Σκέψεις για την εξέλιξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής
Γράφει ο Υποπλοίαρχος Παναγιώτης Γέροντας ΠΝ,
Επιτελής Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού
Σύμφωνα με τον θεωρητικό της γεωπολιτικής Kenneth Waltz το διπολικό σύστημα ισχύος είναι σταθερότερο από το πολυπολικό. Ένα απλό παράδειγμα: όταν ο κόσμος ζούσε τον Ψυχρό Πόλεμο και την αντιπαλότητα Η.Π.Α. – Ε.Σ.Σ.Δ. έχοντας και οι δύο δυνάμεις την δυνατότητα δεύτερου πλήγματος, λειτουργούσε η ισορροπία του ατομικού τρόμου. Οι όποιες συγκρούσεις, γίνονταν στις παρυφές των δύο κόσμων.
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι Αμερικάνοι βρέθηκαν χωρίς αντίπαλο. Προσπαθώντας να εδραιώσουν και να επιβεβαιώσουν την ηγεμονία τους, δεν δίστασαν να προχωρήσουν σε πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Στη Μεση Ανατολή στόχος ήταν το πετρέλαιο, στα Βαλκάνια η αποτροπή της ρωσικής επιρροής. Ακόμα και το ΝΑΤΟ έπρεπε να αλλάξει προσανατολισμό και να βρει νέους εχθρούς αφού ο σοβιετικός κίνδυνος έπαψε να υπάρχει.
Οι αντιδράσεις όμως στο εσωτερικό των Η.Π.Α. δεν άργησαν να φουντώσουν κυρίως λόγω των δαπανών των εκστρατειών και της αδυναμίας απαγκίστρωσης των αμερικανικών δυνάμεων από τις περιοχές επέμβασης. Ούτε στο Ιράκ ούτε στο Αφγανιστάν η κατάσταση εξομαλύνθηκε. Στη περίοδο Ομπάμα, οι Η.Π.Α. πέρασαν σε μια κατάσταση εσωστρέφειας. Εκεί εντοπίζεται και το μεγάλο λάθος της εξωτερικής τους πολιτικής. Βλέποντας τότε έναν μετριοπαθή Ερντογάν ποντάρουν σ αυτόν θεωρώντας την Τουρκία έναν αξιόπιστο σύμμαχο και ΄μια χώρα πρότυπο συνύπαρξης θρησκευτικού και κοσμικού στοιχείου. Το δεύτερο λάθος είναι η “αποχώρηση” από την Ευρώπη η οποία έδωσε την ευκαιρία σε Ρωσία και Κίνα να γεμίσουν το κενό. Η Ρωσία μεγαλώνει την επιρροή της σε κάθε ένα κράτος ξεχωριστά, με αποκορύφωμα την εμπλοκή της – άκρως επιτυχημένη – στην συριακη κρίση. Η Κίνα προχωράει σε οικονομική επέκταση στις αγορές της Δύσης στοχεύοντας κυρίως σε προϊόντα χαμηλού κόστους παραγωγής. Επιπρόσθετα, πράγμα πολύ σημαντικό, η Ρωσία ασκεί και μια πολύ πετυχημένη ενεργειακή πολιτική. Η Ευρώπη φαίνεται να είναι ενεργειακά εξαρτημένη από την Ρωσία.
Η πολιτική Τραμπ δείχνει να προσπαθεί να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση αλλά με διάθεση αναδιανομής ισχύος και με στρατιωτικές επεμβάσεις χειρουργικής ακρίβειας. Δεν είναι τυχαίες οι αιτιάσεις Τραμπ προς τους Συμμάχους ότι δεν συνεισφέρουν όσα “θα έπρεπε” στη Συμμαχία στο οικονομικό κομμάτι. Οι τελευταίοι βομβαρδισμοί στην Συρία έδειξαν ότι οι Η.Π.Α επιθυμούν το μέγιστο διπλωματικό όφελος με το ελάχιστο κόστος. Χρησιμοποιούν τους Κούρδους αλλά δεν τους προστατεύουν από τις επιθέσεις των Τούρκων. Σε μια ξεχαρβαλωμένη Συμμαχία, η Τουρκία μπορεί να τάσσεται με την Ρωσία, να επιτίθεται στους Κούρδους και να κρατάει ομήρους δύο Έλληνες στρατιωτικούς. Η Τουρκία πρέπει άμεσα να αποπεμφθεί από το ΝΑΤΟ.
Η πελατειακή αντιμετώπιση των πραγμάτων πολύ δύσκολα θα ωφελήσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική, καθώς τα κράτη της περιοχής νιώθουν την Ρωσία “πολύ κοντά” και τις Η.Π.Α. “πολύ μακριά”. Η εγκατάλειψη των Κούρδων είναι κάτι που οι Αμερικάνοι θα πληρώσουν, καθώς δείχνει ανάγλυφα σε όλους το πώς αντιλαμβάνονται τα ζητήματα της εξωτερικής τους πολιτικής.
About Post Author
