Πακιστάν: Ο διπλωματικός κόμβος μεταξύ Δύσης και Ανατολής και διαμεσολαβητής του μεσανατολικού.
Γράφει ειδικός συνεργάτης του Geopolitics & Daily News
Το Πακιστάν αποτελεί ένα σημαντικό περιφερειακό κόμβο τον οποίο επιχειρούν να ελέγξουν όλες οι περιφερειακές δυνάμεις. Η χώρα εκτιμά τις σχέσεις της με την Τουρκία περισσότερο από ό,τι το πράττουν πολλές άλλες μουσουλμανικές χώρες, ενώ η Τουρκία υπολείπεται μόνο της Κίνας, ως προς τις χώρες με τις οποίες έχει στενές σχέσεις το Πακιστάν, τώρα που οι έντονες διαφορές μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν έχουν προκαλέσει περιπλοκές στους δεσμούς μεταξύ Islamabad και Riyadh.
Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί μεγάλη έκπληξη ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Islamabad, το Νοέμβριο του 2016, o Πρόεδρος της Τουρκίας, R.T. ERDOGAN, υποστήριξε τη γραμμή του Πακιστάν σχετικά με το Kashmir και προσφέρθηκε να διαμεσολαβήσει μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν για την επίλυση του θέματος. Η προσφορά της Τουρκίας προκαλεί θυμηδία, καθώς δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής μεταξύ ενός εντονότατα ριζοσπαστικοποιήμενου Στρατού που ελέγχει το Πακιστάν και της δημοκρατικής και κοσμικής Ινδίας.
Η προσέγγιση Τουρκίας Πακιστάν και οι πραγματικές σκοπιμότητες
Αν υπάρχει κάτι κοινό μεταξύ Πακιστάν και Τουρκίας είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των μειονοτήτων, ήτοι των μη σουνιτών μουσουλμάνων και των Κούρδων αντιστοίχως. Την ίδια στιγμή και οι δύο χώρες έχουν επιτρέψει τη δραστηριοποίηση ακραίων ισλαμικών στοιχείων στην επικράτειά τους, ελέω της θεοκρατικής κατεύθυνσης που έχει λάβει η πολιτική ζωή του τόπου.
Κάπου εδώ ανοίγει η πόρτα για τη διπλωματική διείσδυση της Ρωσίας. Αν και η Άγκυρα και το Islamabad παραμένουν θεωρητικά φίλα προσκείμενες προς τις ΗΠΑ, παρόλα ταύτα αμφότερες έχουν καταστεί αντιαμερικανικές. Το μίσος τους προς τις ΗΠΑ εκπορεύεται από την κρατική εξουσία, λόγω της σταδιακής γένεσης αμφισβήτησης από την Washington των κινήτρων τους.
Η μεν Τουρκία σύσφιξε τις διακρατικές σχέσεις με τη Ρωσία, παρά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, ελέω της άρνησης των ΗΠΑ να εκδώσουν τον GULLEN που διαβιεί στις ΗΠΑ από το 1999, ενώ το Πακιστάν έχει καταστεί εντόνως αντιαμερικανικό, λόγω της αμερικανικής απροθυμίας συνέχισης της ζημίωσης του προϋπολογισμού της χώρας για τη στήριξη της διπρόσωπης πολιτικής του Πακιστάν σε θέματα τρομοκρατίας και της ακροσφαλούς διπλωματίας σχετικά με τα πυρηνικά. Όλα τα ανωτέρω αντιμετωπίζονται από το Islamabad ως αμερικανική προσέγγιση προς την Ινδία.
Τόσο η Τουρκία όσο και το Πακιστάν διατείνονται ότι έχουν βρει ένα ισχυρό εναλλακτικό πάτρωνα. Η Τουρκία έχει αποφασίσει να προσεταιρισθεί τη Ρωσία, λησμονώντας τις προηγούμενες διαφορές της με αυτήν, ενώ το Πακιστάν επαίρεται για την ισχυρή φιλία του με την Κίνα. Ωστόσο, ούτε η Τουρκία ούτε το Πακιστάν είναι σε θέση να διαρρήξουν τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ.
Η απόφαση της Τουρκίας να συνάψει φιλικές σχέσεις με τη Ρωσία πραγματοποιήθηκε βεβιασμένα. Οι δύο χώρες έχουν δραματικές διαφορές σε ό,τι αφορά τη Συρία. Επίσης η Ρωσία έχει υπόνοιες περί τουρκικής συνδρομής σε ισλαμιστές στις κυριαρχούμενες από Μουσουλμάνους περιοχές της. Ωστόσο το μη ρεαλιστικό ποθούμενο της ένταξης σε μία δυτική οικονομική ένωση όπως η Ε.Ε., κρίνοντας και από τις ταυτόχρονες επιδιώξεις του τούρκου Προέδρου για το εσωτερικό της χώρας έχουν οδηγήσει την Άγκυρα στο δίλημμα της απομόνωσης ή της εναλλακτικής μίας άλλης οικονομικής ένωσης προς ανατολάς.
Οι επαφές με το Πακιστάν δεν αποτελούσαν διαμεσολάβηση του Erdogan μεταξύ Islamabad και Νέου Δελχί, από τη στιγμή που οι σχέσεις Τουρκίας και Ινδίας κρίνονται απλά τυπικές. Οι ανωτέρω επαφές ήταν καθαρά οικονομικού αλλά και διπλωματικού χαρακτήρα για μία διαφορετική περιοχή από αυτή που πολλοί υπέθεσαν, βάσει των δηλώσεων του τούρκου Προέδρου περί Kashmir.
Η σημασία του Πακιστάν στο Μεσανατολικό
Ο Πρόεδρος της Βουλής του Πακιστάν, S.A.SADIQ, συναντήθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου με τον Πρέσβη της Αιγύπτου στο Πακιστάν, SHERIF SHAHIN. Σε αυτή τη συνάντηση αποφασίστηκε πως υπάρχει ανάγκη για κοινές προσπάθειες μεταξύ Πακιστάν και Αιγύπτου προς ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε διάφορους τομείς και για από κοινού εργασίες για τον τερματισμό των εσωτερικών διαφορών στο Ισλαμικό Έθνος, ενώ σε από κοινού δήλωση αναφέρθηκε χαρακτηριστικά πως «η αιγύπτιο-πακιστανική συνεργασία θα προωθήσει την ασφάλεια και σταθερότητα σε όλο τον Ισλαμικό Κόσμο».
Η προσέγγιση Πακιστάν-Αιγύπτου για το μεσανατολικό είναι σημαντική για την Τουρκία η οποία δε διαθέτει τις καλύτερες των σχέσεων με τον EL SISI. H περίπτωση της Αιγύπτου είναι μία μείζονος σημασίας παράμετρος για τις συζητήσεις στο μεσανατολικό λόγω της προσέγγισης που έχει παρατηρηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, αλλά και της παραδοσιακής σχέσης Καΐρου και Παλαιστίνης.
Παρά το γεγονός ότι ο ισλαμικός εξτρεμισμός στη Μέση Ανατολή αποτελεί το φλέγον ζήτημα για όλη την υφήλιο, το Παλαιστινιακό δεν παύει να απασχολεί τη Μέση Ανατολή, από τη στιγμή που το Ισραήλ κινητοποιείται προκειμένου να εκμεταλλευτεί την ύφεση της σημασίας του Παλαιστινιακού ζητήματος στην παγκόσμια ατζέντα.
Η λύση των δύο κρατών
Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης για την Ασφάλεια που πραγματοποιήθηκε (18- 19/02/17) στο Μόναχο, ο Ισραηλινός ΥΠΑΜ, Α. LIEBERMAN, τάχθηκε υπέρ μίας λύσης με δύο κράτη με ανταλλαγές εδαφών και πληθυσμών, προκειμένου να διασφαλισθεί η ομοιογένεια του ισραηλινού πληθυσμού. Αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο από πλευράς του φιλορώσου ισραηλινού ΥΠΑΜ, ο οποίος παρουσίασε απλά τις θέσεις που παραδοσιακά πρέσβευε.
Ειδικότερα, ερωτηθείς σχετικά με τις δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου, D.TRUMP, o οποίος αποστασιοποιήθηκε από την ιδέα της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους, ο LIEBERMAN απάντησε πως χρειάζεται μία λύση με δύο κράτη και ταυτόχρονα η διατήρηση του εβραϊκού χαρακτήρα του ισραηλινού κράτους. Το πρόβλημα που εμφανίζεται στην πρόταση επίλυσης του Παλαιστινιακού είναι πως το ενδεχόμενο παλαιστινιακό κράτος θα πρέπει να διαθέτει ομοιογενή χαρακτήρα, ήτοι χωρίς τον παραμικρό Εβραίο και ως εκ τούτου σε περίπτωση που προκριθεί η λύση της μίας κρατικής οντότητας τότε το Ισραήλ θα γίνει ένα διεθνικό κράτος με το 20% του πληθυσμού που είναι Παλαιστίνιοι.
Για τον LIEBERMAN η βασική αρχή της λύσης των δύο κρατών πρέπει να είναι μία ανταλλαγή εδαφών και πληθυσμών. Βάσει της εν λόγω πρότασης, τα εδάφη που βρίσκονται επί παλαιστινιακού εδάφους, τα οποία κατοικούνται από Εβραίους έποικους, θα ανήκουν στο Ισραήλ, ενώ οι ισραηλινές περιοχές που κατοικούνται από Άραβες θα ανήκουν στο μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.
Ο ύποπτος ρόλος της Σ. Αραβίας στο Μεσανατολικό
Ο Πρέσβης των Παλαιστινίων στη Σ. Αραβία, ABDULLAH AL AG HA, δήλωσε χθες από τη Μεδίνα, που επελέγη ως «Πρωτεύουσα του ισλαμικού τουρισμού το έτος 2017», εν μέσω εκδηλώσεων γι’ αυτή την επιλογή, ότι η Σ. Αραβία είναι η καρδιά του ισλαμικού κόσμου, η πυξίδα κάθε Μουσουλμάνου και η πρωτοβουλία της δράσης στον ισλαμικό κόσμο. Η δήλωση αυτή αποτελεί μέρος της προσπάθειας προσέγγισης των Παλαιστίνιων προς τη Σ. Αραβία, ενός εκ των σημαντικότερων ισλαμικών πόλων του αραβικού κόσμου, ο οποίος διαθέτει καλές σχέσεις και με την Τουρκία και το Πακιστάν. Διαφαίνεται επομένως ο διαμεσολαβητικός ρόλος του Πακιστάν προς την Αίγυπτο, η οποία έχει διαταράξει πλέον τις διπλωματικές σχέσεις της με το Riyadh, αλλά και των τουρκικών κινήσεων υποστήριξης της Παλαιστίνης.
Από την άλλη η ανάγκη απομόνωσης του Ιράν έχει οδηγήσει τον άξονα μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας σε νέα εποχή σταθερότητας. Στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια, ο Σαουδάραβας ΥΠΕΞ, Α. AL JUBEIR, αναφέρθηκε με ιδιαίτερα θερμά λόγια στη νέα αμερικανική Κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντάς τον D. TRUMP πραγματιστή και όχι ιδεολόγο, όλους τους νέους Υπουργούς αλλά και τον επικεφαλής της «CIA», ως πρόσωπα ικανά και έμπειρα και μάλιστα εξέφρασε την κατανόησή του για την απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ, που εξέδωσε ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, αναγνωρίζοντας πως δεν στρέφεται κατά των Μουσουλμάνων αλλά εναντίον χωρών, στις οποίες δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος.
Οι φιλοφρονήσεις προς τη νέα αμερικανική κυβέρνηση αποσκοπούν σε ακόμα στενότερη οικονομική συνεργασία και σε αναμονή διπλωματικής υποστήριξης του Riyadh στις διαφορές του με την Τεχεράνη. Ωστόσο δείχνουν και τον ισχυρό άξονα μεταξύ Σ. Αραβίας και ΗΠΑ που έχει δημιουργηθεί και ο οποίος αποτελεί μέρος του γεωπολιτικού τριγώνου Σ. Αραβίας-ΗΠΑ-Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι ευελπιστούν πως το Riyadh θα μεσολαβήσει για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξή τους στα προβλήματά τους. Ωστόσο και το Ισραήλ αναμένει να στηριχθεί στην δημιουργία μίας ζώνης ασφαλείας πέριξ των συνόρων του από τον ιρανικό παράγοντα, ήτοι τον Λίβανο (τον Π/Θ του οποίο στηρίζει η Σ. Αραβία), τη Συρία (τον Πρόεδρο της οποίας στηρίζει η Ρωσία) και την Παλαιστίνη την οποία το Τελ Αβίβ ελπίζει πως θα εντάξει το Riyadh στη σφαίρα επιρροής του.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτό το πλαίσιο παρατηρούνται ήδη ανταλλάγματα μεταξύ των αντίπαλων πλευρών. Οι Σαουδάραβες δείχνουν μία αίσθηση παραίτησης, όσον αφορά ενδεχόμενη ανατροπή του AL ASAD στη Συρία, σε σύντομο διάστημα, γεγονός που εξυπηρετεί την αμερικανική διπλωματία. Παρά το γεγονός ότι ο σύρος Πρόεδρος συνεχίζει να αποκαλείται δικτάτορας, πλέον η Σ. Αραβία αρκείται στο γεγονός πως η εξουσία ενός ηγέτη που στηρίζεται από ξένα συμφέροντα (Ιράν και Ρωσία) δε μπορεί να διατηρηθεί επ΄ αόριστον. Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι το Riyadh έχει αποδεχτεί το γεγονός πως ο σύρος Πρόεδρος δεν πρόκειται να απομακρυνθεί άμεσα.
Η παραχώρηση της Σ. Αραβίας δείχνει πως αποκτά ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην επιρροή που μπορεί να ασκήσει προς το νέο αμερικανό Πρόεδρο. Την ίδια στιγμή το Riyadh και το Islamabad δεν έχουν διακόψει τη συνεργασία τους, η οποία διαθέτει και αρκετές σκοτεινές προεκτάσεις μέσω διαύλων τρομοκρατίας. Το μουσουλμανικό τρίγωνο Τουρκίας-Σ. Αραβίας-Πακιστάν διαθέτει ως κορυφή του το Islamabad, αφού το τελευταίο δεν έχει καεί διπλωματικά από διαφορές που έχουν προκύψει εντός της Μ. Ανατολής με φλέγοντα ζητήματα, όπως η IS, η Συρία κτλ.
Το γεγονός αυτό επιτρέπει στο Πακιστάν να διαθέτει έναν ισχυρό διαμεσολαβητικό χαρακτήρα στο χώρο της Μ. Ανατολής και να μπορεί να διέρχεται από πόρτες που δεν είναι για όλα τα αντιμαχόμενα μέρη ανοιχτές. Ως εκ τούτου, παρατηρώντας το Πακιστάν, μπορούμε να δούμε μία ισχυρή διπλωματικά χώρα, η οποία μπορεί να αποτελέσει το διπλωματικό hub για κάθε σημείο σύγκρουσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
