Σαν σήμερα άρχισε η Ατομική Εποχή για την Ανθρωπότητα

Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Σαν σήμερα, 16 Ιουλίου του 1945, αρχίζει για την Ανθρωπότητα η Ατομική Εποχή. Οι Η.Π.Α. πραγματοποίησαν επιτυχημένη δοκιμή έκρηξης πυρηνικού όπλου βασισμένου στο πλουτώνιο, κοντά στο Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικού.
Το άκρως απόρρητο αγγλοαμερικανικό σχέδιο παραγωγής ατομικών όπλων περί το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έλαβε την ονομασία Πρόγραμμα Μανχάταν (επίσημα Manhattan District και ανεπίσημα Manhattan Project).

Σε αυτό το πρόγραμμα εργάστηκαν πάνω από 125.000 άνθρωποι υπό τον Αμερικανό Φυσικό Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Μια από αυτές τις βόμβες έπεσε στην Χιροσίμα. Η ύπαρξη του ατομικού όπλου όμως δεν στράφηκε εναντίον της ηττημένης ναζιστικής Γερμανίας τόσο, όσο εναντίον της νέας αντιπάλου, την Σοβιετική Ένωση. Παρά την κατοχή του νέου υπερόπλου από τους Αμερικανούς, ο Στάλιν ευρισκόταν στο σημείο να έχει στρατεύματα βαθειά στην Κεντροανατολικη Ευρώπη. Τα διδάγματα του Αμερικανού διπλωμάτη George Frost Kennan (1904 – 2005) περί κομμουνιστικού διεθνικού ποταμού που έπρεπε να ανασχεθεί ακούγονταν τότε πολύ πειστικά. Η ανάσχεση (containment) του κομμουνιστικού κινδύνου έγινε κεντρικό σημείο της αμερικανικής πολιτικής.
Η ύπαρξη του ατομικού όπλου στα χέρια των Αμερικανών οδήγησε στο να είναι απλά θέμα χρόνου να το αποκτήσουν και οι Σοβιετικοί. Σταδιακά εγκαταστάθηκε στον πλανήτη η ισορροπία του τρόμου. Στην αμερικανική πολιτική επικράτησε το στρατηγικό δόγμα του M.A.D. (Mutual assured destruction ή mutually assured destruction), το οποίο σε απλά λόγια σήμαινε ότι οι Η.Π.Α. θα έπρεπε να διαθέτουν τόσα πυρηνικά ώστε να μπορούν να πλήξουν ανταποδοτικά και ολοκληρωτικά την Σοβιετική Ένωση σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης της τελευταίας. Ήταν ένα ακραίο σύστημα αποτροπής.
Σημαντικό ρόλο είχε το ατομικό όπλο και στις Ένοπλες Δυνάμεις των Η.Π.Α. και του N.A.T.O. καθώς άρχισε να εφαρμόζεται η πολιτικη του New Look. Αυτή καθιερώθηκε από τον Πρόεδρο των Η.Π.Α. Dwight D. Eisenhower και επέτασσε την αντικατάσταση των μεγάλων και ασύμφορων στρατιωτικών συμβατικών δυνάμεων με μικρές και ευέλικτες, οι οποίες όμως θα είχαν και την υποστήριξη των ατομικών όπλων.
Το παραπάνω είχε άμεσες συνέπειες για την Ελλάδα καθώς η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια (οπλισμός, εκπαίδευση αλλά και ρευστό χρήμα) προς την χώρα μας μειώθηκε δραματικά. Από την άλλη, ξεκίνησε στην Ελλάδα η συζήτηση για εγκατάσταση πυραύλων μέσου βεληνεκούς. Με αυτή την αφορμή ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ, τον Αύγουστο του 1961 απείλησε ανοικτά την Ελλάδα με στρατιωτική επέμβαση λέγοντας χαρακτηριστικά πως “θα κάνει την Ακρόπολη ερείπια”.