28/03/2024

ΗΠΑ vs Κίνα: Τα “όπλα”, οι μπλόφες και οι εκβιασμοί του εμπορικού πολέμου

Ο έμπιστος του Σι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης με αρμοδιότητα την οικονομία, Λιου Χε, μετέβη ήδη τον μήνα αυτόν στην Ουάσινγκτον για να αντιληφθεί τις διεκδικήσεις της αμερικανικής πλευράς: άνοιγμα αγοράς, μείωση κινεζικών δασμών, τερματισμό της κλοπής τεχνογνωσίας.

 

Του Κώστα Ράπτη

Οι αγορές είναι ανήσυχες. Όχι για κανέναν από τους λόγους που μέχρι τώρα απορροφούσαν την προσοχή τους, όπως π.χ. η νομισματική πολιτική. Αλλά για τον φόβο τον οποίο τους εμπνέει η συνειδητοποίηση του γεγονότος πως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν χωρά στον “κορσέ” που του είχε ετοιμάσει η Ουάσινγκτον και σκοπεύει να υλοποιήσει πλήρως τις προεκλογικές του υποσχέσεις – ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με μια περισσότερο προστατευτική εμπορική πολιτική.

Η βουτιά της Γουόλ Στριτ την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή υπήρξε χαρακτηριστική – καθώς η υπογραφή από τον Τραμπ μιας “πρώτης”, όπως ο ίδιος τόνισε, δέσμης τιμωρητικών δασμών εναντίον της Κίνας, ύψους 60 δισ. δολαρίων, ακολουθήθηκε σύντομα από τις διαρροές Κινέζων ιθυνόντων ότι, απαντώντας “ασύμμετρα”, θα επανεξετάσουν την ακολουθούμενη πολιτική σχετικά με τα αμερικανικά ομόλογα που διακρατούν, ύψους 1,17 τρισ. δολαρίων.

Το σοκ έδωσε, βέβαια, γρήγορα τη θέση του σε περισσότερο ψύχραιμες αντιδράσεις, καθώς τόσο το Πεκίνο όσο και η Ουάσινγκτον έσπευσαν να στείλουν καθησυχαστικά μηνύματα, εν επιγνώσει του τεράστιου βαθμού αλληλεξάρτησης των οικονομιών τους. Όμως το φάσμα του εμπορικού πολέμου δεν πρόκειται να εκλείψει για μεγάλο διάστημα στο εξής, όσο οι δύο πλευρές, με μπλόφες, εκβιασμούς και επιμέρους συμφωνίες, θα ανιχνεύουν τους νέους όρους της οικονομικής συνύπαρξής τους.

Εντάσεις δίχως προηγούμενο

Και το κυριότερο: ο επαπειλούμενος εμπορικός πόλεμος (που κύριους, αν και όχι μοναδικούς, αντιμαχόμενους θα έχει την Κίνα και τις ΗΠΑ) συμπίπτει με μια όξυνση και της στρατιωτικοπολιτικής αντιπαράθεσης των δύο αυτών πλευρών, καθώς το αναθεωρημένο επί Τραμπ Δόγμα Στρατηγικής Ασφαλείας των ΗΠΑ για πρώτη φορά κατονομάζει την Κίνα ως ανταγωνιστική, “αναθεωρητική” δύναμη.

Οι μεγάλες ναυτικές ασκήσεις που πραγματοποιεί η κινεζική πλευρά στη Νότια Σινική Θάλασσα, σε αντίστιξη προς την κινήσεις του αμερικανικού ναυτικού για την κατοχύρωση της “ελεύθερης ναυσιπλοΐας”, καταδεικνύουν το γεωπολιτικό επίδικο. Ενώ η αναθέρμανση της ιστορικής συντροφικής σχέσης της Κίνας με τη Βόρεια Κορέα, μέσω της πρόσκλησης του Σι Τζινπίνγκ στον Κιμ Γιονγκ Ουν, παραμονές της κρίσιμης συνάντησης του τελευταίου με τον Ντόναλντ Τραμπ, υπενθυμίζει την γκάμα των χαρτιών που κρατούν στα χέρια τους οι Κινέζοι ιθύνοντες.

Τα γεωπολιτικά ρίσκα που οφείλουν πλέον να συνυπολογίσουν οι αγορές, δεν έχουν το ανάλογό τους στην ιστορία των τελευταίων δεκαετιών. Άλλωστε, οι εντάσεις που μαίνονται ήδη στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία και το Ιράν δεν αποτελούν κατά βάθος παρά τα παράπλευρα μέτωπα του αναδυόμενου σινο-αμερικανικού ανταγωνισμού.

Σε αναζήτηση “αμοιβαιότητας”

Κατά τον Τραμπ το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έναντι της Κίνας (375 δισ. δολάρια) “έχει τεθεί εκτός ελέγχου”, όταν οι κινεζικοί δασμοί στα αμερικανικά αυτοκίνητα αγγίζουν το 25%, ενώ οι αντίστοιχοι αμερικανικοί περιορίζονται στο 2,5%.

Για τον ένοικο του Λευκού Οίκου, περισσότερο ευάλωτοι στη διατάραξη του ισχύοντος πλαισίου είναι όσοι τώρα επωφελούνται περισσότερο. Η λέξη της ημέρας θα είναι η “αμοιβαιότητα”. Όπως το θέτει ο Ρόμπερτ Μάνινγκ της δεξαμενής Atlantic Cοuncil, “αν η Alibaba θέλει να επενδύσει στις ΗΠΑ η απάντηση θα είναι: Συγγνώμη, χρειάζεται να έχετε Αμερικανό συνεταίρο και να μας δώσετε τον κώδικά σας”.

Ο Άμπροζ Έβανς-Πρίτσαρντ της βρετανικής εφημερίδας “Τέλεγκραφ” στέκεται στη διαπλοκή του οικονομικού με τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό υπενθυμίζοντάς μας ότι τα χρόνια εμπορικά ελλείμματα που συσσωρεύουν οι ΗΠΑ έναντι της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας γίνονται εν πολλοίς ανεκτά, διότι οι χώρες αυτές αποτελούν, σε αντίθεση με την Κίνα, στρατιωτικούς συμμάχους της Ουάσινγκτον.

Άλλωστε, επαναφέροντας την εστίασή του στις κινεζικές πρακτικές, ο Τραμπ επανορθώνει τον σάλο που προκάλεσε μεταξύ των συμμάχων η προηγούμενη απόφασή του να εισηγηθεί δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο – μόνο και μόνο για να ανακοινώσει εκ των υστέρων την εξαίρεση του Καναδά, του Μεξικού, της Νότιας Κορέας, της Βραζιλίας και της Ε.Ε.

Κλοπή τεχνογνωσίας

Οι δασμοί που επιβλήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα σε 1.300 προϊόντα, στηρίζονται σε αμερικανικό νόμο της ψυχροπολεμικής περιόδου και έρχονται μετά από πολύμηνη έρευνα 10.000 περιπτώσεων, από την οποία πιστοποιήθηκε ότι η Κίνα επιδίδεται συστηματικά σε εξαναγκαστική μεταφορά τεχνογνωσίας και κυβερνοκλοπή, ιδίως στους δέκα κλάδους τεχνολογίας αιχμής (αεροναυπηγική, ρομποτική, ηλεκτρικά οχήματα, βιοκαλλιέργειες κτλ.) που περιλαμβάνει το τεχνολογικό σχέδιο “Made in China 2025” του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Η κινεζική απάντηση ήρθε με την επιβολή δασμών ύψους 3 δισ. δολαρίων σε αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, ενώ η αγγλόφωνη εφημερίδα “Global Times” (που εκφράζει συνήθως τη σκληρή κομματική γραμμή) ζητά να πληγούν ιδίως τα προϊόντα των αμερικανικών πολιτειών που είναι εκλογικά κρίσιμες για τον Ντόναλντ Τραμπ.

Στην πραγματικότητα, το Πεκίνο διαθέτει μια μεγάλη γκάμα πιθανών, που ξεκινούν λ.χ. από την αυστηροποίηση των φυτοϋγιειονομικών προδιαγραφών, φτάνουν ως το λαϊκό μποϊκοτάζ, όπως συνέβη με τα ιαπωνικά προϊόντα κατά την κρίση των νήσων Σενκάκου.

Όμως το πιθανότερο είναι ότι η κινεζική πλευρά δεν θα αντιδράσει σπασμωδικά, αλλά αντιθέτως θα προσπαθήσει να υπερκεράσει σε φιλελεύθερη ρητορική την Ουάσινγκτον.

Οι ελιγμοί του Πεκίνου

Η περσινή ηγεμονική εμφάνιση του Σι Τζινπίνγκ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ως θιασώτη μιας “παγκοσμιοποίησης που να τους χωράει όλους” μας προϊδεάζει για το πώς θα κινηθεί το Πεκίνο. Ιδιαίτερα κρίσιμο από αυτή την άποψη είναι το να δελεασθούν η Ε.Ε. και η Βρετανία – η τελευταία θα είναι ιδιαίτερα πρόθυμη για μπίζνες με την Κίνα, λόγω Brexit, όχι όμως μέχρι του σημείου που να αρνείται μια διεθνή αρχιτεκτονική η οποία βασίζεται στην αγγλοσαξονική υπεροχή στις θάλασσες. Όμως το σχέδιο των νέων δρόμων του μεταξιού, στο οποίο επί Σι Τζινπίνγκ υποτάσσεται όλος ο κινεζικός προγραμματισμός, είναι ακριβώς αυτό: μια προσπάθεια ευρασιατικής ολοκλήρωσης που να παρακάμπτει την αμερικανική θαλασσοκρατορία.

Προς το παρόν, το Πεκίνο θέλει να περιορίσει τις εντάσεις. Ο έμπιστος του Σι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης με αρμοδιότητα την οικονομία Λιου Χε μετέβη ήδη τον μήνα αυτόν στην Ουάσινγκτον για να αντιληφθεί τις διεκδικήσεις της αμερικανικής πλευράς: άνοιγμα αγοράς, μείωση κινεζικών δασμών, τερματισμό της κλοπής τεχνογνωσίας. Ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ, εμφανίσθηκε δημοσίως να ενστερνίζεται την ανάγκη περαιτέρω φιλελευθεροποίησης, όμως ο Λιου φέρεται στις επαφές του με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, Στίβεν Μνιούσιν, να κρατά περισσότερο συγκρουσιακή στάση.

Capital.gr

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024