29/03/2024

Ισπανία, ο αδύνατος κρίκος

Γιώργος Καπόπουλος

Η πλειονότητα όσων καταγράφουν τις εξελίξεις στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη πιστεύει ότι η Ιταλία είναι ο πιο αδύνατος κρίκος, καθώς βαδίζει προς τις εκλογές της 4ης Μαρτίου με μόνη βεβαιότητα τη μετεκλογική αστάθεια και αβεβαιότητα και καλύτερο δυνατό σενάριο υπηρεσιακή ή ακόμη και κυβέρνηση μειοψηφίας, και αν είναι δυνατόν με τον πρωθυπουργό Τζεντιλόνι να διατηρεί τη θέση του.

Όμως αυτό το σενάριο του μικρότερου κακού στην Ιταλία –σε σχέση με την πιθανότητα κυβέρνησης της οποίας να ηγούνται το Κίνημα Πέντε Αστέρων του Γκρίλο, η Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι και η Λέγκα του Βορρά του Σαλβίνι– εφαρμόζεται στην Ισπανία από την επόμενη μέρα των εκλογών του Δεκεμβρίου του 2015, αλλά σήμερα μοιάζει να έχει εξαντλήσει κάθε σταθεροποιητική επίδραση.


Πώς φτάσαμε ως εδώ

Ο Ραχόι και το Λαϊκό Κόμμα δεν κατόρθωσαν να λάβουν αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία τον Δεκέμβριο του 2015 και παρέμειναν στην εξουσία ως υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Στις πρόωρες εκλογές του Ιουνίου του 2016 και πάλι δεν υπήρξε αυτοδύναμη πλειοψηφία ή σύγκλιση για συγκυβέρνηση με άλλα κόμματα. Η κυβέρνηση Ραχόι παρέμεινε υπηρεσιακή μέχρι τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, όταν ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Σάντσεθ υποχρεώθηκε σε παραίτηση μετά από ανακτορικό πραξικόπημα στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι πρώην πρωθυπουργοί Γκονζάλεθ και Θαπατέρο.

Έτσι, η υπηρεσιακή κυβέρνηση έγινε κυβέρνηση μειοψηφίας χάρη στην αποχή των Σοσιαλιστών από τη Βουλή, μια κατάσταση πραγμάτων που φάνηκε να τερματίζεται στα μέσα Ιουνίου του 2017. Τότε, στο συνέδριο των Σοσιαλιστών, ο Σάντσεθ επανεξελέγη θριαμβευτικά στην ηγεσία και όλοι περίμεναν την ανατροπή του Ραχόι τον Σεπτέμβριο το αργότερο και νέες εκλογές.

Τότε ήρθε ο παράγων Πουτζντεμόν και η απόφαση της τοπικής Βουλής στη Βαρκελώνη για προκήρυξη δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας που έδωσε στον Ραχόι το κίνητρο να αναδείξει ως μείζον θέμα όχι τον απολογισμό της σκληρής λιτότητας της κυβέρνησής του από το 2011 και μετά αλλά τη σωτηρία της εθνικής ενότητας της Ισπανίας.

Έπαιξαν και έχασαν

Σήμερα οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών αλλά και οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ραχόι και το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα έπαιξαν και έχασαν, και σε τοπικό και σε εθνικό επίπεδο.

Σε τοπικό επίπεδο η σκληρή καταστολή που διέταξε η κυβέρνηση από τη Μαδρίτη την ημέρα του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας ενίσχυσε το στρατόπεδο των εθνικιστών και οδήγησε στην ανανέωση της λαϊκής εντολής στις τοπικές εκλογές στα τέλη Δεκεμβρίου. Σήμερα, με το σενάριο της βίαιης καταστολής να έχει απαγορευτικό κόστος, μια νέα διακήρυξη ανεξαρτησίας σε ορίζοντα κάποιων μηνών θεωρείται πιθανή.

Πρόσφατη δημοσκόπηση δίνει την πρωτιά στην κεντροδεξιά των Ciudadanos, με το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα στη δεύτερη θέση, τους Σοσιαλιστές στην τρίτη και τους Podemos στην τέταρτη. Μαζί Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλιστές έχουν άθροισμα ποσοστών κάτω του 50%.

Είναι φανερό ότι η επιλογή Ραχόι να υιοθετήσει σκληρή και άκαμπτη θέση απέναντι στην Καταλονία, αντί να τον ενισχύσει στην υπόλοιπη χώρα, αποδυνάμωσε τον ίδιο και την παράταξή του, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα να παραμένει στάσιμο.

Τα κρίσιμα ερωτήματα

Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν η αποχώρηση του Ραχόι και η υποκατάσταση της Δεξιάς του Λαϊκού Κόμματος από την κεντροδεξιά των Ciudadanos είναι μια δυναμική σε εξέλιξη ικανή να δώσει μεσοπρόθεσμα αυτοδύναμη κυβέρνηση, αλλά και αν οι Σοσιαλιστές μπορούν να ανακτήσουν τη δεύτερη θέση, επωφελούμενοι από το υψηλό κόστος που πλήρωσαν οι Podemos, οι οποίοι στην κρίση της Καταλονίας επέλεξαν να προτάξουν την αποδοκιμασία της αστυνομικής βίας που διέταξε η κυβέρνηση Ραχόι. Ή αν, αντίθετα, η Ισπανία σταθεροποιείται σε μια πολυδιάσπαση-θρυμματισμό της πολιτικής σκηνής, με τις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015 να προβάλλουν εκ των υστέρων ως το τέλος της μακράς δικομματικής σταθερότητας της μετά το 1977, μετα-Φράνκο, εποχής.

Τούτων λεχθέντων, μάλλον επιστρέφουμε στον Ιούνιο του 2016, όταν το μέλλον του Ραχόι ήταν στα χέρια των Σοσιαλιστών.

Τι θα κάνει ο Σάντσεθ; Θα επισπεύσει την ανατροπή της κυβέρνησης μειοψηφίας με το ρίσκο οι ωφελημένοι να είναι οι Ciudadanos; Ή θα περιμένει μια πιο κατάλληλη στιγμή, με το ρίσκο να θεωρηθεί άτυπος κυβερνητικός εταίρος του Λαϊκού Κόμματος; Θα επιδιώξει πλέον από σαφή θέση ισχύος συνεργασία με τους Podemos και, αν ναι, τι θα πράξουν οι τελευταίοι; Θα γίνουν δορυφόροι του ενός από τους δύο πόλους του μετα-φρανκικού δικομματισμού ή θα περιμένουν την ώρα τους για να τον υποκαταστήσουν, όπως οι Ciudadanos το Λαϊκό Κόμμα;

Ισπανική αβεβαιότητα

Την άνοιξη του 2004 η απερχόμενη κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος υπό τον Αθνάρ ήταν πρώτη στις δημοσκοπήσεις και ο υποψήφιος πρωθυπουργός Ραχόι περίμενε απλώς να παραλάβει τη σκυτάλη από τον προκάτοχό του. Τέσσερις μέρες πριν από τις εκλογές έκανε το μοιραίο λάθος να επιχειρήσει να αποδώσει στους Βάσκους του ΕΤΑ την τρομοκρατική επίθεση των τζιχαντιστών στη Μαδρίτη, με αποτέλεσμα την πλήρη ανατροπή που έφερε τους Σοσιαλιστές του Θαπατέρο στην εξουσία.

Η προσπάθεια του Ραχόι να αναδείξει την απειλή του αποσχιστικού εθνικισμού ως το μείζον θέμα απέτυχε, οι μέρες του στο Ανάκτορο Μονκλόα είναι μετρημένες και η ισπανική αβεβαιότητα σκιάζει τον ορίζοντα από τη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη μέχρι τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.

Free Sunday.gr 
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024