Από τους G7 στη Σιγκαπούρη: Το άνοιγμα του Τραμπ στην Ανατολή

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Πολιτικός Συντάκτης

Η τακτική του Διαίρει και βασίλευε

Η λατινική φράση Divide et regna ή divide ut regnes, δηλαδή διαίρει και βασίλευε ή για να κυβερνάς, δίχαζε, αποδίδεται στο Νικολό Μακιαβέλι, συγγραφέα του «Ηγεμόνα», αλλά έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς ηγέτες ανά τον πλανήτη σε διάφορες εποχές.

Ουσιαστικά αποτελεί στρατηγικό στόχο των ισχυρών, οι οποίοι επιθυμούν να επιβάλλονται μεμονωμένα στους αντιπάλους τους δημιουργώντας ρήγματα σε όποιες ομάδες ή συνασπισμούς βρίσκονται απέναντί τους. Ως τακτική είναι γνωστή και στον επιχειρηματικό κόσμο και, θα τολμούσα να εκτιμήσω, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε να την εφαρμόσει στη Σύνοδο Κορυφής των G7 που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες στον Καναδά.

Πριν ακόμη ο Αμερικανός πρόεδρος μεταβεί στη Σύνοδο έκανε μια δήλωση όλο νόημα αλλά και αιχμές. «Απέβαλαν τη Ρωσία, θα έπρεπε να την επανεντάξουν. Επειδή χρειαζόμαστε τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» ανέφερε χαρακτηριστικά. «Οι εκπρόσωποι των χωρών της ΕΕ που μετέχουν στη σύνοδο των επτά πιο ανεπτυγμένων κρατών στο Κεμπέκ του Καναδά συμφώνησαν ότι δεν πληρούνται ακόμη οι προϋποθέσεις προκειμένου να επανενταχθεί η Ρωσία στην Ομάδα αυτή» ήταν η απάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ όταν ρωτήθηκε λίγο αργότερα από δημοσιογράφους.

Το κλίμα είχε ήδη διαμορφωθεί καθώς ο γερμανικός κολοσσός ειδήσεων, η DW δημοσίευσε άρθρο με τίτλο: «Πνέει τα λοίσθια η ομάδα των G7;» Η επιδεικτική αρμονία που εξέπεμπε αυτή η ομάδα κρατών προς τα έξω φαίνεται ότι ανήκει πλέον στο παρελθόν. Οι εικόνες χαλαρών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων να συζητούν μεταξύ τους σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης, δεν θα υπάρξουν πλέον όσο καιρό πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Ντόναλντ Τραμπ.

Πράγματι, η DW ήταν προφητική καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ έφυγε από τη συνάντηση των ηγετών χωρίς τελικά να υπογράψει το κοινό ανακοινωθέν, ενώ χαρακτήρισε τον Καναδό πρωθυπουργό και οικοδεσπότη της Συνόδου, Τζαστίν Τριντό, «ανέντιμο και αδύναμο».«Οι δασμοί μας είναι απάντηση στους δικούς του 270% στα γαλακτοκομικά ποϊόντα»,ανέφερε ο Τραμπ σε σχετική ανάρτηση στο Twitter κατά την προσφιλή του συνήθεια.

Ο μόνος που φάνηκε να συμφωνεί με τις απόψεις Τραμπ ήταν ο νέος Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε «Συμφωνώ με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ: η Ρωσία πρέπει να επιστρέψει στη G8. Είναι προς το συμφέρον όλων» έγραψε σε δική του ανάρτηση  στο twitter, δίνοντας ουσιαστικά συνέχεια στο αίτημα Τραμπ.

Τα ρήγματα που έχουν προκύψει από τον οικονομικό πόλεμο που έχει εξαπολύσει ο Λευκός Οίκος, προσπάθησε να καλύψει ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν. Όμως η καλή σχέση των δυο ανδρών και οι παλαιότεροι εκατέρωθεν επισκέψεις σε Βερσαλίες και Ουάσιγκτον δεν ήταν αρκετές. Ο Τραμπ, αν και αρχικά είχε εγκρίνει τα 28 σημεία από το τελικό ανακοινωθέν της διήμερης συνόδου κορυφής, αποφάσισε να αποσύρει την στήριξη του και να απομακρυνθεί έχοντας το μυαλό του στη Σύνοδο Κορυφής στη Σιγκαπούρη με τον ηγέτη της Β.Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν.

Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιαπωνία, οι χώρες που ανήκουν μαζί με τις ΗΠΑ στις G7, φαίνεται πως δεν ενδιαφέρουν τον επιχειρηματία Τραμπ. Ή τουλάχιστον δεν τον ενδιαφέρουν ως μέλη της συγκεκριμένης ομάδας, καθώς επιθυμεί να έχει ξεχωριστές επαφές με τους ηγέτες της, κάτι που έχει αποδείξει από τις επαφές που είχε τόσο με τη Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέζα Μέι όσο και με τον Γάλλο πρόεδρο Εμ. Μακρόν.

Εδώ ας μου επιτραπεί να επισημάνω πως ο Τραμπ ως επιχειρηματίας αδιαφορεί πλήρως για την γεωπολιτική κληρονομιά του προκατόχου του Μπάρακ Ομπάμα. Λογικό είναι λοιπόν να αδιαφορεί και για τις γεωπολιτικές επιλογές του Δημοκρατικού προέδρου, ο οποίος είχε ως ένα μεγάλο βαθμό ενστερνιστεί το δόγμα του Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι για την κυριαρχία στην περιοχή της Ευρασίας και τον ιδιαίτερο ρόλο της Ευρώπης.

Ας μη λησμονούμε πως το Μάρτιο του 2014, στη Χάγη όπου συναντήθηκαν για την πυρηνική ασφάλεια, αποφάσισαν να απομακρύνουν τη Ρωσία και να πραγματοποιήσουν την καλοκαιρινή τους συνάντηση στις Βρυξέλλες και όχι στο ρωσικό θέρετρο Σότσι. Ο λόγος της αποπομπής, στον οποία είχαν συμφωνήσει όλοι οι ηγέτες των ισχυρών χωρών με πρώτο τον Ομπάμα και την Μέρκελ να τον στηρίζει, ήταν η στάση της Ρωσίας στην ουκρανική κρίση και η κίνηση της Μόσχας να προσαρτήσει την Κριμαία. Για τον Μπρεζίνσκι που  υπήρξε σύμβουλος των Δημοκρατικών η Ουκρανία έπαιζε τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο στην ευρωπαϊκή σκακιέρα και έπρεπε με κάθε μέσο να απομακρυνθεί από την ρωσική επιρροή.

Η μετατόπιση προς την Ανατολή και η παγίδα του Θουκυδίδη

Ο Τραμπ, από την δική του πλευρά, έχει ως στόχο να αποδομήσει ό,τι έχει απομείνει από την κληρονομιά Ομπάμα. Έχοντας στο μυαλό του την ρήση του Βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος έλεγε: «Η Ιστορία θα είναι ευγενική μαζί μου. Σκοπεύω να την γράψω», ξεκινάει να γράψει την δική του ιστορία.

Αδιαφορώντας για την Ευρώπη μετατοπίζει το ενδιαφέρον του στη Σινική θάλασσα, τιμώντας το Pivot to Asia, δόγμα της εξωτερικής πολιτικής Ομπάμα, αλλά με τον δικό του τρόπο. Από τον Ιούνιο του 2017 στο Λευκό Οίκο έχουν ξεκινήσει να μελετούν αρχαία Ελληνικά και πιο συγκεκριμένα τον μεγάλο στρατηγιστή Θουκυδίδη.

Αρωγός σ΄αυτή την προσπάθεια τους υπήρξε ο καθηγητής του Harvard και συγγραφέας Γκράχαμ Άλισον. Ο Άλισον στο βιβλίο του με τίτλο «Η Παγίδα του Θουκυδίδη, επίκαιρη και στον 21ο αιώνα», μελετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και τις στρατηγικές ομοιότητες Αθήνας Σπάρτης στη σημερινή εποχή. «Αυτό που έκανε τον πόλεμο αναπόφευκτο, ήταν η ενδυνάμωση της Αθήνας και ο φόβος που προκαλούσε το γεγονός στην Σπάρτη», ήταν το συμπέρασμα του μελετητή, που προειδοποίησε ότι η ίδια δυναμική θα μπορούσε να οδηγήσει την αναπτυσσόμενη αυτοκρατορία του σύγχρονου αιώνα, την Κίνα, και τις ΗΠΑ σε ένα πόλεμο που κανείς δεν θέλει.

Η Παγίδα του Θουκυδίδη, λοιπόν, όπως έχει ονομάσει ο Άλισον την πιθανότητα σύγκρουσης μιας εδραιωμένης (στην προκειμένη περίπτωση ΗΠΑ) και μιας ανερχόμενης δύναμης (Κίνα) απασχόλησε και απασχολεί τα γεράκια του Πενταγώνου και τους συμβούλους του Λευκού Οίκου. Αυτοί πίεσαν, θα τολμούσα να γράψω, τον Αμερικανό πρόεδρο Ντ. Τραμπ να προχωρήσει στην ιστορικής σημασίας συνάντηση με τον βορειοκορεάτη ηγέτη και να υπογράψει μια πυρηνική συμφωνία που, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, είναι πολύ κατώτερη της πυρηνικής συμφωνίας για το Ιράν από την οποία οι ΗΠΑ με εντολή Τραμπ αποχώρησαν.

Ο λόγος είναι απλός. Απλά γνωρίζουν πως οι ΗΠΑ οφείλουν να κλείσουν το μέτωπο της Β.Κορέας και να μην επιτρέψουν στη Ρωσία, σύμμαχο της Κίνας, να προσεταιριστεί τη χώρα. Φαντάζομαι ότι θα θυμάστε την προ ημερών επίσκεψη του Ρώσου ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ στη Β.Κορέα, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως αλεπού της διπλωματίας. Καθώς ΗΠΑ και Ρωσία κοιτούν προς την Ανατολή, η δυναμική της Ευρασίας μετατοπίζεται προς την Ασία με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της γηραιάς ηπείρου.

Όσο για τον Τραμπ και τον οικονομικό του πόλεμο; Η ρήση ενός παλαιότερου Αμερικανού προέδρου μας τον χαρακτηρίζει απόλυτα. ‘Ελεγε ο Ρεπουμπλικανός Οδυσσεύς Γκραντ:«Η τέχνη του πολέμου είναι αρκετά απλή: Βρες πού είναι ο εχθρός σου. Αντιμετώπισέ τον  όσο πιο γρήγορα μπορείς. Χτύπησέ τον όσο πιο σκληρά μπορείς και συνέχισε να προχωράς».