Editor’s note: Η επ-ανάσταση θα σώσει την  «γερασμένη» Ελλάδα;

Γιώτα Χουλιάρα
Αρχισυνταξία

To ημερολόγιο γράφει πλέον 2018. Απέχουμε, δηλαδή, μόλις τρία χρόνια από το 2021, μια χρονιά ορόσημο για τη χώρα μας καθώς συμπληρώνονται τα 200 έτη από την Επανάσταση του 1821. Άραγε πώς θα είναι η Ελλάδα του 2021;

Μια εικοσαετία πριν όλοι θα στοιχημάτιζαν στην ανάπτυξη και την ευμάρεια. Σήμερα, όμως, εν έτη 2018 ουδείς μπορεί να κάνει προβλέψεις και σίγουρα δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα για το μέλλον. Ήδη αρκετές εκθέσεις και αναλύσεις μιλούν για μια «γερασμένη» Ελλάδα. Ο επιθετικός προσδιορισμός γερασμένη δεν αναφέρεται στον κορεσμό και την κούραση της ελληνικής κοινωνίας από την μηνημονιακή πολιτική τόσων ετών, αλλά στην πραγματικη γήρανση του πληθυσμού. Το δημογραφικό είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα μας, το οποίο σε συνδυασμό με το brain drain, δηλαδή την μετανάστευση της νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, έρχεται να δημιουργήσει ένα μουχλιασμένο σκηνικό. Μόλις πριν λίγες μέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή δημοσίευσε έρευνα για τη χώρα μας, η οποία αναφέρει ότι η Ελλάδα χάνεται.

Ειδικότερα, ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας κατά την 1η Ιανουαρίου 2017 εκτιμήθηκε σε 10.768.193 άτομα (5.221.277 άνδρες και 5.546.916 γυναίκες), μειωμένος κατά 0,14% σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό της 1ης Ιανουαρίου 2016, που ήταν 10.783.748 άτομα.

Δυστυχώς, το 2021 η Ελλάδα θα είναι μια γερασμένη χώρα. Η διαπίστωση αυτή έρχεται να θυμίσει με τραγικό τρόπο τη συνάντηση του Σόλωνα με Αιγύπτιο ιερέα, όπως αυτή περιγράφεται στο διάλογο «Τιμαίος» του Πλάτωνα. Όταν ο Σόλωνας επισκέφθηκε κάποτε την Αίγυπτο, μετέβη στο ιερό της πολιούχου της πόλεως θεάς Νηίθ, που όπως του είπαν οι εκεί ιερείς ήταν η θεά Αθηνά των Ελλήνων. Ο γηραιότερος και σοφότερος ιερέας τον υποδέχτηκε με τα εξής λόγια: «Ὦ Σόλων, Σόλων, Ἕλληνες ἀεί παῖδές ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν», δηλ. «Σόλωνα, Σόλωνα, εσείς οι Έλληνες μένετε πάντα παιδιά και δεν υπάρχει κανένας γέροντας Έλληνας». Και συνέχισε: «Νέοι ἐστέ τάς ψυχάς πάντες. Οὐδεμίαν γάρ ἐν αὐταῖς ἔχετε δι’ ἀρχαίαν ἀκοήν παλαιάν δόξαν οὐδέ μάθημα χρόνῳ πολιόν οὐδέν», δηλ. «Νέοι είστε στις ψυχές σας όλοι. Γιατί δεν έχετε πεποιθήσεις ριζωμένες σε κληρονομικές δοξασίες ούτε γνώσεις γερασμένες». Είναι ολοφάνερο πως ο Αιγύπτιος ιερέας θαύμαζε τη φρεσκάδα του πνεύματος των Ελλήνων σε συνδυασμό με τη δημιουργικότητα, αλλά ήταν και επικριτικός για την επιπολαιότητα που μας διακρίνει.

Με το πέρασμα των ετών η φρεσκάδα, όπως αποδεικνύεται, χάνεται και μένει μόνο μια γερασμένη επιπολαιότητα. Ή μήπως δεν είναι έτσι τελικά;

Μήπως οι Έλληνες παρά την απειλή του δημογραφικού προβλήματος και την παρατεταμένη οικονομική κρίση που μαστίζει την ελληνική κοινωνία, δεν γερνούν αλλά μετατρέπονται στους αιώνιους έφηβους της Ιστορίας. Διότι μόνο ένας έφηβος είναι επιπόλαιος, διαθέτει έντονες εναλλαγές διαθέσων από τη χαρά στη θλίψη και το αντίστροφο, περνάει περιόδους έντονης κατάθλιψης, αλλά και στιγμές γεμάτες ενθουσιασμό. Μόνο ένας έφηβος μπορεί να μεγαλουργήσει με τον τρόπο που το πράττουν οι Έλληνες και μέσα στην κρίση να επενδύσει στο φιλότιμο. Διότι χάρη στο φιλότιμο του άξιου ελληνικού λαού συγκεντρώθηκαν χρήματα για τόσα άρρωστα παιδιά που έπρεπε να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για ιατρικές επεμβάσεις. Χάρη στο φιλότιμο του απλού Έλληνα πολίτη προσφέρθηκε όποια δυνατή βοήθεια στους πολίτες της Μάνδρας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες και χάρη, επίσης, στο φιλότιμο και την αλληλεγγύη χιλιάδων άλλων συγκεντρώθηκαν από διάφορους φορείς χρήματα και δώρα για τους ανήμπορους και τους κοινωνικά αδύναμους.

Ταπεινά και ήσυχα ο Έλληνας κάνει την δική του επανάσταση. Επανάσταση: «Επί» + «ανά» + «στάσις» (εκ του ίστημι) η οποία αναδεικνύεται ως επιτακτική ανάγκη απεγκλωβισμού εκ του σαθρού ψυχοπνευματικού, πολιτισμικού, πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού κατεστημένου που ζούμε. Η έννοια της Επαναστάσεως δεν πρέπει να συγχέεται με την έννοια της εξεγέρσεως ( εκ + έγερσις = ξεσήκωμα), η οποία ενέχει στοιχεία αγανακτήσεως και ανεξέλεγκτου αυθορμητισμού χωρίς κατ’ ανάγκην συγκεκριμένο στόχο υλοποιήσεως, όπως κατά τα ατυχή πρόσφατα παραδείγματα των αραβικών και βορειοαφρικανικών λαών που κατέληξαν είτε σε αλλαγή αφέντη είτε σε εμφύλιο. Στην σημερινή εποχή που είναι τόσο βαθιά ριζωμένη η πνευματική σύγχυση, η ψυχολογική ανασφάλεια και η εξάρτηση, καθώς και η προσκόλληση στην υλιστική κατανάλωση, θα ήταν πραγματική επανάσταση να κλείσουμε την τηλεόραση την ώρα αναμεταδόσεως ενός τουρκικού σήριαλ ή μιας ανόητης κουτσομπολίστικης εκπομπής και να διαβάσουμε ένα ιστορικό ή φιλοσοφικό σύγγραμμα.

Επανάσταση είναι η ουσιαστική επικοινωνία με τον διπλανό μας. Επανάσταση είναι η αλληλεγγύη και η πάταξη του κοινωνικού αυτοματισμού. Επανάσταση είναι η επιστροφή στις ρίζες του Ελληνισμού. Μια επιστροφή που οφείλουμε να την πετύχουμε καθώς πλησιάζουμε στο 2021 και την οποία μόνο αν δράσουμε ως αιώνιοι έφηβοι θα το καταφέρουμε.