Κίνα και όχι Γερμανία η «θανάσιμη» απειλή για τις ΗΠΑ
Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης
Είναι αλήθεια πως ο Ντόναλντ Τραμπ δρα εντελώς απρόβλεπτα. Για παράδειγμα, ο παγκόσμιος Τύπος είχε σχεδόν προαναγγείλει τον επερχόμενο οικονομικό πόλεμο των ΗΠΑ με την ΕΕ. O Τραμπ αρνήθηκε να εξαιρέσει τις ευρωπαϊκές χώρες από την επιβολή δασμών στον εισαγόμενο χάλυβα και αλουμίνιο. Η αντιπαράθεση της αμερικανικής κυβέρνησης με την Γερμανία στην σύνοδο των G7, έμοιαζε προπομπός μιας νέας σύγκρουσης με το Βερολίνο.
Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, ο Αμερικανός ομόλογος του δήλωσε πως σκοπεύει «να εξαφανίσει τα γερμανικά αυτοκίνητα από τους δρόμους της Νέας Υόρκης«. Τις προηγούμενες μέρες, διαρροές της αμερικανικής κυβέρνησης μιλούσαν για δασμούς στα εισαγόμενα γερμανικά αυτοκίνητα. Όμως, αιφνιδίως το περασμένο Σάββατο, ο Αμερικανός πρόεδρος κινήθηκε σε άλλο μήκος κύματος.
Σημείωσε στο twitter πως έχει «πολύ καλή σχέση» με την καγκελάριο Μέρκελ. Απέδωσε την ένταση των προηγούμενων ημερών στα fake news των αμερικανικών ΜΜΕ. Λες και δεν ήταν ο ίδιος άνθρωπος που κατηγορούσε δημοσίως την Γερμανία ότι δεν συνεισφέρει στο ΝΑΤΟ και ότι εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ στο εμπόριο. Η στάση του Τραμπ μοιάζει αλλοπρόσαλλη. Όχι όμως αν την συνδυάσουμε με μία σημαντική απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης που ανακοινώθηκε την περασμένη Παρασκευή.
Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε νέους δασμούς ύψους 25%, σε κινεζικά τεχνολογικά προϊόντα. Ο Τραμπ δήλωσε πως πλήττεται το φιλόδοξο σχέδιο του Πεκίνου «China 2025», με το οποίο σχεδιάζει να κυριαρχήσει παγκοσμίως στους τομείς υψηλής τεχνολογίας. Αναμενόμενο ήταν να ακολουθήσουν τα πρώτα εμπορικά αντίποινα των Κινέζων. Η Ουάσιγκτον απειλεί με νέους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα, που φτάνουν το θηριώδες ύψος των 200 δισ. Ουσιαστικά, θα αποτελέσει την έναρξη ενός ολοκληρωτικού οικονομικού πολέμου.
Γιατί ο Τραμπ εστιάζει στην Κίνα
Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει χαρακτηρίσει καλούς τους οικονομικούς πολέμους, αλλά αποφεύγει επιμελώς να ανοίγει πολλαπλά μέτωπα αντιπαράθεσης. Συγκρούστηκε με την Γερμανία και τον Καναδά στην σύνοδο των G7, αφού είχε κλείσει προσωρινά το μέτωπο με την Κίνα. Τον περασμένο Μάιο υπήρξε μία ανακωχή στον οικονομικό πόλεμο Ουάσιγκτον-Πεκίνου. Η Κίνα συμφώνησε να συμβάλει στην μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, αγοράζοντας μεγάλες ποσότητες αμερικανικών αγροτικών προϊόντων.
Πριν ο Τραμπ ανοίξει τα χαρτιά του, περίμενε το αποτέλεσμα της κρίσιμης συνάντησης του με τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Η Κίνα είναι ο σημαντικότερος σύμμαχος του βορειοκορεατικού καθεστώτος. Είχε διαδραματίσει παρασκηνιακό ρόλο για την διεξαγωγή της συνόδου στην Σιγκαπούρη. Για τον Αμερικανό πρόεδρο το αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν επιτυχές για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Αν και η συμφωνία αποπυρηνικοποίησης που υπογράφτηκε έχει πολλές ασάφειες, ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί πως έχει αποκτήσει μία ισχυρή προσωπική επαφή με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη. Πρόσφατα δήλωσε πως μπορεί να συνομιλήσει τηλεφωνικά απευθείας με τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Επομένως, δεν θεωρεί ότι έχει πλέον ανάγκη από την μεσολάβηση της Κίνας για το βορειοκορεατικό ζήτημα. Ο Τραμπ εστιάζει στην αντιμετώπιση της Κίνας, διότι την θεωρεί στρατηγικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το νέο δόγμα ασφαλείας του Λευκού Οίκου, η Κίνα θεωρείται αναθεωρητική δύναμη. Σε αντίθεση με άλλους οικονομικούς ανταγωνιστές των ΗΠΑ, η Κίνα διαθέτει πυρηνικά όπλα και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Μπορεί να απειλήσει τα αμερικανικά συμφέροντα στην Νότια Σινική Θάλασσα. Επομένως, για τον Τραμπ προέχει η αντιμετώπιση του Πεκίνου, οι Ευρωπαίοι και οι Καναδοί μπορούν να περιμένουν.
ΗΠΑ και ΕΕ συμφωνούν με Πίτερ Ναβάρο
Σκληρός πολέμιος της Κίνας είναι ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς συμβούλους του Τραμπ, ο καθηγητής και συγγραφέας Πίτερ Ναβάρο. Σύμφωνα με την θεωρία του, η Κίνα έχει ξεκινήσει έναν ακήρυχτο, πολυετή οικονομικό πόλεμο έναντι των ΗΠΑ. Ο Ναβάρο δεν επηρεάστηκε από τις συνεχιζόμενες ανακατατάξεις στο επιτελείο του Λευκού Οίκου, διότι έχει την απόλυτη εμπιστοσύνη του Αμερικανού προέδρου.
Το πιο χαρακτηριστικό του βιβλίο έχει τίτλο «Θάνατος από την Κίνα, πως οι ΗΠΑ έχασαν την βιομηχανική τους τάξη». Ο Ναβάρο πιστεύει πως η Κίνα συνιστά υπαρξιακή απειλή για την ασφάλεια των Αμερικανών. Φυσικά δεν έχει καλύτερη γνώμη για τους άλλους οικονομικούς ανταγωνιστές των ΗΠΑ. Σε πρόσφατη συνέντευξη του, ευχήθηκε «μία θέση στην κόλαση» για όποιον ξένο ηγέτη φερθεί κακόπιστα στον Ντόναλντ Τραμπ, όπως θεωρεί πως έκανε ο πρωθυπουργός του Καναδά Τριντό στην σύνοδο των G7.
Η Κίνα χαρακτήρισε την στάση της κυβέρνησης Τραμπ ξεπερασμένη»και οπισθοδρομική. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ φιλοδοξεί να εμφανιστεί στην διεθνή κοινότητα ως ο γνήσιος θιασώτης του ελεύθερου εμπορίου και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Σε μία σειρά ζητημάτων η Κίνα όντως κράτησε υπεύθυνη στάση, όπως στην Συμφωνία για την κλιματική αλλαγή. Ως γνωστόν η κυβέρνηση Τραμπ αποχώρησε μονομερώς από την σχετική συμφωνία, προκαλώντας αντιδράσεις στην ΕΕ.
Όμως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν υποστηρίζουν ευθέως την Κίνα, παρά την αντιπαράθεση τους με την Ουάσιγκτον. Στις αρχές Ιανουαρίου η ΕΕ προσέφυγε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου έναντι της Κίνας. Οι Ευρωπαίοι κατήγγειλαν την Κίνα για αθέμιτες πρακτικές στην εμπορική της πολιτική. Υιοθέτησαν τον βασικό ισχυρισμό του Τραμπ και του Ναβάρο, ότι η Κίνα κλέβει τα πνευματικά δικαιώματα των ξένων επιχειρήσεων που επενδύουν στο έδαφος της.
Οι δασμοί φέρνουν νέα πολεμικά σενάρια
Οι πρώτοι δασμοί σε κινεζικά προϊόντα μπήκαν τον περασμένο Μάιο, αλλά η Κίνα επέλεξε να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Το Πεκίνο πρόκρινε τις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον, οι οποίες κατέληξαν στην συμφωνία ανακωχής του περασμένου Μαΐου. Ο Κινέζος υπουργός Οικονομικών δεσμεύτηκε στον Αμερικανό ομόλογο του να συμβάλει στην μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Όμως, η στάση της Κίνας είναι τώρα διαφορετική, διότι το Πεκίνο αισθάνεται προδομένο από την Ουάσιγκτον.
Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως θα απαντήσει με μια σειρά από ισόποσους δασμούς. Οι δασμοί δεν θα περιλαμβάνουν μόνο την αμερικανική σόγια ή το καλάμποκι, αλλά και το αργό πετρέλαιο που εισάγει η Κίνα από τις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά το Πεκίνο απειλεί να βάλει στο στόχαστρο του αμερικανικά ενεργειακά προϊόντα. Το πραγματικό, όμως, οικονομικό υπερόπλο της Κίνας είναι ότι αποτελεί τον μεγαλύτερο κάτοχο του αμερικανικού χρέους.
Στους παράδοξους καιρούς της παγκοσμιοποίησης, η κομμουνιστική Κίνα κατέληξε ο μεγαλύτερος οικονομικός δανειστής της μητρόπολης του καπιταλισμού. Εάν το Πεκίνο ξεφορτωθεί αμερικανικά ομόλογα θα προκαλέσει σοβαρά πλήγματα στην αμερικανική οικονομία. Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, το ενδεχόμενο αυτό θα μετατρέψει τον οικονομικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας σε μία ολοκληρωτική στρατιωτική αντιπαράθεση.
Δεν θεωρούμε πιθανό το σενάριο το Πεκίνο να προχωρήσει σε τέτοια πρόκληση έναντι της Ουάσιγκτον. Ο πρόεδρος Σι δεν λειτουργεί εν θερμώ, όπως ο Τραμπ. Θα μπορούσε όμως να πιέσει παρασκηνιακά τον Κιμ Γιονγκ Ουν να αποσυρθεί από την πρόσφατη συνθήκη αποπυρηνικοποίησης. Ο Τραμπ επιδιώκει να απομακρύνει τον Κιμ Γιονγκ Ουν από την επιρροή της Κίνας.
Οι Κινέζοι γνωρίζουν πως αυτό είναι αδύνατο. Οι ιστορικοί δεσμοί του Πεκίνου με την Πιονγιάνγκ δεν μπορούν να υποκατασταθούν από μία σαραντάλεπτη συνάντηση του Κιμ με τον Αμερικανό πρόεδρο. Εάν οι Κινέζοι αποφασίσουν ότι οι δασμοί σε αμερικανικά προϊόντα δεν επαρκούν, ίσως επιδιώξουν να ενορχηστρώσουν νέα παιχνίδια πολέμου στην κορεατική χερσόνησο.
