Τα νέα μεγάλα πυρηνικά όπλα του Putin
Το καύχημα του Ρώσου προέδρου για το νέο πυρηνικό όπλο κατά τη διάρκεια της ομιλίας του την 1η Μαρτίου, δεν αποτελεί από μόνο του την έναρξη του νέου Ψυχρού Πολέμου. Στην πραγματικότητα, ο νέος γύρος του πυρηνικού ανταγωνισμού είναι σε εξέλιξη για πολλά χρόνια. Αυτό που παρατηρούμε ωστόσο, είναι η επανάληψη της πυρηνικής ρητορικής που έχουμε δει στις πιο τρομακτικές ημέρες της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-ΕΣΣΔ.
Στα λόγια του Putin, μπορεί κανείς να ακούσει την ηχώ του Αμερικανού προέδρου Donald Trump, ο οποίος στις 12 Φεβρουαρίου δήλωσε: οι ΗΠΑ εκσυγχρονίζονται και “δημιουργούν μια ολοκαίνουρια πυρηνική δύναμη”, που απέχει πολύ από οποιονδήποτε άλλο.
Εδώ βρίσκεται ο Putin: “κανένας στον κόσμο δεν έχει κάτι τέτοιο”, δήλωσε, αναφερόμενος στο νέο πυρηνικό πύραυλο. Έχει επίσης καυχηθεί για το υποβρύχιο drone, τροφοδοτούμενο από πυρηνική ενέργεια, με “πολύ μεγάλο” λειτουργικό βάθος (σύμφωνα με την μετάφραση του Associated Press) και μια ταχύτητα δέκα φορές μεγαλύτερη από οποιοδήποτε άλλο πλοίο. Άλλοι νέοι πύραυλοι “είναι αήττητοι”, δήλωσε.
Τα περισσότερα από τα νέα συστήματα στα οποία αναφέρθηκε, βρίσκονται ακόμη υπό εξέλιξη, και τα περισσότερα είναι γνωστά. Η Αμερικανική Πυρηνική Επισκόπηση 2018 (NPR) που εκδόθηκε τον περασμένο μήνα, αναφέρει ότι η Ρωσία “αναπτύσσει τουλάχιστον δύο νέα διηπειρωτικής εμβέλειας συστήματα, ένα hypersonic όχημα, και μια νέα διηπειρωτική πυρηνική υποβρύχια αυτόνομη τορπίλη”.
Το NPR δεν ανέφερε έναν πυρηνικό πύραυλο. Αλλά επίσης, και αυτό δεν είναι καινούριο ως έννοια. Οι ίδιες οι ΗΠΑ ανέπτυξαν ένα τέτοιο σύστημα στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Η τεχνολογία της μεταλλουργίας και της επιστήμης των υλικών που απαιτείται για το πρόγραμμα ωστόσο, ονομαζόμενο Project Pluti, δεν ήταν ακόμη έτοιμη και το όπλο θεωρήθηκε ότι είναι ιδιαίτερα προκλητικό. Οι κυβερνήσεις Kennedy και Johnson ανησυχούσαν ότι ένα τέτοιο σύστημα θα οδηγούσε τη Μόσχα να αναπτύξει παρόμοια όπλα, απέναντι στα οποία οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία άμυνα.
Τώρα, αν πιστέψουμε στα λόγια του Putin, η Μόσχα έχει κάνει ακριβώς αυτό. Καμαρώνοντας για τα νέα στρατηγικά συστήματα, η ικανότητά τους να αποφεύγουν τις αμερικανικές πυραυλικές άμυνες είναι αυτό που φαίνεται ότι θεωρεί σημαντικό ο Putin. Οι ανησυχίες της Ρωσίας για τις αμυντικές πυραυλικές άμυνες είναι πάντα υπερβολικές. Δεν είναι ικανές να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη διηπειρωτική βαλλιστική πυραυλική δύναμη της Ρωσίας. Αλλά η Μόσχα δεν πίστεψε ποτέ ότι το αμερικανικό σύστημα πυραυλικής άμυνας σχεδιάζεται μόνο για να προστατεύει έναντι παρόμοιων, νέων πυρηνικών απειλών όπως αυτών που θέτει η Βόρεια Κορέα. Οι Ρώσοι ρίχνουν πολλά ρούβλια για να “χετζάρουν” τα πονταρίσματά τους.
Εάν δεν ήταν προφανές προηγουμένως, η ομιλία του Putin καταδεικνύει τη σαφή ανάγκη για συνομιλίες σχετικά με τον έλεγχο των εξοπλισμών μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας, ώστε να αποφευχθεί ο νέος Ψυχρός Πόλεμος να βγει εκτός ελέγχου. “Κανείς δεν μας έχει ακούσει. Μας ακούνε τώρα”, δήλωσε. Ο μαχητικός τόνος του δεν θα παρακινήσει περισσότερο τους Αμερικανούς αξιωματούχους να συζητήσουν με τη Ρωσία για τους περιορισμούς των εξοπλισμών, καθώς θα φαινόταν σαν να υποκύπτουν στον εκβιασμό. Αυτό που θα γίνει μάλλον είναι ότι θα προχωρήσουμε ακόμη πιο στοχευμένα στο να εκσυγχρονίσουμε τα αμερικανικά πυρηνικά συστήματα. ΘΑ εξεταστούν επίσης καινοτόμες άμυνες εναντίον του νέου ρωσικού συστήματος.
Ωστόσο, η πλέον συμφέρουσα από την πλευρά του κόστους άμυνας, θα ήταν μια συμφωνία να μην το εγκαταστήσει καν. Η δυναμική αντίδραση επίθεσης-άμυνας μπορεί εύκολα να βγει εκτός ελέγχου. Οι σκεπτόμενοι φορές χάραξης πολιτικής στη Μόσχα και στην Ουάσιγκτον, πρέπει να αρχίσουν να μιλάνε. Στην πραγματικότητα, η νέα συνθήκη START έχει μια πρόβλεψη για τις δύο πλευρές, να απευθύνουν ερωτήματα όταν θεωρούν ότι ανακύπτει ένα “νέο είδος στρατηγικού όπλου”. Επίσης, η νέα START θα πρέπει να επεκταθεί πέρα από το 2021, και θα πρέπει να προστεθούν νέα μέτρα για να σταματήσουν τα επικίνδυνα συστήματα που παρουσίασε ο Putin.
Εκτός των διμερών συνομιλιών για τον έλεγχο των όπλων οι ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να διεξάγουν το δικό τους διάλογο, βασισμένο σε γεγονότα, αναφορικά με τα οφέλη και τα μειονεκτήματα της εθνικής πυραυλικής άμυνας. Και οι Ρώσοι πρέπει να αναρωτηθούν αν θέλουν πραγματικά να βάλουν έναν αντιδραστήρα πυρηνικής σχάσης, σε έναν πύραυλο που θα πετάει σε όλον τον κόσμο.