καταστραφεί. Άλλος στόχος είναι να πιέσει, μετά τη φαινομενική απόσυρση, το Ιράν να αποχωρήσει από τη Συρία και αν δεν το πράξει να συνεχίσει τη ρητορική των κυρώσεων και του πολέμου.

Και το Αφγανιστάν

Ο ειδικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ προέβη σε μία δήλωση για τη Συρία νωρίτερα αυτό τον μήνα, ότι η χώρα του ετοιμάζει τη δημιουργία μίας «ζώνης απαγόρευσης πτήσεων» σε ιρακινό πρότυπο μετά από πιθανή απόσυρση των στρατευμάτων και ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποσυρθούν από τη Συρία εάν μία «ζώνη χωρίς πτήση επιβληθεί στα βορειοανατολικά». Το επιχείρημα που προβάλλεται στην ανάλυση αυτή είναι ότι θα ήταν πολύ πιο αποδοτικό από πλευράς κόστους και λιγότερο επικίνδυνο για τις ΗΠΑ να ελέγχουν τον γεωργικό, υδρολογικό και ενεργειακό πλούτο στην περιοχή της Βορειοανατολικής Συρίας από τον αέρα μέσω μίας «ζώνης χωρίς πτήσεις» αντί στρατευμάτων στο έδαφος. Εκτός από τη Συρία, ο Τραμπ αφήνει να νοηθεί επίσης ότι θα σταματήσει τις συγκρούσεις με τους Ταλιμπάν (είτε ειλικρινά είτε όχι) και ότι οι ΗΠΑ σκέφτονται σοβαρά να αποσύρουν και τα στρατεύματά τους από το Αφγανιστάν, με στόχο τη συνέχιση των ανεπίσημων ειρηνευτικών συνομιλιών των δύο πλευρών. Είναι αμφίβολο ότι οι ΗΠΑ θα παραιτηθούν από τη στρατηγική τους παρουσία στο σταυροδρόμι μεταξύ Κεντρικής, Νότιας και Δυτικής Ασίας, και πιθανότατα θα καταλήξουν να αντικαταστήσουν οποιαδήποτε από τα «αποσυρόμενα» στρατεύματά τους με μισθοφόρους, κάτι που μπορεί να είναι «μετριασμός του συμβιβασμού» μεταξύ του εαυτού τους και των Ταλιμπάν, αλλά που μπορεί να οδηγήσει εσκεμμένα σε μία σφήνα ανάμεσα στις επονομαζόμενες «μέτριες» και «σκληρές» παρατάξεις (του δεύτερου αναφερθέντος και ενδεχομένως με τη σειρά του να κατηγορηθεί για το Πακιστάν και για την κλιμάκωση του συνεχιζόμενου υβριδικού πολέμου στη χώρα αυτή).

Διεθνής πίεση

Κάτω από ένα τέτοιο σενάριο, το οποίο είναι πραγματικά εύλογο μετά τη δημόσια διαβεβαίωση του Τραμπ ότι η «απόσυρση» δεν συνεπάγεται το τέλος της στρατιωτικής του αποστολής στη Συρία, οι ΗΠΑ και μερικοί από τους συμμάχους του «Συνασπισμού των Πρόθυμων» θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο της περιοχής μέσω των εναέριων μέσων και συνεπώς να ελέγχουν τις δυνάμεις της Τουρκίας, της Συρίας και κυρίως του Ιράν, αν παραβιάζουν τη λεγόμενη «γραμμή αποκατάστασης» που επέβαλε το Πεντάγωνο κατά μήκος του Ευφράτη κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι η υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ, αλλά ελεγχόμενη από τους Κούρδους SDF δεν θα χάσει την κυρίαρχη θέση της στην περιοχή, ακόμη και στην περίπτωση που η Τουρκία εγκαινιάσει μια παρέμβαση μικρής κλίμακας, επειδή τελικά θα μπορούσε να «περιοριστεί» από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της «de-facto» ζώνη χωρίς πτήσεις. Συνεπώς, δεδομένου ότι η «απόσυρση» των αμερικανικών στρατευμάτων πιθανότατα δεν θα έχει πρακτικές επιπτώσεις στο έδαφος, η κίνηση αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί ως πολιτική – κυρίως- με στόχο την επίτευξη διαφόρων στόχων. Πιο άμεσα, η οπτική μιας αμερικανικής στρατιωτικής «απόσυρσης» από τη Συρία υποτίθεται ότι καταλύει τη σταδιακή ειρηνευτική διαδικασία και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για έντονη διεθνή πίεση που πρέπει να ασκηθεί στο Ιράν να ακολουθήσει το παράδειγμα, το οποίο ευθυγραμμίζεται με το ανεπίσημο ειρηνευτικό σχέδιο του Προέδρου Πούτιν για τη χώρα και «η μη άρνηση της Ρωσίας για τη διαμεσολάβηση της απόσυρσης του Ιράν από τη Συρία είναι μεγάλη διαπραγμάτευση». Επιπλέον, οι ανησυχίες του Ισραήλ για την εξέλιξη αυτή θα μπορούσαν να τον ωθήσουν ακόμη περισσότερο υπό τη ρωσική κυριαρχία, καθώς η Μόσχα αντικαθιστά προοδευτικά την Ουάσινγκτον ως προστάτης του Τελ Αβίβ, σύμφωνα με το μοντέλο που οι αναλυτές περιγράφουν ως να είναι «Επίσημο ένα κοινόρωσαμερικανικό προτεκτοράτο». Εκ των υστέρων, δεν πρέπει να θεωρηθεί σύμπτωση ότι οι Ρώσοι και οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι επισκέφθηκαν πρόσφατα ο ένας τον άλλον, κατά δήλωση του Τραμπ, υποδηλώνοντας ότι είτε ενημερώθηκαν εκ των προτέρων, είτε προέβλεπαν με ακρίβεια την εξέλιξη αυτή και αποφάσισαν να εντείνουν δημοσίως τις στρατιωτικές τους σχέσεις.

Υποσχέσεις

Τέλος, ο Τραμπ θέλει να δείξει στο αμερικανικό κοινό ότι διατηρεί την υπόσχεσή του για διακοπή της εκστρατείας (τουλάχιστον συμβατικά) και του πολέμου στη Συρία, μετά και την εκλογική απώλεια του σώματος από τους Ρεπουμπλικάνους τον προηγούμενο μήνα και πριν από τις εκλογές του 2020, γνωρίζοντας ότι οι Δημοκρατικοί θα βιδώσουν τα πόδια τους στην πυρκαγιά με μια δηλητηριώδη, ανεκπλήρωτη υπόσχεση και την οπλίζουν ως μέρος της προεκλογικής εκστρατείας εναντίον του, αν δεν προβεί σε ορατή πρόοδο σε αυτό το μέτωπο (και ενδεχομένως και στο Αφγανιστάν κατά το προαναφερθέν σενάριο). Ενόψει αυτού, τα εγχώρια πολιτικά συμφέροντα θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο πίσω από την απόφαση του Τραμπ και το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Συνολικά, ενώ η «απόσυρση» των ΗΠΑ από τη Συρία είναι σίγουρα μία φιλόξενη κίνηση που αναμφισβήτητα θα κάνει πολλά για να προωθήσει την παγιωμένη ειρηνευτική διαδικασία στη χώρα που έχει διχαστεί από τον πόλεμο, είναι παρ ’όλα αυτά πολύ πιο πονηρή στρατηγική που στοχεύει στην ευρεία προώθηση μίας ευρείας γκάμας των συμφερόντων από την υποτιθέμενη «υποχώρηση» που μερικοί είναι «νικηφόρα» που τη γιορτάζουν. Οι υβριδικοί πόλεμοι των ΗΠΑ εναντίον της Συρίας, του Ιράν και του Πακιστάν δεν σταματούν σύντομα, αλλά απλώς εξελίσσονται ανταποκρινόμενοι σε νέες συνθήκες και παίρνοντας λιγότερες κινητικές μορφές, που είναι ακόμα περισσότερο από ικανές να διαμορφώνουν δημιουργικά τα γεγονότα προς όφελος της Αμερικής, εφόσον οι επιδιωκόμενοι στόχοι της δεν κατανοούν τη φύση των νέων απειλών που αντιμετωπίζουν.

Πηγή: Πολίτης