Η Λευκή Βίβλος της May για το Brexit
της Susi Dennison
European Council On Foreign Relations
Ήταν ένα καλοκαίρι μεγάλου δράματος στον βρετανικό Τύπο με αφορμή το Brexit – από αποκαλύψεις σχετικά με τα σχέδια της κυβέρνησης και τις αντιπαραθέσεις όλων των πλευρών, για ένα αποκαλυπτικό σενάριο σύμφωνα με το οποίο Λονδίνο και Βρυξέλλες αποτυγχάνουν να έλθουν σε συμφωνία για τη μελλοντική τους σχέση, μέχρι την γνωστή κόντρα μεταξύ του γραφείου της πρωθυπουργού και του υπουργείου που είναι αρμόδιο για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τον ποιον θα πρέπει να καλέσει ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής Michel Barnier, για να έχει μια λεπτομερή απάντηση. Τις τελευταίες ημέρες, η πρωθυπουργός Theresa May ταξίδεψε στην Αφρική -και όχι μόνο για να εξασκήσει τις χορευτικές της φιγούρες. Το ταξίδι της στη Νότια Αφρική, στη Νιγηρία και στην Κένυα, εστιάζει στην εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών με αυτές τις χώρες στο πλαίσιο του οράματος της κυβέρνησης για μια “Παγκόσμια Βρετανία”, μετά το Brexit, μια πρωτοβουλία την οποία ένας Βρετανός αξιωματούχος χαρακτήρισε ως “Αυτοκρατορία 2.0”.
Εάν το ταξίδι σηματοδοτήσει την αποτυχία της Λευκής Βίβλου Chequers -ένα σχέδιο, που έχει πάρει το όνομά του από την κατοικία της πρωθυπουργού, για την διαφύλαξη της κρίσιμης οικονομικής σχέσης Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ- ποιες είναι οι προοπτικές για μια συμφωνία στην ασφάλεια, το άλλο βασικό θέμα της προτεινόμενης ειδικής εταιρικής σχέσης; αν και υπάρχει αρκετή κάλυψη σχετικά με το τι πιστεύουν όλοι, από τις Βρυξέλλες και το Δουβλίνο αλλά και το Εδιμβούργο, για τη συμφωνία Chequers και τη Λευκή Βίβλο που την παρουσιάζει, υπήρξε σχετικά μικρή συζήτηση για την ουσία αυτής -ιδιαίτερα αναφορικά με την ασφάλεια- και εάν αυτό θα μπορούσε να παράσχει μια βάση για διαπραγμάτευση μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών.
Η γλυκόπικρη αλήθεια είναι ότι, σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου οι διαπραγματεύσεις για το Brexit λαμβάνουν χώρα σε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα όπου επικρατεί εμπιστοσύνη, το κεφάλαιο της Λευκής Βίβλου για τις μελλοντικές ρυθμίσεις ασφαλείας, θα μπορούσαν να παράσχουν μια ισχυρή βάση για μια συμφωνία. Το ECFR έχει εξετάσει αυτό το θέμα σε κάποιο βάθος στο άρθρο “Κρατώντας την Ευρώπη ασφαλή μετά το Brexit”, υποστηρίζοντας ότι μια ιδανική σχέση στον τομέα της ασφάλειας θα μπορούσε να μοιάζει με το μοντέλο των συμπερασμάτων της Λευκής Βίβλου.
Το paper καθορίζει τέσσερις προϋποθέσεις για τη μελλοντική συνεργασία Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ στην ασφάλεια, οι οποίες θα πρέπει να υποβληθούν άμεσα στην ΕΕ των 27:
– Κοινή κατανόηση του πλαισίου ασφαλείας
– Προστασία των δυνατοτήτων κοινής επιβολής του νόμου και συνεργασίας στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνεπάγονται την ανταλλαγή πληροφοριών, ευαίσθητων στο χρόνο.
– Συνεχιζόμενη συνεργασία στην εξωτερική πολιτική, στην άμυνα και στην ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της διαβούλευσης για τις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ, τομείς στους οποίους είναι περισσότερο αποτελεσματικό αν δουλεύουν από κοινού, και τη δημιουργία των ικανοτήτων αντιμετώπισης των τωρινών και των μελλοντικών απειλών.
– Υποστήριξη για κοινή δράση σε θέματα ευρύτερης ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένου του ασύλου, της παράνομης μετανάστευσης, του κυβερνοχώρου, της αντί-τρομοκρατίας, της πολιτικής προστασίας και της ασφάλειας της υγείας.
Ωστόσο, η ευρύτερη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων του Brexit, έχει διαβρώσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών. Και αυτό οφείλεται στην διφορούμενη θέση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου σε πολλά ζητήματα (καθώς και ο παραλογισμός της σε ορισμένους τομείς που σχετίζονται με τη συνεργασία στην ασφάλεια, όπως το project του δορυφόρου Galileo) και στην αδιαλλαξία των Βρυξελλών για τις πιθανές μελλοντικές μορφές συνεργασίας. Ως αποτέλεσμα, ορισμένα από τα πρακτικά μέτρα που ήταν απαραίτητα για να ικανοποιηθούν αυτές οι τέσσερις προϋποθέσεις, τώρα φαίνονται ανεφάρμοστα.
Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει ότι η ικανότητα δυνατότητα ανταλλαγής σημαντικών πληροφοριών πρέπει να υποστηρίζεται από την πρόσβαση του Ηνωμένου Βασιλείου στο σύστημα πληροφοριών Σενγκεν και σε άλλες σχετικές βάσεις δεδομένων. Ωστόσο, ο Barnier έχει υποστηρίξει ότι αυτό είναι δυνατό για χώρες που δεν συμμετέχουν στη Σενγκεν, μόνο εάν δεχθούν να πληρώσουν ένα τέλος για να το πράξουν. Ομοίως, ως ένα βήμα προς τον στόχο της συνεχιζόμενης συνεργασίας στην άμυνα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει διακηρύξει την ετοιμότητά του να συμβάλει στον εξοπλισμό σε μελλοντικές επιχειρήσεις της ΕΕ -με την ΕΕ των 27 να αμφισβητεί τη νομική βάση αυτών των συνεισφορών.
Οι δύο θέσεις -με το Ηνωμένο Βασίλειο να ζητά ευελιξία την οποία η ΕΕ βλέπει ότι δυνητικά θα υπονομεύσει την προσέγγισή της που έχει ως βάση τους κανόνες- είναι θεμελιωδώς ασύμβατες χωρίς την καλή θέληση σε μία ή και στις δύο πλευρές. Όπως δείχνει η ένταση των τελευταίων ημερών, η καλή θέληση είναι ακριβώς αυτό που λείπει από τις συζητήσεις.
Ίσως, μετά το καλοκαίρι, και οι δύο πλευρές να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις με νέα αποφασιστικότητα και δημιουργία ώστε να βρεθεί χώρος γύρω από το αδιέξοδο, από τη στιγμή που διακυβεύονται τόσα πολλά για όλους όσοι εμπλέκονται. Διαφορετικά, το παιχνίδι των διαπραγματεύσεων για το Brexit κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μια μορφή “ματ” στην οποία δεν κερδίζει κανείς.
