Πρόκληση για την Ιταλία οι εκλογές του 2018
της Silvia Francescon
European Council On Foreign Relations
Οι εκλογές στην Ιταλία θα λάβουν χώρα στο α΄ τρίμηνο του 2018. Οι τελευταίες εκλογές δημιούργησαν μία ασταθή νομοθετική εξουσία, που έφερε τέσσερις διαφορετικές κεντρο-αριστερές κυβερνήσεις. Προσφάτως, η βουλή πέρασε ένα νέο εκλογικό νόμο (με την υποστήριξη του Δημοκρατικού Κόμματος του Renzi και του Forza Italia του Berlusconi). Αλλά αντί να φέρει μεγαλύτερη σταθερότητα, ο νέος νόμος είναι σχεδιασμένος να ανταμείψει συμμαχίες τιμωρώντας όσους διεκδικούν την εξουσία μονομερώς -με σαφή στόχο να περιορίσει την άνοδο του Κινήματος Πέντε Αστέρων.
Αυτό είναι ενδεικτικό για το τι ελπίζει η κυβέρνηση για το 2018: να κερδίσει τους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές και να παραμείνει προσηλωμένη στην Ευρώπη και στον γαλλο-γερμανικό κινητήρα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι επόμενοι μήνες θα χαρακτηρίζονται από έντονη πολιτική αντιπαράθεση, όπου θα κυριαρχούν λαϊκιστικά επιχειρήματα. Ενώ στις τελευταίες εκλογές το θέμα της Ευρώπης δεν ήταν μέρος της προεκλογικής εκστρατείας, σήμερα είναι και όχι με τον τρόπο που ήλπιζαν οι φιλο-ευρωπαϊστές. Πραγματικά, το τελευταίο ευρωπαϊκό βαρόμετρο αναδεικνύει πώς οι Ιταλοί έχουν γίνει επικριτές της Ευρώπης, όπου μόλις πριν από λίγα χρόνια ήταν συντριπτικά υπέρ της. Η κρίση του ευρώ, οι μεταναστευτικές ανησυχίες και οι ανησυχίες για την Ασφάλεια, είναι οι βασικοί μοχλοί αυτής της στροφής.
Το Δημοκρατικό Κόμμα θα πρέπει να προσπαθήσει να συμμαχήσει με νέες πολιτικές δυνάμεις, όπως την “Περισσότερη Ευρώπη”, προκειμένου να ξεπεράσει το τωρινό αρνητικό κλίμα και να δημιουργήσει μια φιλό-ευρωπαϊκή ρητορική που να απηχεί το “Europe qui protege” του Macron. Ορισμένοι επίσης φοβούνται την παρέμβαση ψευδών ειδήσεων και μια πιθανή εμπλοκή της Ρωσίας μέσω άμεσης ή έμμεσης υποστήριξης στη Λέγκα του Βορρά ή στο Κίνημα Πέντε Αστέρων, που φέρεται να έχουν ισχυρούς δεσμούς με τον γίγαντα γείτονά τους και που είναι έντονα ευρωσκεπτικιστές.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της IPSO, η μετανάστευση είναι ένας μεγάλος φόβος για τους Ιταλούς, και δεύτερος μετά την απασχόληση. Είναι σαφές πως πρόκειται για υποκειμενικό ζήτημα: ο πραγματικός αριθμός των μεταναστών που φθάνει στην Ιταλία δεν δικαιολογεί τέτοιες ανησυχίες. Όπως και σε άλλες χώρες, είναι πολύ πιθανό ότι πολλοί Ιταλοί θα ψηφίσουν από φόβο περισσότερο παρά από λογική σκέψη και ασφαλώς όχι από ελπίδα. Το χειρότερα, τα λαϊκιστικά επιχειρήματα έχουν επίσης διεισδύσει και σε ατζέντες παραδοσιακών κομμάτων, ενώ η δεξιά, κάποτε μετριοπαθής και επικεντρωμένη σε ένα φιλελεύθερο πρόγραμμα, σήμερα έχει μετατραπεί σε πολύ περισσότερο επιθετική ακροδεξιά.
Οι ελπίδες και οι φόβοι είναι δύο μέρη του ίδιου νομίσματος, με τη μετανάστευση και την Ευρώπη να είναι αλληλένδετα. Η ΕΕ χρειάστηκε πολύ χρόνο για να απαντήσει στις εκκλήσεις της Ιταλίας για αλληλεγγύη και τα προγράμματα μετεγκατάστασης δεν εφαρμόστηκαν ποτέ πραγματικά. Αντί να καταλήξει σε μια ενιαία πολιτική για τη διαχείριση της μετανάστευσης, η ΕΕ την έχει αναθέσει αλλού: στην Τουρκία για τους Σύρους πρόσφυγες και στη Λιβύη -ένα σχεδόν κατεστραμμένο κράτος- για τους υποσαχάριους Αφρικανούς, με τραγικές συνέπειες.
Το μέλλον δεν φαίνεται λαμπρό: η συνεχιζόμενη στάση των χωρών του Visegrad, η σύγκρουση μεταξύ Tusk και Κομισιόν, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την παγκόσμια συνθήκη για τη μετανάστευση, όλα αυτά μειώνουν την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος. Η πρόκληση για την νίκη στις επόμενες εκλογές θα είναι η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, και για να γίνει αυτό τα κόμματα θα πρέπει να εμφανίσουν ένα ισχυρό όραμα και συγκεκριμένα σχέδια, τόσο σε σχέση με την Ευρώπη και με ζητήματα που δημιουργούν φόβο, όπως η μετανάστευση. Εάν αποτύχουν να το κάνουν αυτό, θα σημαίνει και την ήττα τους.
