Ιντλίμπ, το κλειδί των εξελίξεων
Γράφει ο Κωνσταντίνος Φίλης
Καθώς οι διεργασίες γύρω από την Ιντλίμπ της Συρίας κορυφώνονται, οι σχέσεις Τουρκίας – Ρωσίας – Ιράν δοκιμάζονται. Στην προχθεσινή συνάντηση στην Τεχεράνη επιβεβαιώθηκαν οι αποκλίσεις τους, με Μόσχα και Αγκυρα να προσπαθούν (προσώρας ανεπιτυχώς) να τις μετριάσουν.
Η Ρωσία επιθυμεί την ανακατάληψη της Ιντλίμπ αφενός γιατί θα σηματοδοτήσει την οριστική επικράτηση του ασαντικού καθεστώτος, αφετέρου διότι θα εξουδετερώσει τους εναπομείναντες τρομοκρατικούς πυρήνες, περίπου 60 χιλιάδων μαχητών. Ωστόσο, η στρατιωτική συντριβή των τελευταίων δεν μπορεί παρά να οδηγήσει και σε απώλειες αμάχων, λόγω της ανάμειξής τους με τον τοπικό πληθυσμό. Οι επιχειρήσεις που επίκεινται θα πολλαπλασιάσουν τα προσφυγικά ρεύματα αλλά και τις ροές τζιχαντιστών προς την Τουρκία. Εφόσον στην Ιντλίμπ βρίσκονται σχεδόν 3 εκατ., ο εύλογος φόβος της Αγκυρας και των Ευρωπαίων (εξού και η στήριξή τους στις θέσεις που διατύπωσε η Τουρκία στη Σύνοδο της Τεχεράνης) είναι η έξοδος προς τη γειτονική Τουρκία – που φιλοξενεί ήδη σχεδόν 4 εκατ. Σύρους – και εν συνεχεία προς την Ευρώπη. Ο Ερντογάν δεν κατάφερε να πείσει Πούτιν και Ρουχανί για τη λειτουργικότητα μιας κατάπαυσης του πυρός, καθώς αυτή δεν μπορεί να επιβληθεί στις τζιχαντιστικές ομάδες. Ετσι, συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να ελέγξει την πρόοδο και την κλίμακα των επιχειρήσεων, ίσως μόνο να «αγοράσει» λίγο χρόνο. Συνάμα, όμως, πρέπει να δείξει προς τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις ότι δεν τις περιφρονεί, κλείνοντας το μάτι και σε όσους τυχόν στοχοποιήσουν στο μέλλον την Τουρκία λόγω της έμμεσης σύμπραξής της με τον Άσαντ.
Ιράν και Τουρκία μοιράζονται την άποψη ότι οι τρομοκράτες της Συρίας δεν περιορίζονται στην Ιντλίμπ (όπως ισχυρίζεται η Ρωσία) αλλά επεκτείνονται και στους Κούρδους της Συρίας, που αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία με το PKK, με τις ΗΠΑ – έστω και μέσω μιας επαμφοτερίζουσας στάσης – να στηρίζουν το κουρδικό στοιχείο. Πάντως, μέρος του τελευταίου αναζητεί τρόπους προσέγγισης με τη Δαμασκό, κάτι που και ο Aσαντ μάλλον επιδιώκει, με πληροφορίες να κάνουν λόγο ακόμη και για περιορισμένη συμμετοχή του SDF (αραβοκουρδικές πολιτοφυλακές) στις επιχειρήσεις στην Ιντλίμπ, με αντάλλαγμα την εκδίωξη της Τουρκίας από την Αφρίν. Ακόμη και αν αυτό το σενάριο για την ώρα δεν ευσταθεί, εφόσον απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Μόσχας, καταδεικνύει μία νέα δυναμική στις εύθραυστες εσωτερικές και περιφερειακές ισορροπίες.
Σε αυτό το παζλ συμφερόντων και ελιγμών, ερωτηματικό παραμένει η αντίδραση αλλά και ο βαθμός επιρροής της Ουάσιγκτον, με τον Ρουχανί να θεωρεί επιβεβλημένη την υποχρεωτική απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συρία και το Ισραήλ να καιροφυλακτεί με το βλέμμα στραμμένο σε Ιράν και Χεζμπολάχ.
*Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής Ερευνών ΙΔΙΣ και συγγραφέας του βιβλίου «Τουρκία, Ισλάμ, Ερντογάν»
