Η απάντηση στο Σαλισμπουρυ είναι η πρώτη δοκιμασία για την “Παγκόσμια Βρετανία”
Οι βρετανικές αρχές οριακά είχαν αποδώσει τη φρικτή επίθεση με χημικά του Σαλισμπουρυ στη Ρωσία, προτού ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την ευρωστία της αντίδρασης του Ηνωμένου Βασιλείου. Η πρωθυπουργός Theresa May είχε προχωρήσει σε μια σειρά από αυστηρά, αλλά σε μεγάλο βαθμό συμβολικά μέτρα. Ωστόσο, αυτό που πραγματικά έχει σημασία δεν είναι τόσο πόσο σθεναρή θα είναι η απάντηση, αλλά πόσο συλλογική.
Όποιος και αν είναι ο σκοπός πίσω από την απόπειρα δολοφονίας του πρώην Ρώσου κατασκόπου και ης κόρης του, η επίθεση του Σαλισμπουρυ φέρνει τη Βρετανία μπροστά στην πρώτη μεγάλη δοκιμασία εξωτερικής πολιτικής από την ημέρα που αποφάσισε να αποχωρήσει από την ΕΕ. Η ικανότητα του Ηνωμένου Βασιλείου να συσπειρώσει τόσο τις ΗΠΑ όσο και τους εταίρους της στην ΕΕ θα είναι κρίσιμη για να δώσει μια δυναμική απάντηση αρκετή για να αποτρέψει μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις, και να σηματοδοτήσει ότι η μετά το Brexit Βρετανία, δεν θα είναι εύκολη λεία.
Η May πολύ σωστά απηύθυνε εκκλήσεις στο Παρίσι, στην Ουάσιγκτον και στο Βερολίνο, εξασφαλίζοντας την υποστήριξη και των τριών χωρών. Την προηγούμενη εβδομάδα οι τέσσερις ηγέτες εξέδωσαν μια κοινή δήλωση που φαινόταν αυστηρή, αλλά μια πιο διερευνητική εξέταση αποκάλυψε μια πιο σταθερή γραμμή: το Σαλισμπουρι χαρακτηρίζεται ως “μια επίθεση στη βρετανική κυριαρχία” παρά μια απλή επίθεση και παρά τα σκληρά λόγια της ανακοίνωσης, δεν καταδικάζει απευθείας τη Ρωσία. Το ερώτημα είναι εάν οι εκφράσεις αλληλεγγύης μπορούν να μεταφραστούν σε συλλογικά μέτρα που θα μπορούσαν να αποτρέψουν μια επανάληψη από τη Μόσχα. Ενώ η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου έπραξε σοφά που περίμενε τη διεξαγωγή των ρωσικών εκλογών χθες, προκειμένου να μην τροφοδοτήσει περαιτέρω την μηχανή προπαγάνδας του Putin, είναι σημαντικό να εξετάσουμε τις επιλογές για συγκεκριμένες συλλογικές απαντήσεις.
Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να εξασφαλίσει υποστήριξη τόσο από το ΝΑΤΟ όσο και από την ΕΕ
Παραδόξως, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε να έχει περισσότερες πιθανότητες να συγκεντρώσει περισσότερες πιθανότητες στην ΕΕ παρά στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο η υποστήριξη κάθε οργανισμού είναι εξίσου σημαντική εάν θέλει η απάντηση να έχει νόημα. Στην ΕΕ, πιθανά βήματα περιλαμβάνουν την ενεργοποίηση του άρθρου 42.7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να παράσχουν βοήθεια με όλα τα μέσα, σε ένα κράτος-μέλος που δέχεται επίθεση. Η γαλλική κυβέρνηση επικαλέστηκε αυτή την ρήτρα μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2015. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την σύνοδο της ΕΕ αυτής της εβδομάδας για να ζητήσει ένα νέο πακέτο οικονομικών κυρώσεων με στόχο εκείνους που εμπλέκονται στον σχεδιασμό της επίθεσης καθώς και σε άτομα γύρω από τον Putin.
Δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί συμφωνία. Η στήριξη για τις τωρινές κυρώσεις στη Ρωσία σε σχέση με την Ουκρανία, είναι σε φθίνουσα πορεία. Ωστόσο το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να φέρει το μεγαλύτερο φορτίο οποιωνδήποτε κυρώσεων δεδομένων των ρωσικών κεφαλαίων που επενδύονται στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα και της αγοράς ακινήτων. Θα ήταν μεταστροφή της ιστορίας εάν, σχεδόν ένα χρόνο πριν αποχωρήσει από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο ζητήσει την αλληλεγγύη της ΕΕ. Αλλά θα στείλει μία ένδειξη ότι “η Παγκόσμια Βρετανία” δεν πρέπει να σημαίνει μια υποβαθμισμένη Βρετανία.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν πιο περίπλοκα στο ΝΑΤΟ, και η βρετανική κυβέρνηση υπαινίχθηκε μια προσεκτική προσέγγιση. Η επίκληση του Άρθρο V -η ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ- εξαιτίας μιας επίθεσης που έχει την υποστήριξη της Ρωσίας, αμέσως θα λάβει τη στήριξη από τα “γεράκια” του ΝΑΤΟ, κυρίως από τη Γερμανία, αλλά επίσης από την Ιταλία και τη Γαλλία. Το επιχείρημα θα είναι κάτι που έχει ακουστεί επανειλημμένως από το 2014, ότι μια υπερβολικά ισχυρή απάντηση θα κλιμάκωνε την κατάσταση με τη Ρωσία. Μετά από τις γαλλικές τρομοκρατικές επιθέσεις το 2015, το Παρίσι δεν ακολούθησε το δρόμο του ΝΑΤΟ, λόγω φόβων ότι θα μπορούσε να αποξενώσει τη Ρωσία, παρόλο που το περιστατικό δεν είχε άμεση σχέση με τη Μόσχα.
Ασαφές είναι επίσης το που θα “σταθούν” οι ΗΠΑ. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Mike Pompeo, έχει τη φήμη σκληρού εναντίον της Ρωσίας, όπως και ο υπουργός Άμυνας Mattis. Ο πρόεδρος Trump είναι πιο αμφιλεγόμενος, αναγνωρίζοντας απρόθυμα τη ρωσική παρέμβαση στις εκλογές του 2016. Επιπλέον, προτεραιότητά του τώρα είναι να διεξάγει μια επιτυχημένη Σύνοδο Κορυφής με το Βορειοκορεάτη ηγέτη. Εάν γίνει πιο αυστηρός με τη Ρωσία, θα μπορούσε να είναι αντί-παραγωγικό όταν χρειάζεται τη Μόσχα στο πλευρό του.
Ωστόσο είναι σαφές ότι το ΝΑΤΟ έχει ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στο να φέρει τις ΗΠΑ στο επίκεντρο. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να ενεργοποιήσει το Άρθρο IV, το οποίο ενεργοποιεί επίσημες διαβουλεύσεις μεταξύ των Συμμάχων, και συνήθως ακολουθεί μια κοινή δήλωση/ανακοινωθέν. Μια επιλογή είναι να αναπτυχθεί ειδική έκτακτη μονάδα χημικών όπλων του ΝΑΤΟ, να βοηθήσει τις βρετανικές προσπάθειες. Αυτό θα αποτελούσε μια ολοκληρωμένη ένδειξη αλληλεγγύης, αν και δεν θα κατόρθωνε να αποτρέψει τη Ρωσία.
Η επίθεση θα μπορούσε να ενεργοποιήσει μια κυβερνο-απάντηση από το ΝΑΤΟ
Το Άρθρο V θα μπορούσε να ήταν πιο ισχυρό, αν και αμφιλεγόμενο, αν και δεν οδηγεί αυτομάτως σε συγκεκριμένα μέτρα, πόσο μάλλον στρατιωτικά. Αλλά η ενεργοποίηση του άρθρου συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο στο να σχεδιάσουν οι στρατιωτικές αρχές του ΝΑΤΟ μια απάντηση, η οποία ίσως περιλαμβάνει αντίμετρα στον κυβερνοχώρο. Εξάλλου, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν κηρύξει τον κυβερνοχώρο μέρος και κομμάτι του Άρθρου 5. Και με το Ηνωμένο Βασίλειο σε σταθερό νομικό υπόβαθρο για την επίκληση συλλογικής αυτοάμυνας με βάση το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, είναι δύσκολο να δούμε πώς οι απρόθυμοι σύμμαχοι θα αντιταχθούν σε μια τέτοια συλλογική απάντηση. Τα κυβερνό-μέτρα που στοχεύουν σε υπηρεσίες ή υποδομές που εμπλέκονται στον σχεδιασμό της επίθεσης, θα μπορούσαν να συμβάλλουν στο να παραμείνει η κλιμάκωση υπό έλεγχο, αλλά θα στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στις ρωσικές εκλογές.
Ακόμη και αν η επίθεση στο Σαλισμπουρι αφορούσε απλώς να ξεφορτωθεί έναν “προδότη” και να στείλει ένα μήνυμα σε άλλους -κάτι στο οποίο η Ρωσία του Putin έχει ιστορικό- αποτελεί τώρα μια πραγματική δοκιμασία για το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δύση συνολικά. Παρά την αλληλεγγύη των δυτικών ηγετών, η αποτυχία να απαντήσουν με ισχυρά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τον υβριδικό πόλεμο, θα ισοδυναμούσε με κάτι περισσότερο από μία ακόμη δυτική κόκκινη γραμμή που δεν ισχύει.
Capital.gr
