11/12/2024

“Θα μπορούσαν διαφορετικά σύνορα να είχαν σώσει τη Μέση Ανατολή;”

middle_east

 

Nicholas Danforth is a senior policy analyst for BPC’s national security program.


Nick Danforth

THE NEW YORK TIMES

Η συμφωνία Sykes-Picot, το μυστικό σχέδιο διαμελισμού της Μέσης Ανατολής ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις που υπογράφτηκε από Γαλλία και Βρετανία κλείνει 100 χρόνια αυτή τη βδομάδα.


Ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τ.Μπάιντεν πρόσφατα τόνισε πως όλα τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής πηγάζουν από “τεχνητές γραμμές που δημιουργούν τεχνητά κράτη από συνολικά ευδιάκριτες εθνικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ομάδες”.

 

Ότι ο δυτικός ιμπεριαλισμός είχε “κακή” επίδραση στην ιστορική διαδρομή της Μέσης Ανατολής είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός. Είναι όμως η συμφωνία Sykes-Picot είναι ο σωστός “στόχος” για αυτή την οργή;

Τα σύνορα που υπάρχουν σήμερα και τα οποία το ISIS υποστηρίζει ότι “σβήνει”, στην πραγματικότητα προήλθαν το 1920 και τροποποιήθηκαν τις επόμενες δεκαετίες.Αντανακλούν όχι μία αλλά μια σειρά καιροσκοπικών προτάσεων, τόσο από αναταγωνιστικούς στατηγιστές σε Παρίσι και Λονδίνο όσο και από τοπικούς ηγέτες της Μέσης Ανατολής.Το να δημιουργείς κράτη από τόσο διαφορετικές περιοχές είναι μια βίαιη, ατελής διαδικασία.

Οι Σάικς και Πικό καταστρώνουν το σχέδιό τους


Το Μάιο του 1916 ο Mark Sykes, ένας Βρετανός διπλωμάτης, και ο Γάλλος François Georges-Picot, προχώρησαν σε μια συμφωνία.

Για να διασφαλίσουν ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποφάσισαν οι χώρες τους, Γαλλία και Βρετανία, να πάρουν ένα δίκαιο μερίδιο από τα λάφυρα.

Και οι δύο χώρες πήραν τον άμεσο έλεγχο περιοχών στρατηγικής και οικονομικής σημασίας.

Η Γαλλία είχε οικονομικούς δεσμούς με το Λίβανο ενώ προχωρούσε σε συμφωνίες με χριστιανικές περιοχές.

Η Βρετανία ήθελε να διασφαλίσει τους εμπορικούς και οδικούς άξονες στην Ινδία μέσω του καναλιού του Σουέζ και του Περσικού Κόλπου.

Γι αυτό το σχέδιο Sykes-Picot σκόπευε να δημιουργήσει πολλά Αραβικά κράτη κάτω από βρετανική και γαλλική επιρροή.

Ο Faisal “ονειρεύεται” ένα Ενωμένο Αραβικό Βασίλειο


To Μάρτιο του 1920, ο Faisal bin Hussein, ο οποίος οδήγησε τους αραβικούς Στρατούς υποστηριζόμενος και από την Βρετανία εναντίον των Οθωμανών κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε ο ηγέτης του ανεξάρτητου αραβικού Βασιλείου της Συρίας με πρωτεύουσα τη Δαμασκό.

Τα σύνορα επεκτείνονταν μέχρι τα σημερινά σύνορα της Συρίας, την Ιορδανία, το Ισραήλ και τμήμα της Τουρκίας (αλλά όχι του Ιράκ).

Αποτελεί ο χάρτης του Faisal την αυθεντική εναλλακτική στα σύνορα που επιβλήθηκαν με εξωτερικές πιέσεις; Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Οι Γάλλοι, που αντιτίθεντο στο σχέδιό αυτό, νίκησαν το στρατό του τον Ιούλιο.

Αλλά κι αν δεν είχε νικηθεί, αυτές οι εδαφικές διευθετήσεις που προβλέπει ο χάρτης του Faisal, θα τον έφερναν σε ευθεία σύγκρουση με τους Χριστιανούς Μαρωνίτες του (σημερινού) Λιβάνου, με τους Εβραίους εποίκους όσον αφορά τα σχέδια τους στην Παλαιστίνη, και με τους Τούρκους εθνικιστές.

 

Η Γαλλία μοιράζει τη “Συρία”


Όταν η Γαλλία πήρε τον έλεγχο της σημερινής Συρίας το σχέδιο ήταν ο διαμελισμός σε μικρότερα κρατίδια κάτω από γαλλικό έλεγχο.

Τα κρατίδια θα είχαν δημιουργηθεί με θρησκευτική, περιφερειακή και σεχταριστική λογική.

Ήθελαν κρατίδιο για τους Αλαουίτες, ένα για τους Δρούζους, ένα για τους Τούρκους και δύο ακόμη γύρω από τις μεγάλες πόλεις, Δαμασκό και Χαλέπι.

Σκοπός φυσικά ήταν η αποτροπή δημιουργίας μιας μεγάλης Συρίας από τους “Άραβες εθνικιστές”.

Όμως η Γαλλία συνάντησε τότε τρομακτικές αντιδράσεις από τους κατοίκους της Συρίας, ίδιες με αυτές που συναντά έναν αιώνα μετά. Αναγκάστηκε τότε να ακυρώσει το σχέδιο της….

 

Οι Αμερικανοί προς “διάσωση”;


Το 1919, ο πρόεδρος, Woodrow Wilson, έστειλε αντιπροσωπεία για να βρουν έναν καλύτερο τρόπο διαμελισμού της περιοχής.

Ο Henry King, ένας θεολόγος και ο Charles Crane, ένας βιομήχανος προχώρησαν σε εκατοντάδες συνεντεύξεις ώστε να προετοιμάσουν ένα χάρτη που θα ερχόταν σε συμφωνία με την ιδέα του “αυτοπροσδιορισμού”.

Μετά από προσεχτική μελέτη ο King και ο Crane προσπάθησαν να χωρίσουν τις διαφορές:

O Λίβανος ανεξάρτητος ή τμήμα της Συρίας με μια πρόταση περιορισμένης αυτονομίας.

Σκέφτηκαν ότι οι Κούρδοι θα ήταν καλύτερο να ενσωματωθούν στο Ιράκ ή στην Τουρκία και σίγουρα πίστευαν ότι Σουνίτες και Σιίτες ανήκουν μαζί σε ένα ενωμένο Ιράκ

Αλλά Γαλλία και Βρετανία στο τέλος αγνόησαν την πρόταση τους.Αν τους είχαν ακούσει τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Don`t copy text!