28/03/2024

Περί Πολιτικής Προστασίας

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν 
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
Έχω αναφερθεί δεκάδες φορές στο πώς η Πολιτική Προστασία χρειάζεται αναδιάρθρωση και εκ νέου διαμόρφωση. Προ ημερών ( 8/2018) η κυβέρνηση μετά από 3,5 έτη διακυβέρνησης διαπίστωσε ξαφνικά (και ενόψει σημαντικής απώλειας πολιτικής υπόστασης) πώς η ΓΓΠΠ θέλει αναμόρφωση. Εξήγγειλε λοιπόν ένα προσχέδιο με επικεφαλή αλλοδαπό καθηγητή (που δεν έχει ιδέα από την Ελλάδα και το σύστημα της) για να το φτιάξει. Φυσικά με πολλά “ΘΑ” και πολλά “ΑΝ”. Κανένα σχέδιο εργασίας δεν παρουσιάστηκε ουσιαστικά. Και τι εννοώ σχέδιο εργασίας; Το παρακάτω το βάζω ως δείγμα για να κατανοήσει και ο τελευταίος που θα το διαβάσει το δαιδαλώδες του εγχειρήματος και πώς είναι μάλλον αδύνατον εκείνοι που έφεραν την κατάσταση στα άκρα σήμερα (ολοκληρώνοντας την αδιαφορία δεκαετιών από όλους), να φτιάξουν κάτι καλύτερο.

Συνοπτικά λοιπόν και πάντα με το σκεπτικό ότι εδώ είναι άρθρο και όχι μελέτη.

1. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει σε ολοκλήρωση σχεδίου αν δεν γνωρίζει τι έχει στην διάθεση του για να δουλέψει. Η καταγραφή περιουσίας του Ελληνικού κράτους και του Έλληνα πολίτη σε κάθε υπηρεσία του υπουργείου, μαζί με όποιες ανάγκες υπάρχουν, είναι βασικό θεμέλιο ενός στρατηγικού σχεδίου. Σε κάθε υπηρεσία υπάρχει αρκετός εξοπλισμός που είτε είναι άχρηστος και απαρχαιωμένος, είτε είναι σε αδράνεια λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας. Το πρώτο κομμάτι εξοπλισμού μπορεί να δοθεί προς αξιοποίηση σε ιδιώτες ή άλλες χώρες με διεθνείς διαγωνισμούς δίνοντας αναγκαίους πόρους πίσω, ενώ το δεύτερο κομμάτι θα αξιοποιηθεί κατά το καλύτερο δυνατόν για να αποδώσει αυτά που πλήρωσε ο Έλληνας πολίτης μέσω αιματηρών φόρων.

2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ

Για να διαμορφωθεί ένα σχέδιο με ικανά αποτελέσματα , τα χρήματα που υπάρχουν, ειδικά σε περιόδους κρίσης, είναι σημαντικό σημείο αναφοράς που εξασφαλίζει την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Στο πλαίσιο αυτό, πέρα από την όποια κρατική χρηματοδότηση, προερχόμενη από την φορολόγηση των Ελλήνων πολιτών που πλέον αποδίδει οριακά, θα αναζητηθούν και πόροι μέσα από χορηγίες αλλά και ιδίες πηγές (μέσω εκμετάλλευσης) που θα προκύψουν από ανάπτυξη χώρων και ενεργειών (π.χ. χώροι εκπαίδευσης για εξομοιώσεις συνθηκών καταστροφής, τομείς έρευνας, τεχνολογική ανάπτυξη, κτλ ).

3. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν υποδείγματα κρατικών υπηρεσιών που έχουν βελτιστοποιήσει τις υπηρεσίες προστασίας και ασφαλείας. Δεν χρειάζεται η Ελλάδα να ανακαλύψει εκ νέου τον τροχό και να περάσει όλα τα προβλήματα από κάτι τέτοιο. Η συνεργασία σε αυτό το επίπεδο μπορεί να χρησιμοποιήσει από ένα, ή και συνδυασμό περισσότερων προτύπων, για λειτουργία υπηρεσιών από άλλες χώρες, με σαφείς προσαρμογές που θα τηρούν το Ελληνικό σύνταγμα και την Ελληνική νομοθεσία. Ένα παράδειγμα που μπορεί να δώσει μια σχετική εικόνα σε αυτό, είναι η δομή που υπάρχει σε χώρες με ίδια στοιχεία και ανάγκες που έχει η Ελλάδα σε αντίστοιχους τομείς.

4. ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΣΕ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ ΜΕΤΑ ΣΕ ΕΙΚΟΝΑ

Μια υπηρεσία του κράτους πρέπει να στοχεύσει στο μέγιστο αποτέλεσμα μέσα από μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού χωρίς όμως να επηρεάσει αυτό την ποιότητα της απόδοσης της προς το χειρότερο. Σε αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να ακολουθηθει μια σειρά διαδικασιών και εργασιών που θα είναι βάσει διεθνών προτύπων ασφαλείας (ISO) όσον αφορά την αντιμετώπιση πολιτών στην καθημερινότητα, αλλά και επανασχεδιασμός προσέγγισης και αντιμετώπισης προβλημάτων που βασανίζουν τόσο τους πολίτες, όσο και τα στελέχη των υπηρεσιών. Η ποιοτική εκπαίδευση, η τεχνολογία, η αξιοποίηση όλων των υπαρχόντων στοιχείων της κάθε υπηρεσίας, θα πρέπει να είναι ο κεντρικός γνώμονας εφαρμογής για την βέλτιστη απόδοση, έτσι ώστε να μην επιβαρυνθεί και πάλι ο Έλληνας πολίτης με φόρους για να γίνουν πράγματα που έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και δεκαετίες. Ειδικό κομμάτι που θα πρέπει να δοθεί βαρύνουσα σημασία είναι η διαχείριση κρίσεων και προβλημάτων στην καθημερινότητα όλων των υπηρεσιών απέναντι στους πολίτες, αλλά και την διαχείριση και εκπαίδευση των αντιδράσεων των πολιτών απέναντι στα στελέχη των υπηρεσιών. Είναι απόλυτα αναγκαίο και απαιτητό να υπάρξει ενδυνάμωση του αλληλοσεβασμού και της εμπιστοσύνης. Αυτό μπορεί να διαμορφωθεί με εκδηλώσεις και εκπαιδεύσεις που θα είναι ένα σημαντικό κομμάτι της αναμόρφωσης του κρατικού μηχανισμού έτσι ώστε ο πολίτης να νιώσει ότι έχει δίπλα του ένα αυστηρό προστάτη και όχι ένα τιμωρό. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας προόδου θα ενισχύσει και το αίσθημα σεβασμού που θεωρείται ως αναγκαίο εφόδιο και για τις δύο πλευρές.

5. ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΛΛΑΪΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Η διαμόρφωση εκ νέου ενός σύγχρονου σχεδίου αντίδρασης σε ανάγκες και καταστροφές, θα ενισχύσει τον αίσθημα ασφαλείας του πολίτη. Επιτάχυνση και επικαιροποίηση των παραμέτρων του νόμου 2014 για αναδιάρθρωση υπηρεσιών. Η χρήση κάθε πόρου όπως εθελοντικές ομάδες της ΓΓΠΠ, κτιριακές υποδομές του κράτους, η τοποθέτηση ανθρώπων κάθε υπηρεσίας ασφάλειας και προστασίας ως «συνδέσμους» σε αντίστοιχες κρατικές υπηρεσίες, θα επιταχύνει διαδικασίες και θα εξαλείψει στεγανά και έλλειψη επικοινωνίας σε κρίσιμες στιγμές, όπως έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν. Η ύπαρξη ενός Πανελλήνιου σχεδίου αντίδρασης από πολίτες και υπηρεσίες της χώρας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο προστασίας της χώρας κατά κάθε απειλής. Εσωτερικής, Εξωτερικής, Φυσικής ή/και Ανθρώπινης.

Ελληνικό Τμήμα Εθνικής Ασφάλειας – (ΕΤΕΑ)

Με φανερή την απουσία οργάνωσης και λειτουργίας πάνω σε μοντέλα υπηρεσιών ασφαλείας του 21ου αιώνα, η Ελλάδα, εκτιμώ, ότι χρειάζεται ένα όργανο όπως είναι, για παράδειγμα, το DHS των ΗΠΑ (Department of Homeland Security) διοικητικά οργανωμένο όπως το αντίστοιχο του Ισραήλ και προσαρμοσμένο λειτουργικά στα ελληνικά δεδομένα και τις απαιτήσεις των συνθηκών.

Ένα αυτοδιοίκητο και αυτόνομο επιχειρησιακό τμήμα ασφάλειας για θέματα εσωτερικών κρίσεων. Ένα τμήμα που θα μπορούσε να ονομαστεί ως Ελληνικό Τμήμα Εθνικής Ασφάλειας (ΕΤΕΑ) που θα στελεχώνεται αποκλειστικά και μόνο από ανθρώπους και στελέχη ενόπλων δυνάμεων και σωμάτων ασφαλείας, τα οποία θα περνούν γραπτές και προφορικές εξετάσεις σε πρότυπο Πανελληνίων και θα έχουν συγκεκριμένο χρόνο θητείας. Η συνέχεια της θητείας τους στην υπηρεσία θα περνάει πάλι από ίδιες εξετάσεις για την διατήρηση αξιοκρατίας.

Στην κεφαλή του τμήματος θα μπαίνουν άνθρωποι που θα «ψηφίζονται» με «μυστική ψήφο» από το σώμα αξιωματικών σε όλα τα σώματα ασφαλείας και ενόπλων δυνάμεων. Οι συγκεκριμένοι θα είναι επίσης με περιορισμό θητείας και με επανάληψη ψηφοφορίας όταν πρέπει να γίνει επιμήκυνση της.

Το όλο σώμα της υπηρεσίας (ΕΤΕΑ) θα λογοδοτεί μόνο σε ανώτατο δικαστικό σώμα και στον ΠτΔ (όχι σε πρωθυπουργό και κυβερνήσεις)για το νομικό μέρος των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να διατηρεί την εθνική στρατηγική χωρίς κομματικές παρεμβάσεις. Η μισθοδοσία και προϋπολογισμός του θα είναι, επίσης, κομμάτι που θα παίρνει έγκριση από τις παραπάνω Αρχές με ειδική εκτελεστική εντολή μετά από δημοσίευση προϋπολογισμού και όχι μόνο από το ΥΠΟΙΚ, όπως ισχύει γενικώς σήμερα για άλλες υπηρεσίες.

Ένα τέτοιο όργανο θα μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα, χωρίς επιρροές και μικροπολιτικές καθώς θα ελέγχεται και θα ανανεώνεται όπως χρειάζεται, διατηρώντας διπλή δικλείδα ασφαλείας σε όλα τα επίπεδα, πολιτικά και νομοθετικά.

Μια υπηρεσία, όπως η παραπάνω, που θα στελεχώνεται από πολίτες και σώματα θα μπορεί να αποτελεί αιχμή δόρατος ασφαλείας και στρατηγικής για τη χώρα μας. Τομείς που λειτουργούν αυτόνομα, σήμερα, όπως ο τομέας της Πολιτικής Προστασίας μέχρι και τις ένοπλες δυνάμεις που λειτουργούν αργά και ράθυμα με σύγκληση ΚΥΣΕΑ και δεκάδων επιτροπών, θα έχουν την δυνατότητα να περιφρουρούν εντός και εκτός συνόρων σε συνεργασία χωρίς στεγανά. Επίσης, η διαχείριση πληροφοριών θα μπορεί να γίνεται σε σοβαρό επίπεδο από κλειστές και ανοιχτές πηγές, από όλες τις υπηρεσίες με συνδυαστικό τρόπο, μεγιστοποιώντας αποδοτικότητα και ετοιμότητα.

Συντονιστικό κέντρο Υπηρεσιών και Διαχείρισης Κρίσεων

 

Ο μοναδικός τρόπος να διαχειριστείς μια κρίση είναι να έχεις άμεση αίσθηση και επικοινωνία με το πεδίο όπου διεξάγονται οι επιχειρήσεις. Αυτό, κατά την άποψή μου, σημαίνει τα ακόλουθα:

 

Ο συντονισμός θα εκκινεί μεν από το Ελληνικό Τμήμα Εθνικής Ασφάλειας (ΕΤΕΑ) όπου αξιωματικοί και ειδικοί κάθε σχετικού τομέα (π.χ. μετεωρολόγοι, γεωλόγοι, δασοπόνοι, γιατροί, κ.α.) θα εκτιμούν και θα εφαρμόζουν σχέδιο που θα έχει ήδη έτοιμες βασικές δομές για ορισμένες κινήσεις σε αντικατάσταση του απαρχαιωμένου Ξενοκράτης (σχέδιο δράσης εκτάκτων αναγκών). Ο συντονισμός θα περιλαμβάνει μηχανισμούς της αστυνομίας, του πυροσβεστικού σώματος, της Ελληνικής εφεδρικής δύναμης στρατού, των εθελοντών του ΠΣ και της ΓΓΠΠ καθώς και τμήματα του τομέα Υγείας και των ΟΤΑ.

Το πρώτο μέλημα σε κάθε επιχείρηση είναι η εκτίμηση της κατάστασης και η χρήση των ιδανικών μέσων ανά περίπτωση (προϋποθέτει την καταγραφή τους σε πρώιμο στάδιο). Κατόπιν αυτού του σχεδιασμού που θα πρέπει να κρατάει ελάχιστο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να δημιουργηθεί επικοινωνιακή ομάδα διαχείρισης για την τροφοδότηση με επίσημα στοιχεία σε ΜΜΕ και σε πολίτες. Για τον σκοπό αυτό ιδανικά πρέπει να χρησιμοποιείται η ΕΡΤ και η ΕΡΑ κατά απόλυτη προτεραιότητα. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει χρήση κοινωνικών δικτύων και υπηρεσιών μηνυμάτων κειμένου μέσα από παρόχους κινητής τηλεφωνίας.

 

Αφού ξεκινήσει η διαδικασία, θα πρέπει τμήμα πληροφορίας να κάνει χρήση υπηρεσιών του GIS (υπηρεσία γεωμορφικής απεικόνισης και εντοπισμού μέσω δορυφόρου) για να εστιάσει η δράση στις περιοχές κρίσης αλλά και για να υπάρχει εικόνα σε ό,τι συμβαίνει εκείνη την στιγμή. Προσθετικά, επιβάλλεται πλέον και η χρήση των UAV αέρος και εδάφους που χρησιμοποιούν όλες οι υπηρεσίες του κόσμου.

Σημαντικό επόμενο βήμα είναι η τοποθέτηση και διαμόρφωση κέντρων υποδοχής και στρατηγικής για τις μονάδες και υπηρεσίες δράσης. Η ύπαρξη τέτοιων κέντρων πρέπει να γίνεται με σκοπό την παροχή περίθαλψης, φροντίδας, σίτισης, ιατροφαρμακευτικής βοήθειας, υπηρεσία εντοπισμού αγνοουμένων με βάση δεδομένων που συνδέεται με το ΕΤΕΑ τόσο για βοήθεια αλλά και για ευκολότερη καταχώριση στοιχείων. Σε μια περίπτωση κρίσης κατά ελάχιστο πρέπει να υπάρχουν δύο τέτοια κέντρα ή και παραπάνω ανά απόσταση 5χλμ.

Στη συνέχεια πρέπει να γίνεται άμεση εφαρμογή σχεδίου με συνεχή παρακολούθηση κάθε δράσης, όπου για όλες τις υπηρεσίες θα υπάρχει μόνο μια ηγετική ομάδα πεδίου με αξιωματικό ανά ειδικότητα. Αυτό θα μπορεί να λειτουργήσει και αυτόνομα, αν για κάποιον λόγο δεν υπάρχει επικοινωνία με το κέντρο συντονισμού και το ΕΤΕΑ.

Την ώρα που όλα τα παραπάνω είναι σε πλήρη διεργασία, θα πρέπει παράλληλα να υπάρχει ομάδα εκτίμησης και πρότασης σχεδίου του ΕΤΕΑ που θα δοθεί για την επαναφορά της ομαλότητας σε κάθε επίπεδο όσον αφορά την τάξη, την προστασία και την παράδοση της όλης κατάστασης στις κοινωνικές και πολιτικές δομές του κράτους.
Τελευταίο αφήνω το στοιχείο της αξιολόγησης και των σεναρίων που θα πρέπει να γίνονται συνεχώς προς εκπαίδευση των δυνάμεων και των κέντρων συντονισμού για να μην χάνουμε κάθε φορά ζωές διότι δεν υπήρχε ορθή αντιμετώπιση εξαρχής.
—- Επίλογος —-
Θα αναφέρω ξανά πώς το παραπάνω ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΕΛΕΤΗ. Έχει στοιχεία μόνο που δείχνει κάποιο σχέδιο εργασίας που προσωπικά ήδη έχω σε διαδικασία από το παρελθόν και φανερώνει το πρόβλημα του εγχειρήματος που πρέπει να ξεκινήσει από το μηδέν. Ειδικά σκεπτόμενος πώς οι περισσότερες υπηρεσίες που θα απαρτίζουν τον οργανισμό ήδη ταλανίζονται από σοβαρά λειτουργικά θέματα. Καταστάσεις που πρέπει να λυθούν επιμέρους πρώτα για να φτάσεις στην ομογενοποίηση. Για αυτό και με βλέπουν φιλοι και επαφές εδώ να είμαι αρκετά απαισιόδοξος στις “πολιτικές φωτοβολίδες” ατόμων που κρίθηκαν ήδη στο πολιτικό και επιχειρησιακό πεδίο και αποδείχτηκαν από κατά ελάχιστο ανεπαρκείς ως και εθνικά επικίνδυνοι.
Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024