Θα εξοπλιστεί με πυραυλικά συστήματα σε τροχιά το διάστημα;
Των Michael Elleman και Gentoku Toyoma
Ιnternational Institute for Strategic Studies
Η βελτίωση στο πυρηνικό πρόγραμμα και στο πυραυλικό πρόγραμμα μεγάλης εμβέλειας της Βόρειας Κορέας, έχουν οδηγήσει την κυβέρνηση Trump και το Κογκρέσο των ΗΠΑ να αναβιώσει τα σχέδια για αεροσκάφη αναχαίτισης στο διάστημα. Ο νόμος του 2018 για την εθνική αμυντική αρχή εξουσιοδοτεί τον διευθυντή της υπηρεσίας πυραυλικής άμυνας να “αναπτύξει ένα διαστημικό στρώμα πυραύλων αναχαίτισης στο αμυντικό σύυστημα βαλλιστικών πυραύλων, σύμφωνα με τις συστάσεις μιας (δεν έχει εκδοθεί ακόμη) ανασκόπησης της πυραυλικής άμυνας. Η αναχαίτιση είναι πιθανό να στοχεύει βαλλιστικούς πυραύλους της Βόρειας Κορέας στη φάση ώθησης μιας πτήσης.
Η πιθανή χρήση διαστημικών όπλων για την υπεράσπιση των ΗΠΑ από βαλλιστικούς πυραύλους, δεν είναι κάτι νέο. Στη θητεία του προέδρου Ronald Reagan, η Στρατηγική Αμυντική Πρωτοβουλία (SDI) προέβλεπε στρώματα διαστημικών όπλων, ικανά να καταστήσουν πυρηνικά όπλα παρωχημένα. Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο George W. Bush επέλεξε να υποβαθμίσει το project και να εστιάσει στην ανάπτυξη ενός κινητικού διαστημικού στρώματος , γνωστό ως Brilliant Pebbles. Ωστόσο, ζητήματα κόστους, τεχνολογικής σκοπιμότητας και η απουσία μιας βιώσιμης πυραυλικής απειλής μεγάλης εμβέλειας, παρακίνησε την κυβέρνηση του Bill Clinton να ακυρώσει το Brilliant Pebbles και τα συναφή προγράμματα.
Η προοπτική της καθιέρωσης ενός διαστημικού στρώματος αναχαίτισης, εγείρει πολιτικά, δημοσιονομικά και τεχνολογικά ερωτήματα. Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα νομικά εμπόδια όσον αφορά στην τοποθέτηση διαστημικών συστημάτων αναχαίτισης, οι ΗΠΑ θα πρέπει να δικαιολογήσουν ότι εμπίπτουν στο πεδίο των “ειρηνικών σκοπών” που θεσπίζονται στο άρθρο IV της Συνθήκης για το Διάστημα (OS), η οποία απαγορεύει τα κράτη από το να σταθμεύουν όπλα μαζικής καταστροφής στο διάστημα. Η Συνθήκη του 1972 για τους Αντί-βαλλιστικούς πυραύλους (ΑΒΜ), η οποία απαγόρευε τόσο τις ΗΠΑ όσο και τη Σοβιετική Ένωση από το να αναπτύξει συστήματα αναχαίτησης στο διάστημα, έπαψε να ισχύει αφότου ο πρόεδρος George W. Bush απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συνθήκη, το 2002. Σήμερα, δεν υπάρχει άλλο ειδικό διεθνές δίκαιο που να απαγορεύει τα κράτη από το να αναπτύσσουν συμβατικά όπλα στο διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των πυραύλων αναχαίτισης.
Είναι αναπόφευκτη μια κούρσα εξοπλισμών στο διάστημα;
Ιστορικά, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα έχουν επωφεληθεί από την στρατιωτική συγκράτηση στο διάστημα. Ενώ και οι δύο χώρες ανέπτυξαν αντικατασκοπευτικά όπλα (ASAT) στο πλαίσιο μιας “αντισταθμιστικής” στρατηγικής, δεν επέλεξαν να αναπτύξουν τέτοια όπλα στο διάστημα. Ωστόσο, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση συνέχισαν να διεξάγουν έρευνα, ανάπτυξη και κάποιες δοκιμές των τεχνολογιών ASAT. Και πιο πρόσφατα, η Κίνα ξεκίνησε και αυτή να διερευνά αυτή τη δυνατότητα.
Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές όπλων ASAT, όπως άμεσης ανύψωσης, συντροχιακή, μη κινητική, και στον κυβερνοχώρο. Μόνο μη κινητικά όπλα ASAT χρησιμοποιούνται σήμερα σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά είναι πιθανό ότι θα χρησιμοποιηθούν περισσότερες τεχνολογίες ASAT για στρατιωτικές επιχειρήσεις στο προσεχές μέλλον. Μεταξύ αυτών, τα όπλα ASAT σε ίδια τροχιά, μπορούν να θεωρηθούν ως ένα ξεκάθαρο βήμα για τον εξοπλισμό του διαστήματος, επειδή αναπτύσσονται σε τροχιά και επιτίθενται σε έναν στόχο-δορυφόρο.
Επιπλέον, ορισμένες τεχνολογίες ASAT δεν είναι απαγορευτικά ακριβές ή πολύ προηγμένες τεχνολογικά για να τις αποκτήσουν πολλά έθνη ή πιθανώς και μη κρατικοί φορείς. Για παράδειγμα, οι πύραυλοι της Βόρειας Κορέας έχουν αρκετή εμβέλεια για να επιτεθούν σε δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη γη, και το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές για να εμποδίσει δορυφορικά σήματα.
Εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να τοποθετήσουν αναχαιτιστικά στο διάστημα, αυτό θα διαταράξει το status quo, καθώς θα σπάσει το ταμπού του εξοπλισμού του διαστήματος. Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν να παράσχουν μια λογική ώστε άλλοι παράγοντες να εκμεταλλευτούν αυτόν τον τομέα, δημιουργώντας μια δυναμική κούρσας εξοπλισμών μεταξύ μεγάλων διαστημικών δυνάμεων. Θα ακολουθούσε πιθανώς η εισαγωγή των όπλων ASAT από ικανές δυνάμεις.
Ορισμένοι ίσως υποστηρίξουν ότι ο εξοπλισμός του διαστήματος είναι αναπόφευκτος δεδομένου του αριθμού των χωρών που ενδιαφέρονται να έχουν πρόσβαση και να εκμεταλλευτούν αυτό τον χώρο. Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με το επιχείρημα αυτό, θα πρέπει να ηγηθούν και να προωθήσουν τα συμφέροντά τους προτού οι αντίπαλοι αποφασίσουν να επωφεληθούν από μια απρόθυμη Αμερική. Άλλοι θα παροτρύνουν σε αυτοσυγκράτηση, αναδεικνύοντας τα πλεονεκτήματά που προέκυψαν από τις συνθήκες OST και ΑΒΜ.
Οι υπολογισμοί για τα διαστημικά όπλα
Ενώ η σοφία για την τοποθέτηση όπλων στο διάστημα μπορεί να τεθεί σε διάλογο, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υπάρχουν σημαντικά τεχνολογικά εμπόδια για την ανάπτυξη αναχαιτιστικών συστημάτων στο διάστημα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα όπλα είναι ικανά ή οικονομικά αποδοτικά. Ένας ειδικός έχει υπολογίσει ότι είναι απαραίτητα εκατοντάδες αναχαιτιστικά σκάφη που να περιστρέφονται γύρω από τη γη, για να υπάρξει άμυνα έναντι μιας μικρής περιοχής όσο η Βόρεια Κορέα.
Το κόστος της προμήθειας, της τροχοδρόμησης και της διατήρησης ενός στρώματος αναχαίτισης που σχεδιάστηκαν ειδικά για τη Βόρεια Κορέα, είναι πιθανό να υπερβαίνει τα 100 δισ. δολάρια. Εάν οι ΗΠΑ στοχεύουν να δημιουργήσουν μια πιο φιλόδοξη αρχιτεκτονική αναχαίτισης βασισμένη στο διάστημα που παρέχει άμυνα έναντι βαλλιστικών πυραύλων που μπορεί να εκτοξευτούν από οπουδήποτε στον κόσμο, ο αριθμός των αναχαιτιστικών σωμάτων που απαιτούνται, γίνεται απαγορευτικά δαπανηρός.
Τέλος, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ ξεπεράσουν αυτές τις προκλήσεις, τα αναχαιτιστικά σώματα θα παραμείνουν ευάλωτα σε πυραύλους κατευθυνόμενους από το έδαφος. Επειδή τα αναχαιτιστικά σώματα πρέπει να μπουν σε τροχιά σε χαμηλά υψόμετρα των 200 χλμ ή και χαμηλότερα όταν βρίσκονται πάνω από την εκτιμώμενη θέση εκτόξευσης, και επειδή ταξιδεύουν κατά μήκος των προβλεπόμενων τροχιών και μπορούν εύκολα να παρατηρηθούν χρησιμοποιώντας ραντάρ, ένας αντίπαλος ικανός να αναπτύξει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς θα μπορούσε σχεδόν βέβαια να δημιουργήσει ένα ASAT όπλο επίγειο.
Επομένως απαιτείται η προστασία του στρώματος αναχαίτισης στο διάστημα, προσθέτοντας περισσότερο κόστος και πολυπλοκότητα στο σύστημα. Η συντήρηση των διαστημικών αναχαιτιστικών συστημάτων επίσης αποτελεί μια λειτουργική και δημοσιονομική πρόκληση. Επιπλέον, αντί του διαστημικού συστήματος αναχαίτισης, υπάρχουν επιχειρήματα για εναλλακτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής χρήσης μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων, εξοπλισμένων με ελαφρού βάρους, υψηλής ταχύτητας αναχαιτιστικά συστήματα για την ενίσχυση του αμυντικού συστήματος βαλλιστικών πυραύλων (ΒΜD).
Ένας διαστημικός αστερισμός συστημάτων αναχαίτισης, εάν αναπτυχθεί, θα ενισχύσει αναμφισβήτητα το τωρινό αμερικανικό BMD. Πέρα από την πρόσθετη αμυντική βαθμίδα, τα αναχαιτιστικά συστήματα φάσης ώθησης, προσφέρουν πλεονεκτήματα έναντι των μεσαίας πορείας και τερματικής φάσης ομολόγων τους, επειδή οι αναχαιτίσεις θα λάβουν χώρα προτού ο πύραυλος απελευθερώσει τις κεφαλές του. Ωστόσο, για να δημιουργηθεί ένα διαστημικό στρώμα αναχαίτισης, οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αντιμετωπίσουν πολλά ζητήματα πρώτα. Θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά ο κίνδυνος τα διαστημικά συστήματα αναχαίτισης να οδηγήσουν σε μια νέα εξοπλιστική κούρσα στο διάστημα.
