Οι πικρές αλήθειες μιας Στέψης

Γράφει ο Ιωσήφ Τσιμισκής 

Σαν σήμερα, 6 Ιανουαρίου 1449, ανήμερα των Φώτων στέφθηκε στον Μυστρά της Πελοποννήσου Αυτοκράτοραςτου Βυζαντίου ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος . Ήταν μια στέψη όχι με πραγματικό στέμμα αλλά με στέφανο εξ ακανθών.

Το ερώτημα είναι γιατί η στέψη έγινε στον Μυστρά και όχι στην Κωνσταντινούπολη . Η απάντηση είναι και εδώ επίσης πικρή, διότι οι σχέσεις Εκκλησίας Κράτους είναι τεταμένες μεταξύ ενωτικών και ανθενωτικών . Ο Παλαιολόγος δεν έχει την απαιτούμενη απήχηση στον λαό για να στεφθεί Αυτοκράτορας στην Πόλη λόγω του οτι υποστήριζε την ένωση με την Δύση. Οι Τούρκοι έκαναν βόλτες έξω απο την Κωνσταντινόπολη ( είμαστε 4 χρόνια πριν την Άλωση) και εκείνος υπολόγιζε σε μια βοήθεια των Δυτικών αν επικρατούσε η ένωση οταν η περίσταση θα το απαιτούσε.

Η Εκκλησία ενθυμούμενη τις όντως ληστρικές συμπεριφορές των Σατυροφόρων , δεν μπορεί να μπει στην λογική μιας πρόσκαιρης εστω διπλωματικής κίνησης , εναντιώνεται σε κάθε ενωτική ιδέα και προτιμούσε την Τουρκική κυριαρχία παρά την Ένωση Ανατολικής και Δυτικής εκκλησίας . Ο Λουκάς Νοταράς γράφει το παρομοιώδες : «Κρειτόττερον έστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον Βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν Λατινικήν».

Σε κάθε περίπτωση ακόμη και αν η Ένωση είχε επιτευγχθεί το αποτέλεσμα θα ήταν πιθανώς το ίδιο . Η Δύση είναι πολυδιασπασμένη , δεν υπάρχει ουσιαστικά Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία .και ολη η κατάσταση είναι στα χέρια των Φράγκων. Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες της Δύσης που είχαν σαφώς διαφορετική αντιμετώπιση ως προς την Ανατολική Αυτοκρατορία δεν υπάρχουν πλέον.

Όπως γράφει και η Ελένη Αρβελέρ «Η Πόλη έχει αποδεκατιστεί από την πανώλη και τις αλλεπάλληλες πολιορκίες των Τούρκων. Αλλά και από τις διαμάχες των Δυτικών, αφού οι προστριβές Γενοβέζων και Βενετσιάνων γίνονταν στο λιμάνι της μέσα. Υπήρχε και μια τάση ανεξαρτητοποίησης των λίγων χωρών που παρέμεναν ελεύθερες- όχι μόνο του Μυστρά που παρεμπιπτόντως έπεσε το 1460, επίσης στις 29 Μαΐου! Η κατάσταση ήταν μιας ανασφάλειας γενικής».

Η εδαφική συρρίκνωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας με την απώλεια των επαρχιών προκάλεσε την αποδυνάμωση της κεντρικής εξουσίας σε διοικητικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο. Η Κωνσταντινούπολη λαμβάνει ουσιαστικά χαρακτηριστικά πόλης-κράτους. Ο πληθυσμός έχει ελαττωθεί σημαντικά καθώς αγγίζει τους 60.000 απο μισό εκατομμύριο κατοίκους και τα σημάδια της φθοράς διαφαίνονται στα μεγαλεπήβολα κτίρια που απηχούσαν το κύρος της Αυτοκρατορίας. Τα ισχνά οικονομικά επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό και το βιοτικό επίπεδο της μεγάλης μερίδας των κατοίκων, εκτός από την ακμάζουσα εμπορική κοινότητα.

Αυτή την κατάσταση κλήθηκε να διαχειριστεί ο τελευταίος Αυτοκράτορας ο οποίος όμως δίδαξε ήθος και αξιοπρέπεια αλλά συγχρόνως κατέδειξε και την Ελληνικότητα του Βυζαντίου , παρακαταθήκες που έγιναν σηματωροί στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.

Μερικές ώρες πριν πέσει η Πόλη σε ομιλία του σε λαό και στρατό,στην ελληνική γλώσσα σαφώς, όπως αναφέρει σε επιστολή του στην Λατινική ο Λεονάρδος ο Χίος στον Πάπα, με ημερομηνία «15 Αυγούστου 1453» είπε:

«Minatur nunc Constantini Magni urben, patriam vestram, profugum Christianorum auxilium, et omnium Graecorum* tutamentum capere»

Είναι αυτό που γράφει ο Φραντζής στην δική του ιστορία «καί τήν πόλιν ταύτην, ἥν ἀνήγειρεν ὁ τρισμακαριστός καί μέγας βασιλεύς Κωνσταντῖνος ἐκεῖνος και σκέπην τῇ ἡμετέρᾳ πατρίδι καί καταφύγιον τῶν Χριστιανῶν, ἐλπίδα καί χαράν πάντων τῶν Ἑλλήνων»

Και έπεσε μαχόμενος ηρωϊκά όπως το ίδιο είχε πράξει πολλά χρονια νωρίτερα ένας άλλο Βασιλιάς που η μοίρα το έφερε να μοιραστούν αρχικά το ίδιο Βασίλειο, το Βασίλειο της Ομηρικής Κοίλης Λακεδαίμονος, ο Λεωνίδας.

Έτσι τελείωσε η μαρτυρική αυτή στέψη .

”Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται ο των Ελλήνων Βασιλεύς!!!!”