Γιατί το Κοσσυφοπέδιο απασχολεί τη διεθνή κοινότητα
Γράφει ο Ιωάννης Β. Γιαννακόπουλος
Στο Κοσσυφοπέδιο ή Κόσσοβο (για τις χώρες οι οποίες αναγνώρισαν την σύσταση του ως κράτος) συμβαίνει το εξής παράδοξο: Στο βόρειο κομμάτι του βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, η Μιτρόβιτσα. Η Μιτρόβιτσα αποτελείται από δύο δήμους, τον Δήμο της Βόρειας Μιτρόβιτσα (Σέρβοι) και τον Δήμο της Νότιας Μιτρόβιτσα (Αλβανοί). Έτσι, επί της ουσίας κατοικείται από δύο διαφορετικούς λαούς που βρίσκονται σε διένεξη τα τελευταία 19 χρόνια. Η διχοτόμηση της Μιτρόβιτσα είναι η αρχή, η μέση και το τέλος των προβλημάτων που δημιουργούνται στο Κοσσυφοπέδιο μεταξύ Σέρβων και Αλβανών. Όλα τα επεισόδια που κλιμακώνουν κατά καιρούς την ένταση των διμερών σχέσεων λαμβάνουν χώρα σε αυτή τη πόλη. Ωστόσο, υπάρχει μια γέφυρα (Austerlitz Bridge) που θα ενώσει γεωγραφικά τα δύο κομμάτια της πόλης αλλά και τους ανθρώπους της. Όμως αυτή η γέφυρα παραμένει κλειστή έως και σήμερα περιμένοντας την σταθεροποίηση των σχέσεων των δύο πλευρών. Προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί το φθινόπωρο του 2018 σε ένα κλίμα γιορτής και εκδηλώσεων από την Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Φεντερίκα Μογκερίνι.
«Μικροεπεισόδια γίνονταν πάντα αλλά γιατί αυτό πήρε τόσες διαστάσεις;»
Στην Μιτρόβιτσα είναι δύσκολη η ειρηνική συμβίωση για μερικούς και για αυτό κάνουν ό,τι μπορούν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη υπέρ εντάσεων μεταξύ των δυο λαών. Άλλοτε με μικρότερα επεισόδια (βλ. έφηβοι Σέρβοι κλείνουν την οδό που οδηγεί σε αλβανικά χωριά που συνορεύουν με Σερβικούς δήμους με πέτρες και κλαδιά) και άλλοτε μεγαλύτερα (βλ. Σέρβος δέχτηκε ξυλοδαρμό και ένας ακόμη πυροβολισμό στην περιοχή του Suhodoll που βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της πόλης). Στην δεύτερη περίπτωση κατηγορήθηκαν οι Αλβανοί για τις ενέργειες χωρίς την ύπαρξη αποδείξεων. Προπαγανδιστικές ενέργειες και δράσεις που ενισχύουν τον σέρβικο εθνικισμό δεν σταματούν ποτέ, αλλά επίσης ποτέ δεν παίρνουν διαστάσεις και δεν κλιμακώνουν τις διμερείς σχέσεις. Η τελευταία ενέργεια κλιμάκωσης των σχέσεων από την σέρβικη πλευρά είναι η δήλωση του ιερέα της Μονής Βισόκι Ντέτσανι (νοτιοδυτικά της πόλης Πέγια) Σάββα Γιάνιτς πως με την λήξη της διορίας που είχε λάβει η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου για τη δημιουργία ομοσπονδίας σερβικών δήμων θα γίνει εισβολή 25 Σέρβων, μελών παραστρατιωτικής οργάνωσης και κατάληψη των στρατηγικών σημείων του υδροηλεκτρικού σταθμού της λίμνης Gazivode που χρησιμοποιείται για την άρδευση της πεδιάδας του Κοσσυφοπεδίου και την ύδρευση των πόλεων αυτής καθώς και του υποσταθμού ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή Vallaq.
«Γιατί όμως το τελευταίο επεισόδιο πήρε τόσες διαστάσεις και δυνάμεις της KFOR κινήθηκαν άμεσα στην ασφάλιση των σημείων για 3 μερόνυχτα;»
Η απάντηση κρύβεται στην επίσκεψη του ναυάρχου Τζέιμς Φόγκο, διοικητή της Διακλαδικής Διοίκησης Συμμαχικών Δυνάμεων Νάπολης και των Ναυτικών Δυνάμεων Ευρώπης και Αφρικής των ΗΠΑ , 5 μέρες πριν την λήξη της προθεσμίας. Ο Ναύαρχος έκανε ιδιαίτερη μνεία για το πόσο σημαντική είναι η παρουσία της KFOR στην περιοχή για την διασφάλιση της ειρήνης και την δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στο Κοσσυφοπέδιο. Το προσωπικό της KFOR είναι άρτια εκπαιδευμένο και το πλέον κατάλληλο για την εκπλήρωση της αποστολής του. Ήταν επιτακτική ανάγκη να το δει όμως και η κοινή γνώμη του Κοσσυφοπεδίου για να συνεχίζει να αισθάνεται ασφαλής και να σταματήσουν οι όποιες δόλιες ενέργειες από τρίτους που κερδίζουν από την συγκρούσεις Σέρβων και Αλβανών στην περιοχή. Η άμεση και υποδειγματική κινητοποίηση των δυνάμεων της KFOR τις νυχτερινές ώρες της Παρασκευής 2 Αυγούστου ήταν η απάντηση του NATO σε αυτούς που προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν τις διμερείς σχέσεις και να τις φέρουν σε βίαιη ρήξη. Το ΝΑΤΟ αποδεικνύει για ακόμη μια φορά ότι ως οργανισμός προασπίζετε την ειρήνη.
«Τί ακολούθησε τις μέρες μετά την λήξη της προθεσμίας και την ανοιχτή επιστολή του Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς προς τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου;»
Μετά την επιστολή του προέδρου της Σερβίας και αφού είχαν ήδη κινητοποιηθεί όλες οι δυνάμεις, χερσαίες και εναέριες, της δύναμης της KFOR με περιπολίες και ασφάλιση των περιοχών του Gazivode και Vallaq, ακολούθησε ένα από τα πιο ήρεμα Σαββατοκύριακα (αναφερόμαστε στο Σαββατοκύριακο 4-5 Αυγούστου) του καλοκαιριού. Οι πισίνες που βρίσκονται τόσο σε σερβικούς δήμους όσο και σε αλβανικούς ήταν ασφυκτικά γεμάτες με κόσμο που απολάμβανε την καλοκαιριά. Ο Αύγουστος είναι η περίοδος που οι Αλβανοί της διασποράς γυρνάνε στα πατρικά τους, γίνονται γάμοι (οι μόνοι πυροβολισμοί που ακούγονται είναι εύθυμοι μετά την τέλεση του γάμου) και απολαμβάνουν την άδεια τους. Αντιθέτως, υπήρχε αυξημένη κίνηση σερβικών αυτοκινήτων που διέσχιζαν το Κοσσυφοπέδιο για να κατέβουν Ελλάδα για διακοπές. Όλα αυτά έγιναν χωρίς καμία αίσθηση φόβου ή τρόμου για τυχόν επεισόδια. Γιατί; Γιατί ο λαός του Κοσσυφοπεδίου έχει κουραστεί από την ισχύουσα κατάσταση, από τις απειλές και την τρομοκρατία που θέλουν να προκαλέσουν ορισμένοι τραμπούκοι προς ίδιον όφελος. Σέρβοι και Αλβανοί, Αλβανοί και Σέρβοι είναι φίλοι, είναι συνεργάτες, είναι αλληλεξαρτώμενοι και είναι ευτυχισμένοι που μετά από 19 χρόνια καταφέρνουν να συμβιώνουν σε ένα ειρηνικό περιβάλλον. Δεν υιοθετούν το μίσος αλλά προσβλέπουν σε μια ειρηνική συνύπαρξη και ένα δυνατό και αυτόνομο Κόσοβο.
«Γιατί η κυβέρνηση του Κoσόβου παραμένει αμέτοχη και δεν κάνει βιαστικές δηλώσεις που ίσως κλιμακώσουν την τεταμένη κατάσταση;»
Για δυο λόγους. Ο πρώτος αφορά την έκδοση της Visa Card. Το Κοσσυφοπέδιο βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών σε κράτη της Ευρώπης και άλλωστε δεν κρύβει την επιθυμία του σε μια μελλοντική ένταξη του στην ΕΕ.
Ο δεύτερος λόγος αφορά τον οικονομικό πυλώνα του κράτους, γύρω από τον οποίο προσπαθεί να χτιστεί μια ισχυρή οικονομία που θα ενδυναμώσει την θέση του Κοσσυφοπεδίου στα Βαλκάνια. Ο οικονομικός πυλώνας δεν είναι άλλος από τα ορυχεία της Trepca. Η Trepca μετά την ψήφιση νομοσχεδίου από την Βουλή που αφορούσε τον μετασχηματισμό της γύρισε σελίδα και πλέον προσβλέπει σε μια επανίδρυση της εταιρείας σύμφωνα με τα νέα οικονομικά πρότυπα εταιριών ως Trepca Enterprise. Η εταιρεία βρίσκεται σε περίοδο μεταμόρφωσης μετά την ολοκλήρωση του διοικητικού συμβουλίου (αποτελούμενη από 6 Αλβανούς και 3 Σέρβους) και αναζητώντας CEO. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της εταιρείας αναλύεται σε 80% κρατική περιουσία και 20% στο συνδικάτο των μεταλλωρύχων.
Ωστόσο, το νέο καταστατικό που πρότεινε το διοικητικό συμβούλιο βρήκε διάφωνους τους μεταλλωρύχους που εκπροσωπούνται από τον πρόεδρο του συνδικάτου, τον Σίγκα Σαντίκου, και οδηγήθηκαν σε απεργίες και διαδηλώσεις. Η κυβέρνηση κατάφερε παροδικά να σταματήσει τις απεργίες ζητώντας από τον συνδικάτο 3μηνη παράταση (η παράταση λήγει στις 13 Οκτωβρίου 2018) για να μπορέσει να ικανοποιήσει τα αιτήματα τους, να διαμορφωθεί η τελική μορφή του νέου καταστατικού της εταιρείας και να ολοκληρωθεί η επανίδρυση της εταιρείας. Έτσι, αναπόφευκτα όλη η ενέργεια και η προσοχή της κυβέρνησης πέφτει σ’ αυτήν γιατί αποτελεί το Α και το Ω της οικονομίας της και στηρίζεται αποκλειστικά σ’ αυτήν για την ισχυροποίηση της στα Βαλκάνια.
«Γιατί ασχολούνται όλοι με το Κοσσυφοπέδιο;»
Μπορεί να μην είναι πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου, μπορεί να είναι μια αδύναμη ακόμη οικονομία, μπορεί να μην έχει εξασφαλίσει ξεκάθαρα τα χερσαία του σύνορα αλλά βρίσκεται πολύ υψηλά στις ατζέντες των G10. Το Κοσσυφοπέδιο είναι ένα τεράστιο ορυχείο με ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία λόγω της γεωγραφική του θέσης που κρύβει πολύ μεγάλες ποσότητες μεταλλευμάτων στο υπέδαφος του και για αυτό η Trepca δέχεται διαρκώς επισκέψεις από αξιωματούχους χωρών των G10 που ζητούν να μάθουν τα οικονομικά δεδομένα της εταιρείας και τις πλήρεις δυνατότητες της. Ξέρουν πως πρόκειται για ένα τεράστιο οικονομικό εγχείρημα που θα τους κάνει πλουσιότερους κατά πολλά τρισεκατομμύρια. Το σίγουρο είναι ότι στο εγγύς μέλλον το Κοσσυφοπέδιο θα απασχολήσει παρά πολύ την παγκόσμια οικονομική κοινότητα και τα Βαλκάνια θα χαρακτηριστούν ως η Νέα Μέση Ανατολή.
