29/03/2024

Σε δύο βάρκες ο Ερντογάν…

 

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Την επόμενη μέρα στη Συρία θα διαμορφώσει κατά κύριο λόγο η Μόσχα, με τον πιστό της σύμμαχο Άσαντ να ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας με εξαίρεση τη ΒΑ περιοχή, που είναι υπό τον έλεγχο των Κούρδων με τη στήριξη των ΗΠΑ. Ζητούμενο παραμένει αν θα υπάρχουν θύλακες ελεγχόμενοι από την κουρδική πολιτοφυλακή YPG και στα δυτικά του ποταμού Ευφράτη.

Οι διπλωματικές εξελίξεις των τελευταίων δέκα ημερών επιβεβαιώνουν τις παραπάνω διαπιστώσεις. Το ταξίδι του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Μακμάστερ και στη συνέχεια του υπουργού Εξωτερικών Τίλερσον στην Άγκυρα είχε ως αποτέλεσμα την αναβολή για λίγες εβδομάδες της προέλασης των τουρκικών δυνάμεων από την περιοχή του Αφρίν προς το Μαντζίμπ, εκεί όπου σταθμεύουν ειδικές δυνάμεις του στρατού των ΗΠΑ.

Τετραγωνισμός του κύκλου

Η αναβολή για βραχύ χρονικό ορίζοντα της πορείας προς μετωπική σύγκρουση Ουάσινγκτον-Άγκυρας στη Συρία δεν σημαίνει ότι είναι εφικτή μια συμβιβαστική λύση, καθώς οι εξελίξεις τρέχουν και στη διμερή διελκυστίνδα ΗΠΑ-Τουρκίας παρεμβάλλονται η Μόσχα, η Τεχεράνη και η Δαμασκός.

Λίγο μετά την επίσκεψη Τίλερσον στην τουρκική πρωτεύουσα ανακοινώθηκε η σύγκληση της τριμερούς συνάντησης κορυφής Ερντογάν, Πούτιν και Ρουχανί στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα Απριλίου, μέσα δηλαδή στον ίδιο χρονικό ορίζοντα στον οποίο θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και η νέα συνάντηση Τίλερσον-Τσαβούσογλου.

Το πιο σημαντικό όμως γεγονός καταγράφηκε στο πεδίο της μάχης στη ΒΔ Συρία. Το Κρεμλίνο, αφού έδωσε πράσινο φως στην Άγκυρα αποσύροντας τις δυνάμεις του από το Αφρίν, άναψε πράσινο φως στη Δαμασκό να αποστείλει δυνάμεις της στην ίδια περιοχή, ανταποκρινόμενη στην έκκληση των Κούρδων για βοήθεια του καθεστώτος Άσαντ ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η τουρκική εισβολή.

Οι παραπάνω εξελίξεις με επίκεντρο το Αφρίν είχαν μέχρι στιγμής ως αποτέλεσμα δυνάμεις της κουρδικής YPG αλλά και δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης που στηρίζονται από την Τουρκία να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στην περιοχή Ιντλίμπ, αλλά και κοντά στο Χαλέπι, για να κατευθυνθούν στο Αφρίν. Τις θέσεις τους καλύπτουν οι δυνάμεις του Άσαντ και η φιλοϊρανική συμμαχία (Φρουροί της Επανάστασης, σιιτική πολιτοφυλακή του Ιράκ και Χεζμπολά από τον Νότιο Λίβανο). Μια εξέλιξη που προσλαμβάνεται ως στρατηγική απειλή από το Ισραήλ, που κρατά ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τη Μόσχα.

Η ταυτόχρονη αξιόπιστη στήριξη των Κούρδων στη Συρία και διασφάλιση της ασφάλειας της Τουρκίας στα νότια σύνορά της είναι για τις ΗΠΑ μια πρόκληση που μοιάζει με προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου: Αν η Ουάσινγκτον πιέσει τους Κούρδους να αποσυρθούν ανατολικά του Ευφράτη, τότε η ηγεσία της YPG θα επαναλάβει σε ευρύτερη κλίμακα αυτό που έπραξε στο Αφρίν, θα καλέσει δηλαδή τις δυνάμεις του Άσαντ να προωθηθούν προς την τουρκοσυριακή μεθόριο.


Ανατροπή συμμαχιών
Μέχρι στιγμής ο Ερντογάν με την ταυτόχρονη εμπλοκή των τουρκικών δυνάμεων στο Ιντλίμπ απέναντι στη Δαμασκό και την Τεχεράνη και στο Αφρίν απέναντι στους Κούρδους και τις ΗΠΑ μπορούσε να συντηρεί την εντύπωση ή μάλλον καλύτερα την ψευδαίσθηση ότι η Τουρκία είναι ένας τρίτος παράγων στη Συρία που μπορεί να παρεμβάλλεται ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία και να προωθεί τη δική της εθνική ατζέντα.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική, με την Άγκυρα να το γνωρίζει πολύ καλά: Ο μόνος τρόπος διασφάλισης του ότι η ΒΔ Συρία δεν θα γίνει ορμητήριο κουρδικής ένοπλης δραστηριότητας στη ΝΑ Τουρκία δεν είναι άλλος από την κυριαρχία του Άσαντ και της φιλοϊρανικής συμμαχίας στις περιοχές που ελέγχουν οι Κούρδοι.

Με άλλα λόγια, το πιο ουσιαστικό χαρτί πίεσης του Ερντογάν προς τις ΗΠΑ είναι η δυναμική πλήρους εναρμόνισης των θέσεών του για την επόμενη μέρα στη Συρία με τις στοχεύσεις της Μόσχας και της Τεχεράνης.

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, γιατί πολύ απλά ο Ερντογάν δεν μπορεί να εξακολουθήσει να πατά σε δύο βάρκες: Η επόμενη συνάντηση Τίλερσον-Τσαβούσογλου θα πρέπει να καταγράψει ουσιαστική υποχώρηση της αμερικανικής πλευράς, αρχής γενομένης από το Μαντζίμπ, ή η Άγκυρα θα πάψει να διαφοροποιείται από τη Μόσχα και την Τεχεράνη και θα αναγνωρίσει τον Άσαντ ως τη νόμιμη κυβέρνηση της Συρίας.

Με άλλα λόγια, το Κουρδικό ως στρατηγικής βαρύτητας απειλή εντός και εκτός συνόρων υποχρεώνει τον Ερντογάν να περάσει από τους τακτικούς ελιγμούς σε ανατροπή συμμαχιών, αλλά και στον τερματισμό της στήριξης στο πεδίο της μάχης στη Συρία σουνιτικών οργανώσεων.


Η παρακαταθήκη του Κεμάλ
Έτη φωτός μοιάζουν να μας χωρίζουν από το φθινόπωρο του 2011, όταν ο Ερντογάν, που ήδη είχε δρομολογήσει διάλογο με τον Οτζαλάν και διαμορφώσει σχέσεις στενής συνεργασίας με την κουρδική οντότητα στο Βόρειο Ιράκ, αποφάσιζε να εμπλακεί στην εμφύλια σύγκρουση στη Συρία για να ανατρέψει το αλαουιτικό (σιιτικό) καθεστώς Άσαντ και να το αντικαταστήσει με μια σουνιτική κυβέρνηση, μια ανατροπή που θα καθιστούσε τη Συρία προτεκτοράτο της Άγκυρας.

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε έχει αξία η παρακαταθήκη του Κεμάλ «Ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο», δηλαδή η αποφυγή εμπλοκής σε περιφερειακές συγκρούσεις ορίζει σε καθοριστικό βαθμό την εσωτερική σταθερότητα, εδαφική ακεραιότητα και ενότητα της Τουρκίας.

Μια παρακαταθήκη που διαμόρφωσε ο Κεμάλ μετά την αποτυχημένη προσπάθεια που διεξήγαγε μέχρι και το 1926 να προσαρτήσει το κουρδικό Βόρειο Ιράκ που τότε, με την ονομασία επαρχία της Μοσούλης, ανήκε στο υπό βρετανική διοίκηση Ιράκ.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024