Πολωνία: Μια ανερχόμενη δύναμη στην ευρωπαϊκή σκακιέρα
Λαμβάνοντας ως αφορμή το προηγούμενο άρθρο της Judy Dempsey για το think tank Carnegie Europe και σε μια προσπάθεια να επικαιροποιήσουμε με επιπλέον στοιχεία παλαιότερο άρθρο μας με τίτλο: «Ο ρόλος της Πολωνίας στην Παγκόσμια Σκακιέρα», ας δούμε λίγα πράγματα για αυτη τη χώρα.
Αρχικά να τονίσουμε πως στην Ελλάδα υπάρχει μια παρεξηγημένη άποψη για τον Πολωνία λόγω των αρκετών Πολωνών εργατών, ανδρών και γυναικών τη δεκαετία του 90 και αρχές του 2000. Η Πολωνία δεν είναι ο φτωχός εταίρος που όλοι φανταζόμαστε, αλλά μια χώρα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ με ιδιαίτερη σημασία. Η πρόσφατη επίσκεψη του Πολωνού Προέδρου, Άντρζεϊ Ντούντα, ο οποίος απέδωσε φόρο τιμής γονατίζοντας στο Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη, έκανε πολλούς συμπατριώτες μας να αναρωτηθούν τόσο για το ποιον του όσο και για την Πολωνία.
Για την Πολωνία και τους Πολωνούς η ανεξαρτησία τους ήταν …ιδεολογία. Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν οι τρεις μεγάλες γειτονικές αυτοκρατορίες προχώρησαν στον τρίτο κατά σειρά (1772, 1793, 1795) διαμελισμό της Πολωνίας, δεν είχε υπάρξει πολωνικό κράτοε. Όλον τον 19ο αιώνα η ιδέα και το όραμα μιας ανεξάρτητης Πολωνίας παρέμεναν διακαής πόθος σχεδόν όλων των Πολωνών. Η ανεξάρτητη Πολωνία, η ίδρυση της οποίας διακηρλυχθηκε τον Νοέμβριο του 1918, ήταν απόρροια της κατάρρευσης, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, και των τριών αυτοκρατοριών που είχαν μοιράσει μεταξύ τους τα πολωνικά εδάφη κατά τον 18ο αιώνα. (Απόσπασμα από το βιβλίο Αιματοβαμμένες χώρες-Η Ευρώπη μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν του Timothy Snyder)
Ας μη λησμονούμε ότι τον Ιούλιο, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επισκέφτηκε την Πολωνία λίγο πριν από τη Σλύνοδο των G20 στο Αμβούργο (για την ακρίβεια, η Βαρσοβία ήταν ο πρώτος ευρωπαϊκός του σταθμός) όπου και συνάντησε 12 ηγέτες κρατών από την περιοχή μεταξύ Βαλτικής, Αδριατικής και Μαύρης Θάλασσας. Η Πολωνία εκτός από το ρόλο του οικοδεσπότη, είχε άτυπα και ηγετικό ρόλο στη συγκεκριμένη συμμαχία/συνάντηση. Ουσιαστικά η συνάντηση αυτή απειχούσε το προπολεμικό όραμα της Πολωνίας, όταν η χώρα προσπαθούσε να συμπήξει μια συμμαχία με τους μικρότερους γείτονές της, ευρισκόμενη στη δύσκολη κατάσταση μεταξύ μιας ρεβιζιονιστικής Γερμανίας και μιας επιθετικής Σοβιετικής Ένωσης. Εκείνη ήταν η πρωτοβουλία μεταξύ δύο θαλασσών, της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας, σε μια αλλοτινή περιοχή πολωνικής επιρροής
Σύμφωνα με ανακοίνωση που είχε εκδώσει τις ημέρες εκείνες ο Λευκός Οίκος, η κυβέρνηση Τραμπ «θέλει να υπογραμμίσει εκ νέου την ακλόνητη δέσμευση της Αμερικής απέναντι σε έναν εκ των στενότερων ευρωπαίων εταίρων μας και να τονίσει ότι η ενίσχυση της συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ χαίρει προτεραιότητας για την διοίκηση των ΗΠΑ».
Η Πολωνία ήταν και από τις χώρες που είχαν συμμετάσχει στη «Συμμαχίας των Προθύμων»του 2003 για την καθαίρεση του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ. Εκτός από τη Μ. Βρετανία, την Ισπανία και την Ιταλία, πρόθυμες δήλωσαν τότε και οι Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία. Τα νέα αυτά μέλη του ΝΑΤΟ είχαν χαρακτηριστεί τότε «Νέα Ευρώπη».
Μια «Νέα Ευρώπη» που ενδεχομένως να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις ΗΠΑ καθώς η Γερμανία αντιμετωπίζει μια πολιτική κρίση άνευ προηγουμένου.
Περισσότερο απ΄ό,τι οποιαδήποτε χώρα από όσες δημιουργήθηκαν μετά το τέλος του Α΄Παγκόσμιου Πολέμου, η Πολωνία άλλαξε ριζικά την ισορροπία δυνάμεων στην ανατολική Ευρώπη. Ακόμη και αν δεν ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να γίνει μεγάλη δύναμη, η Πολωνία ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να αποτρέψει τα σχέδια όποιας μεγάλης δύναμης θα επιχειρούσε να επεκταθεί εις βάρος της. Για πρώτη φορά έπειτα από περίπου έναν αιώνα η Ρωσία και η Γερμανία δεν είχαν πλέον κοινά σύνορα. Ανάμεσά τους εκτείνονταν η Πολωνία, λειτουργώντας ως κράτος- ανάχωμα στις όποιες επεκτατικές βλέψεις τους και αποτελώντας εν πολλοίς «καρφί στο μάτι» τόσο της Μόσχας όσο και του Βερολίνου. (Απόσπασμα από το βιβλίο Αιματοβαμμένες χώρες-Η Ευρώπη μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν του Timothy Snyder)
Και φαίνεται πως, παρά το πέρασμα των ετών από το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και έπειτα, το πολωνικό καρφί στο γερμανικό και ρωσικό μάτι παραμένει. Κάτι που το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν γεωπολιτικά και οι Πολωνοί να προβάλλουν όσο το δυνατόν περισσότερο.
Γιώτα Χουλιάρα
Πολιτικός Συντάκτης