28/03/2024

Ο Τραμπ δεκτικός σε συνομιλίες με το Ιράν

Του Κώστα Ράπτη

Η μέθοδος του Ντόναλντ Τραμπ μας είναι πλέον γνωστή. Οι αιφνιδιασμοί και οι συχνές εναλλαγές τόνου στη δημόσια ρητορική αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ωστόσο ο Αμερικανός πρόεδρος δεν παύει να εκπλήσσει. Τουλάχιστον στην περίπτωση του Ιράν, καθώς όλα δείχνουν ότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου και οι περί αυτόν έχουν ως πρώτιστο στόχο τους την ανάσχεση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αν όχι και την “αλλαγή καθεστώτος” στην Τεχεράνη.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα σε μακροσκελές μήνυμα του στο Twitter (γραμμένο μάλιστα εξ ολοκλήρου σε κεφάλαια) ο Αμερικανός πρόεδρος απειλούσε ευθέως την Τεχεράνη με “επιπτώσεις που λίγοι έχουν υποστεί στην ιστορία”.

Όμως την Δευτέρα, κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε, ο Τραμπ άφησε να διαφανεί ότι είναι δεκτικός σε μία νέα διαπραγμάτευση με τους Ιρανούς ιθύνοντες. “Είμαι έτοιμος να τους συναντήσω, εάν το επιθυμούν” δήλωσε χαρακτηριστικά, διεκδικώντας πάντως για τον εαυτό του εικόνα εκ των προτέρων νικητή. Όπως είπε, οι ηγέτες του Ιράκ αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία αφότου ο ίδιος απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από την “γελοία” διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. “Εάν μπορούσαμε να συζητήσουμε για κάτι που να έχει νόημα και να μην είναι απλώς ξόδεμα χαρτιών, θα ήμουν έτοιμος να τους δω”, τόνισε. Οι παρατηρητικοί θα είχαν σημειώσει ότι παραπλήσιες διατυπώσεις χρησιμοποίησε ο Τραμπ και την περασμένη εβδομάδα σε συνέδριο στο Κάνσας.

Άλλωστε, και ο καθ ύλην αρμόδιος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάτις είχε σπεύσει να διαψεύσει ως προϊόν φαντασίας δημοσιεύματα αυστραλιανών μέσων ενημέρωσης περί προετοιμασίας αμερικανικής στρατιωτικής δράσης εναντίον του Ιράν.

Είναι προφανές, μολονότι δύσκολα θα το παραδέχονταν δημοσίως οι Αμερικανοί ιθύνοντες, ότι οι ιρανικές απειλές για κλείσιμο των στενών του Ορμούζ σε περίπτωση που παρεμποδιζόταν η εξαγωγή ιρανικού πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο (και η αντίστοιχη απειλή για τα στενά του Μπαμπ Ελ Μαντέμπαπό μέρους των φιλο-ρανών ανταρτών Χούθι της Υεμένης) κρίθηκαν αξιόπιστες, όπως άλλωστε και η προθυμία δυνάμεων σαν την Ρωσία και την Κίνα να στηρίξουν την Ισλαμική Δημοκρατία.

Οι παρατηρήσεις του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στην σύνοδο των χωρών Brics στο Γιοχάνεσμπουργκ για την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και δημιουργίας ενός νέου πλαισίου διεθνών σχέσεων είναι από αυτή την άποψη αξιοσημείωτες.

Γνωρίζουμε από το προηγούμενο της Βόρειας Κορέας ότι η κλιμάκωση των τόνων εκ μέρους του Trump περισσότερο παραπέμπει σε εντατικοποίηση των προσπαθειών συνδιαλλαγής παρά σε ακύρωσή τους.

Ενδέχεται μάλιστα στην περίπτωση του Ιράν οι προσπάθειες αυτές να βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη – τον δε μεσολαβητικό ρόλο πιθανότατα έχει αναλάβει ο ίδιος ενδιάμεσος με το 2015.

Τότε, το σουλτανάτο του Ομάν είχε επί πολλούς μήνες φιλοξενήσει τις μυστικές συνομιλίες της κυβέρνησης Ομπάμα με τους Ιρανούς, προτού αυτές καταλήξουν σε δημόσια διαπραγμάτευση, με προϊόν την διεθνή συμφωνία της ομάδας μεγάλων δυνάμεων 5 + 1 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Διόλου τυχαία, ο Υπουργός Εξωτερικών του Ομάν Γιουσούφ μπεν Αλάουι βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην Ουάσιγκτον, όπου και συναντήθηκε με τον Μάτις, σε ανταπόδοση, μπορεί να πει κανείς, αντίστοιχης επίσκεψης του επικεφαλής του Πενταγώνου στο σουλτανάτο τον Μάρτιο, δηλαδή την εποχή που ο Τραμπ προετοίμαζε την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του 2015. Τον Μάρτιο βρέθηκε όμως στο Ομάν και ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχαμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ. Αναμφίβολα λειτουργεί εδώ κάποιου είδους δίαυλος μεταφοράς μηνυμάτων.

Το Ομάν αποτελεί βέβαια μία από τις έξι μοναρχίες που συναπαρτίζουν το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, που πολλοί οραματίζονται να μετατρέψουν σε “ΝΑΤΟ της Μέσης Ανατολής”. Όμως η χώρα του σουλτάνου Καμπούς κάθε άλλο παρά λειτουργεί ως δορυφόρος της Σαουδικής Αραβίας – αντίθετα διαφυλάσσει την διπλωματική της ανεξαρτησία και προτιμά χαμηλούς τόνους ως προς την αντιπαράθεση των δύο ακτών του περσικού κόλπου.

Μία ερμηνεία για αυτό ενδεχομένως δίνει η πολιτισμική ιδιαιτερότητα του Ομάν, στο οποίο επικρατεί το θρησκευτικό δόγμα Ιμπαντί, πλησιέστερο προς τον σιιτισμό παρά προς το ουαχαμπικό Ισλάμ των Σαουδαράβων. Μία περισσότερο πεζή εξήγηση θα είχε να κάνει με τις ανάγκες διαφύλαξης της εξουσίας του σουλτάνου Καμπούς, αλλά και με την γεωστρατηγική θέση της χώρας του, η οποία σημειωτέον ελέγχει την αντικρινή προς το Ιράν πλευρά των στενών του Ορμούζ.

Σε κάθε περίπτωση, η παρούσα φάση τον Αμερικάνο-ιρανικών σχέσεων αποκαλύπτεται περισσότερο σύνθετη από ό,τι προκύπτει εκ πρώτης όψεως. Άλλωστε και ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί με την αμφιλεγόμενη διατύπωση του που προκάλεσε την έκρηξη του Τραμπ στο Twitter τόνισε ότι αν η αμερικανική πλευρά επιλέξει τον πόλεμο, θα πρόκειται για “την μητέρα όλων των πολέμων”, αλλά αν επιλέξει την ειρήνη θα πρόκειται για την “μητέρα κάθε ειρήνης”.

Από την πλευρά του ο Μάτις έβαλε στο τραπέζι ανοιχτά τα στοιχεία μιας πιθανής συνδιαλλαγής, αναφερόμενος στην ανάγκη να αλλάξει η “συμπεριφορά” του Ιράν στην περιοχή και να χαλιναγωγηθούν όσοι δρουν ως ο βραχίονας του. Η διευκόλυνση των αμερικανικών σχεδιασμών στην Συρία το Ιράκ και την Υεμένη αποτελεί το προφανές επίδικο.

Το δεύτερο μισό της άλυτης προς το παρόν εξίσωσης δίνουν ασφαλώς οι εσωτερικές ισορροπίες ανάμεσα στον Ροχανί, τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ και τους πανίσχυρους Φρουρούς της Επανάστασης, ο στρατηγός των οποίων Κασεμ Σολεϊμανι πολύ χαρακτηριστικά απάντησε την προηγούμενη εβδομάδα στον Τραμπ δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ μπορεί να αρχίσουν έναν πόλεμο αλλά του Ιράν είναι αυτό που θα τον τελειώσει.

Capital.gr 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024