Από την Exxon Mobil στο… Tea Party!
Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος
Δεν ήταν στη λίστα των πρώτων επιλογών του Τραμπ στη μεταβατική περίοδο αλλά η επιλογή του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε την ένθερμη στήριξη της Κοντολίζα Ράις και του Ρόμπερτ Γκέιτς, μας πληροφορεί για τον Ρεξ Τίλερσον το Politico. Έτσι δημιουργήθηκε η αίσθηση ή η ψευδαίσθηση τόσο στην πολιτική ελίτ των ΗΠΑ όσο και στη διεθνή σκηνή ότι η επιλογή για αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών του διευθύνοντος συμβούλου ενός ενεργειακού κολοσσού εγγυάται τη συνέχεια στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, παρά την αποσταθεροποιητική προεκλογική ρητορική του Τραμπ.
Ψευδαισθήσεις και συγκρούσεις
Απ’ ό,τι φάνηκε στη συνέχεια, παρόμοιες ψευδαισθήσεις έτρεφε και ο ίδιος ο Τίλερσον, καθώς στον έναν χρόνο που βρέθηκε στα ηνία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν υπάρχει μείζον διπλωματικό μέτωπο στο οποίο να μη συγκρούστηκε με τον Τραμπ, και σε επικοινωνιακό και σε ουσιαστικό επίπεδο.
Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η Βόρεια Κορέα και το πυρηνικό πρόγραμμά της: Πριν από μερικούς μήνες ο Τίλερσον δήλωνε δημόσια ότι η πρόκληση αντιμετωπίζεται μόνο με εντατική διαβούλευση-διαπραγμάτευση, με τον Τραμπ να τιτιβίζει ότι ο υπουργός Εξωτερικών του χάνει τον καιρό του! Στο σημείο αυτό το σχόλιο του Τίλερσον φέρεται ότι ήταν ότι ο Πρόεδρος είναι «fucking moron», μια διατύπωση στην οποία, απ’ ό,τι φαίνεται, απάντησε ο Τραμπ με χρονοκαθυστέρηση, απολύοντάς τον ενώ βρισκόταν σε περιοδεία στο εξωτερικό, με ένα τιτίβισμα στο Twitter.
Της έκπληξης του Τίλερσον για την κομψότητα με την οποία καρατομήθηκε προηγήθηκε ο απόλυτος αιφνιδιασμός του όταν έμαθε, μαζί με την κοινή γνώμη των ΗΠΑ, την απόφαση του Τραμπ να αποδεχτεί την πρόταση του ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, του ανθρώπου που αποκαλούσε «μικρό πυραυλάκια», για διμερή σύνοδο κορυφής τον Μάιο.
Ως διευθύνων σύμβουλος ενός ενεργειακού κολοσσού, ο Τίλερσον ενδιαφερόταν κατά προτεραιότητα για τη διασφάλιση της διεθνούς πολιτικής σταθερότητας και όπου ο παραπάνω στόχος δεν ήταν εφικτός προσπαθούσε να περιορίσει τις ζημιές και τις παράπλευρες απώλειες.
Αντίθετος με τον Τραμπ από την απόσυρση των ΗΠΑ από το Πρωτόκολλο του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή μέχρι την άνευ όρων στήριξη της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και την επιθυμία του Λευκού Οίκου να καταγγείλει τη διεθνή συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, ο Τίλερσον ήταν θέμα χρόνου να εκπαραθυρωθεί από τον τελευταίο όροφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο χρόνος για τον Τραμπ φαίνεται ότι ήρθε όταν η Επιτροπή Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων απεφάνθη ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να θεμελιώνουν την κατηγορία για διαπλοκή του ιδίου και του εκλογικού του επιτελείου με το Κρεμλίνο.
Πλειοδότης
Μετά το «Rexit», όπως λένε πλέον στην Ουάσινγκτον την αποπομπή του Τίλερσον, ήρθε η ώρα του Tea Party, της ακροδεξιάς πτέρυγας των Ρεπουμπλικάνων, στην οποία ανήκε στη διάρκεια της θητείας του ως μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων ο νέος υπουργός Εξωτερικών και μέχρι τώρα επικεφαλής της CIA Μαρκ Πομπέο.
Έτσι, ο νέος επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όχι μόνο δεν θα είναι τροχοπέδη στην επιθετική πολιτική του Τραμπ από το παγκόσμιο εμπόριο μέχρι και την προληπτική ανάσχεση της ισχυροποίησης της Κίνας και του Ιράν, αλλά θα πλειοδοτεί χωρίς να επικαλείται το παράπλευρο κόστος της διάρρηξης των συμμαχικών δεσμών με την Ε.Ε., η οποία θεωρεί ότι η συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης ήταν μια σωστή επιλογή που αποδίδει καρπούς.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα αντιδράσουν στην πρόσω ολοταχώς πορεία των Τραμπ-Πομπέο για εξωτερική πολιτική πυγμής σε όλα τα μέτωπα οι συναρμόδιοι σε θεσμικό επίπεδο συνδιαμορφωτές της παγκόσμιας στρατηγικής της Ουάσινγκτον, ο υπουργός Άμυνας Μάτις και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Μακμάστερ, για τους οποίους ήδη κυκλοφορούν φήμες ότι είναι υποψήφιοι προς καρατόμηση.
Εξίσου νόμιμο είναι και το ερώτημα πώς θα αντιδράσει η διπλωματική γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην παραπάνω, πρωτοφανή μετά το 1947, στροφή των ΗΠΑ προς έναν απόλυτο, άνευ ορίων, μονομερή επιθετικό παρεμβατισμό στην παγκόσμια σκηνή.
Μέτωπο δυσαρεστημένων
Ο Τραμπ και ο Πομπέο έχουν ήδη, απ’ ό,τι φαίνεται, εγκλωβιστεί στη δυναμική της αυτοεκπληρούμενης προφητείας: Στην ψύχωση αποτροπής αμφισβήτησης της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ από το Πεκίνο, τη Μόσχα ή την Τεχεράνη, ή ακόμη και από την Ε.Ε., με ενισχυμένη συνοχή, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσουν ένα ευρύ ετερόκλητο μέτωπο δυσαρεστημένων απέναντι στον εκτροχιασμό του αμερικανικού ηγεμονισμού, που, αντί πλέον να εγγυάται σταθερό διεθνές περιβάλλον, αποσταθεροποιεί ό,τι θεωρεί ανταγωνιστικό, αλλά και ό,τι δεν μπορεί να ελέγξει.
Αργά αλλά σταθερά, αν ο Τραμπ συνεχίσει στην πορεία που έχει χαράξει, οι συνομιλητές των ΗΠΑ, σύμμαχοι και αντίπαλοι, θα παραμερίσουν τις μεταξύ τους αντιπαλότητες για να αντιμετωπίσουν τις παρενέργειες του δόγματος Τραμπ «Πρώτα η Αμερική!».