Στο μάτι του “τυφώνα” ο Τραμπ
Του Κώστα Ράπτη
Ο τυφώνας “Φλόρενς”, που πλησίασε την εβδομάδα αυτή τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ, ήταν ασφαλώς μια μεγάλη δοκιμασία, αν αναλογισθεί κανείς ότι προκάλεσε τον εκτοπισμό 1,5 εκατ. ανθρώπων. Όμως ο… πολιτικός τυφώνας, που επί μονίμου βάσεως σαρώνει την αμερικανική πρωτεύουσα, ίσως αποδειχθεί περισσότερο θεαματικός, εφόσον αποβλέπει στην εκτόπιση του ενοίκου του Λευκού Οίκου.
Αλλά, βέβαια, ο Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί συχνά ο ίδιος την τύχη του, όπως καταδεικνύει ο τελευταίος γύρος αντιπαράθεσης με αντικείμενο τον αριθμό των θυμάτων που προκάλεσε, κατά την αντίστοιχη περσινή “σεζόν” των φυσικών καταστροφών, το πέρασμα του τυφώνα “Μαρία” από το χρεοκοπημένο Πουέρτο Ρίκο.
Ο συγκεκριμένος τυφώνας, ένας από τους πιο φονικούς των τελευταίων ετών, είχε βαρύτατο απολογισμό για το Πουέρτο Ρίκο, όπου εκτιμάται ότι περίπου 3.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εν μέσω κραυγαλέας αδράνειας των κρατικών αρχών. Όμως, ο Τραμπ ήρθε να αμφισβητήσει τον αριθμό των θυμάτων και να υποστηρίξει ότι η κυβέρνησή του “έκανε καλή δουλειά”, σε πείσμα όσων υποστηρίζουν ότι οι πολιτικές του υπονομεύουν τις υποδομές των ΗΠΑ.
Η συγκεκριμένη υπόθεση είναι ενδεικτική του πολεμικού κλίματος που διαπερνά σήμερα την Ουάσινγκτον. Από την εποχή του Ρίτσαρντ Νίξον έχουν οι ΗΠΑ να δουν ένα πρόεδρο σε τόσο συγκρουσιακή σχέση και με σημαντικό μέρος του Κογκρέσου και με τον Τύπο, αλλά, από ό,τι φαίνεται, ακόμη και τμήματα του ίδιου του στενού πολιτικού του περιβάλλοντος.
Πρωτοφανή δημοσιεύματα
Ο θόρυβος που προκλήθηκε από το ανυπόγραφο άρθρο γνώμης στους “New York Times” που υποστήριζε ότι εκπροσωπούσε την “αντίσταση” εντός του Λευκού Οίκου κατά του Τραμπ, είναι ενδεικτικός. Για μέρες τα αμερικανικά ΜΜΕ συζητούσαν ποιος είναι το νέο “Βαθύ Λαρύγγι”, κατ’ αναλογία προς την βασική πηγή για το “σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ”, και δοκιμάστηκαν όλες οι πιθανές απαντήσεις. Οι υφολογικές μελέτες είχαν επίσης την τιμητική τους, καθώς η χρήση στο επίμαχο άρθρο της λέξης lodestar (οδηγός αστέρας), αγαπημένης του Μάικλ Πενς, τροφοδότησε τις εικασίες ότι ο συγγραφέας δεν είναι άλλο από τον ίδιο τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ.
Τουλάχιστον, η εκπρόσωπος του προέδρου διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνουν τεστ ανιχνευτή αληθείας στο προσωπικό του Λευκού Οίκου – αλλά και μόνο το ότι προέκυψε η ανάγκη αυτής της διάψευσης είναι ενδεικτικό του σουρεαλιστικού κλίματος των ημερών, ένα κλίμα που το τελευταίο βιβλίο του Μπομπ Γούντγουορντ (του δημοσιογράφου που αποκάλυψε το 1973 το Γουότεργκεϊτ) εικονογραφεί από μιαν άλλη πλευρά με σπαρταριστές διηγήσεις για τις προβληματικές σχέσεις του Αμερικανού προέδρου και των συνεργατών του.
Άρωμα ανασχηματισμού
Ο Ντόναλντ Τραμπ ασφαλώς δεν βοηθά να κατευναστεί ο θόρυβος όταν πλησιάζοντας στο μέσο της θητείας του ήδη σχεδιάζει την αντικατάσταση των επικεφαλής κρίσιμων υπουργείων. Πρώτος στη γραμμή του πυρός ο υπουργός Δικαιοσύνης (και ανώτατος εισαγγελέας στο αμερικανικό σύστημα) Τζεφ Σέσιονς, για τον οποίο ο πρόεδρος εκτιμά ότι δεν χαλιναγώγησε την σε βάρος του έρευνα του ειδικού ανακριτή Ρόμπερτ Μιούλερ για την υποτιθέμενη ρωσική ανάμειξη στις εκλογές του 2016. Ακόμη και στελέχη του ρεπουμπλικανικού κόμματος νιώθουν αμήχανα με την προοπτική αντικατάστασης του υπουργού Δικαιοσύνης, επειδή δεν διευκολύνει τον πρόεδρο σε πιθανές ποινικές εμπλοκές του.
Αντίστοιχα, ανησυχία προκαλεί και η διαφαινόμενη προοπτική απομάκρυνσης του υπουργού Άμυνας Τζέιμς Μάτις. Παρότι ο Τραμπ στην αρχή έδειχνε ενθουσιασμένος με τον στρατηγό, γνωστό με το παρατσούκλι “τρελό σκυλί” (Mad Dog), πλέον τον θεωρεί υπερβολικά μετριοπαθή και άρα ανεπαρκή.
Ατού το Ανώτατο Δικαστήριο
Παράλληλα, ο Τραμπ έχει εξασφαλίσει την έγκριση από τη Γερουσία της υποψηφιότητας του Μπρετ Κάβανο για τη χηρεύουσα θέση του εννεαμελούς Ανώτατου Δικαστηρίου, εξασφαλίζοντας την αλλαγή του συσχετισμού του σώματος σε πιο συντηρητική κατεύθυνση (γεγονός βολικό και για την περίπτωση που τεθεί ερώτημα δικαστικής παραπομπής ενός εν ενεργεία προέδρου…). Όμως και στο σημείο αυτό η αντίθεση των Δημοκρατικών υπήρξε πολύ πιο έντονη από το συνηθισμένο.
Ο διορισμός Κάβανο ικανοποίησε, πάντως, την πιο συντηρητική πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών και ιδίως των Ευαγγελικών Χριστιανών – ωστόσο δεν αναιρεί την υφέρπουσα σύγκρουση του προέδρου με το κατεστημένο του ίδιου του κόμματός του. Απλώς η διεξαγωγή τον Νοέμβριο των “ενδιάμεσων εκλογών” για την ανανέωση του Κογκρέσου επιβάλλει χαμήλωμα των τόνων εκατέρωθεν.
Αποτελεί, εξάλλου, κοινό μυστικό ότι οι “ενδιάμεσες εκλογές” θα αποτελέσουν την πραγματική “ώρα της αλήθειας” τόσο για τον Τραμπ όσο και για τους αντιπάλους του. Εξού και το επόμενο δίμηνο προβλέπεται ταραχώδες.
Αντιδημοφιλής αλλά όχι απαραιτήτως αποτυχημένος
Όλα αυτά οδηγούν σε ένα μέγα παράδοξο. Παρά τις ιδιότυπες επικοινωνιακές πρακτικές του, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αποτυχημένος πρόεδρος.
Η οικονομία δείχνει να πηγαίνει καλά, όχι μόνο στο επίπεδο των αποτιμήσεων των μετοχών στη Wall Street, αλλά και σε αυτό της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, με την ανεργία να υποχωρεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Οι εμπορικοί πόλεμοι τους οποίους δρομολογεί ο Τραμπ ηχούν καλά στα αυτιά αρκετών αμερικανικών εταιρειών που θεωρούν ότι αποκτούν μεγαλύτερα περιθώρια να αναπτυχθούν.
Οι θέσεις του για την κλιματική αλλαγή, η μονομερής έξοδος από τις προβλέψεις για τη μείωση των ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αγάπη του για τους μεγάλους ενεργειακούς αγωγούς, όλα αυτά του προσφέρουν τη συμπάθεια της εξορυκτικής βιομηχανίας και των περιοχών που ζουν από αυτήν.
Ακόμα και οι ιδιαίτερα επιθετικές πολιτικές του έναντι των μεταναστών χωρίς χαρτιά, που έχουν κινητοποιήσει ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης στα αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος, στην πραγματικότητα δεν διαφέρουν από πολιτικές εφαρμοζόμενες προ πολλού και από την κυβέρνηση Ομπάμα ή δημοκρατικούς κυβερνήτες.
Το διακύβευμα της εξωτερικής πολιτικής
Οι συχνά μεταβαλλόμενες απόψεις του, πάλι, για τα διεθνή ζητήματα, από την επιθετικότητα έναντι του Ιράν έως την προσπάθεια εξεύρεσης μιας λύσης με την Βόρειο Κορέα, δεν βρίσκονται πραγματικά εκτός των ορίων του αμερικανικού διπλωματικού κατεστημένου. Από αυτή την άποψη, οι πραγματικά ακραίοι είναι όσοι αντίπαλοι του Τραμπ προσπαθούν να τον εμφανίσουν ως ενεργούμενο της Μόσχας και τορπιλίζουν κάθε προοπτική συνεννόησης με τη Ρωσία.
Το αποτέλεσμα είναι διαρκείς αλλαγές πλεύσης, που προκαλούν ζάλη στο διεθνές ακροατήριο: λ.χ. μέσα σε ενάμιση μήνα, τη συνάντηση με τον Πούτιν στο Ελσίνκι διαδέχθηκε η σκλήρυνση της αμερικανικής θέσης για τη Συρία που απειλεί και πάλι να φέρει αντιμέτωπες τις αμερικανικές με τις ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή.
Για τους φορείς της “αντίστασης” εντός του “βαθέος κράτους”, η εξώθηση της εξωτερικής πολιτικής σε συγκρουσιακή κατεύθυνση γίνεται μια “αυτοεκπληρούμενη προφητεία” που εξυπηρετεί κατάλληλα και την αποδυνάμωση του Τραμπ στο εσωτερικό.
Όμως, παρότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου προσπαθεί να εισαγάγει στη γεωπολιτική σκηνή την “τέχνη του ντηλ”, εμπνέει λιγότερο από οποιονδήποτε άλλο Αμερικανό πρόεδρο της πρόσφατης ιστορίας ως διεθνής ηγέτης. Υπερασπίζεται μεν τα συμφέροντα σημαντικών μερίδων των ελίτ, αλλά δεν πείθει ότι μπορεί να εγγυηθεί μια παγκόσμια ηγεμονική θέση των ΗΠΑ. Αν σε αυτό προσθέσουμε και το γεγονός ότι περισσότερο από οποιονδήποτε προκάτοχό του βρίσκεται σε ρήξη με το “φιλελεύθερο κατεστημένο”, ιδίως της βιομηχανίας της ενημέρωσης, γίνεται σαφής ο συνδυασμός παραγόντων που εξηγεί τον συνεχιζόμενο πόλεμο κατά του Ντόναλντ Τραμπ.
