Γιατί έχει σημασία η επαρχία Ιντλίμπ
Πούτιν και Ερντογάν αποφάσισαν για την Συρία.
Γιατί έχει σημασία η επαρχία Ιντλίμπ
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Πολιτικός Συντάκτης
Το Σότσι, πόλη της Ρωσίας στην ανατολική παραλία της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στα βουνά του Καυκάσου, επιλέγει συχνά ο Ρώσος πρόεδρος για να υποδεχτεί ξένους ηγέτες. Η πόλη, που διακρίνεται για την ομορφιά της, έχει φιλοξενήσει τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2014 και ήταν μια από τις πόλεις όπου έγιναν οι ποδοσφαιρικοί αγώνες κατά την διάρκεια του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος της FIFA στις αρχές του καλοκαιριού.
Δεν γνωρίζουμε αν ο Ρώσος πρόεδρος προτιμά να συζητά με ξένους ηγέτες στο Σότσι λόγω της ομορφιάς του τοπίου ή λόγω της γεωγραφικής του σημασίας, καθώς η θέση του στο χάρτη θυμίζει ότι η Ρωσία έχει λόγο και ρόλο στην Ανατολή και επιδιώκει τα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα που απορρέουν από την σκακιέρα της Ευρασίας.
Φαίνεται όμως πως ο Ρώσος πρόεδρος προτιμά το Σότσι για συζητήσεις που άπτονται της συριακής κρίσης. Το Νοέμβριο του 2017 είχε υποδεχτεί τους προέδρους της Τουρκίας και του Ιράν σε μια προσπάθεια εξεύρεσης πολιτικής λύσης για την κατάσταση στη Συρία. Ακολούθησε το Μάιο του 2018 η συνάντηση του με την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ με τον οποίο συζήτησαν για τις σχέσεις των δυο χωρών αλλά και για την Συρία, ενώ είχε προηγηθεί μια ημέρα πριν η επίσκεψη του Σύρου προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Χθες, Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου στο Σότσι βρέθηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να διασκεδάσει εντυπώσεις μετά την αποτυχημένη Σύνοδο Κορυφής (Ρωσίας- Ιράν- Τουρκίας) στην Τεχεράνη στις 7 Σεπτεμβρίου.
Η Σύνοδος αυτή σημαδεύτηκε από τη φραστική αντιπαράθεση μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν, με τον πρώτο να ζητά επίμονα την επίτευξη μιας συμφωνίας «εκεχειρίας» προειδοποιώντας ότι θα ακολουθήσει «σφαγή» αν επιτεθούν στην Ιντλίμπ οι καθεστωτικές δυνάμεις, με την υποστήριξη της Τεχεράνης και της Μόσχας. Ο Πούτιν απέρριψε με ευγένεια, αλλά κατηγορηματικά την πρόταση του Ερντογάν, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχουν εκπρόσωποι των ενόπλων οργανώσεων σε αυτό το τραπέζι» για να διαπραγματευτούν μια εκεχειρία.
Δέκα ημέρες ήταν αρκετές για να ηρεμήσουν οι εντάσεις και, χθες, μετά από πολύωρη διαπραγμάτευση οι δυο ηγέτες αποφάσισαν την δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης με απόσυρση των «βαρέων όπλων» και κοινές περιπολίες από τη Ρωσία και την Τουρκία.
«Πραγματοποιήσαμε ουσιαστικές και εποικοδομητικές συνομιλίες» είπε ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαιώνοντας το εγκάρδιο κλίμα της συνάντησης.
«Στη συνάντηση, εξετάσαμε την κατάσταση λεπτομερώς και αποφασίσαμε να καθιερώσουμε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη 15 — 20 χιλιομέτρων, κατά μήκος της γραμμής επαφής μεταξύ των ένοπλων δυνάμεων της αντιπολίτευσης και των στρατευμάτων του καθεστώτος, μέχρι τις 15 Οκτωβρίου», ανέφερε συγκεκριμένα ο Ρώσος πρόεδρος. «Ο έλεγχος στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη θα οργανωθεί από κοινού, από κινητές ομάδες περιπολίας των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων και των στρατιωτικών δυνάμεων της ρωσικής στρατιωτικής αστυνομίας», εξήγησε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να αποκατασταθούν οι οδοί μετακίνησης ανάμεσα στη Λατάκια και στο Χαλέπι, καθώς και ανάμεσα στη Λατάκια και στη Χάμα.
Ταυτόχρονα σχεδόν με την συνάντηση ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει στρατιωτική επιχείρηση στην Ιντλίμπ εξηγώντας ότι θα υπάρξουν περαιτέρω διαβουλεύσεις με την συριακή πλευρά.
Γιατί έχει σημασία η επαρχία Ιντλίμπ
Μερικές φορές τα μικρότερα και τα πιο αφανή μέρη προκαλούν την μεγαλύτερη ανησυχία μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.
Η επαρχία Idlib βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Συρίας, κοντά στη Μεσόγειο Θάλασσα και στα σύνορα με την Τουρκία. Το μέλλον της επαρχίας έχει γίνει παγκόσμιο ζήτημα, αλλά και χώρος αναμέτρησης μεταξύ της Ρωσίας, της Τουρκίας, του Ιράν, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Συρίας, με τους Κούρδους σε δεύτερο πλάνο να επανεξετάζουν ποιοι είναι οι σύμμαχοί τους και ποιοι οι εχθροί. Ουσιαστικά, η επαρχία είναι μόνο ένα σκηνικό, μια μικρογραφία πάνω στην οποία εξασκούνται σε ασκήσεις ισορροπίας και πολιτικής εξουσίας οι παίκτες της ευρύτερης περιοχής.
Αυτή τη στιγμή, η Idlib ελέγχεται από δυνάμεις εχθρικές προς τη συριακή κυβέρνηση.
Είναι το τελευταίο προπύργιο ανταρτών και τζιχαντιστών που προσπαθούν να ανατρέψουν τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ Αλ- Άσαντ τα τελευταία επτά χρόνια, σε έναν εμφύλιο πόλεμο που έχει σκοτώσει περισσότερους από 350.000 ανθρώπους. Εάν η Ιντλίμπ πέσει, οι αντικαθεστωτικοί θα μείνουν με λίγους, αποκομμένους και διασκορπισμένους ανά τη Συρία, θύλακες, κάτι που θα σημάνει την τελική και οριστική τους πλέον ήττα.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται, είναι τι θα συμβεί στο τελευταίο προπύργιο της εξέγερσης όπου εκτιμάται πως ζουν σε δύσκολες συνθήκες με ελλείψεις σε βασικά αγαθά περίπου 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι, περιλαμβανομένων ενός εκατομμυρίου παιδιών.
Η Idlib δεν ελέγχεται από μια μόνο ομάδα, αλλά από μια σειρά αντίπαλων φατριών που διοικούν έως περίπου 70.000 μαχητές. Η κυρίαρχη δύναμη είναι η ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ.
Η ομάδα σχηματίστηκε στις 28 Ιανουαρίου 2017 ως μια συγχώνευση μεταξύ του Τζαμπάτ Φάτεχ αλ-Σαμ (πρώην Μέτωπο αλ-Νούσρα), του Μετώπου Ανσάρ αλ-Ντιν, του Τζαΐς αλ-Σούνα, του Λίουα αλ-Χακ και του Νουρ αλ-Ντιν αλ-Ζένκι. Παρά τη συγχώνευση, το Ταχρίρ αλ-Σαμ κατηγορείται ότι εργάζεται ως συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα σε συγκεκαλυμμένο επίπεδο. κάποιες παρατάξεις όπως η Νουρ αλ-Ντιν αλ-Ζενκί, που ήταν μέρος της συγχώνευσης, υποστηρίχτηκαν κάποτε από τις ΗΠΑ. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι, παρά τον πρόσφατο σχηματισμό του Ταχρίρ αλ-Σαμ, η νέα ομάδα διατηρεί κρυφά έναν θεμελιώδη σύνδεσμο με την Αλ Κάιντα. Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι το Ταχρίρ αλ-Σαμ συμμερίζεται το στόχο του Μετώπου Αλ-Νούσρα για να μετατρέψει τη Συρία σε ισλαμικό εμιράτο που θα την διαχειρίζεται η Αλ Κάιντα.
Πρόσφατα, η Ρωσία κατηγόρησε μέλη της τζιχαντιστικής οργάνωσης διασωστών «Λευκά Κράνη» που συνεργάζονται με την Τουρκία ότι παρέδωσαν συστατικά για την παρασκευή χημικών όπλων στη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ. Συγκεκριμένα την καταγγελία έκανε ο στρατηγός Αλεξέι Τσιγάνκοφ.
Υπενθυμίζουμε πως η Τουρκία, σταθερά εχθρική απέναντι στον Άσαντ, είτε με την επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη είτε με την επέμβαση Κλάδος Ελαίας χρησιμοποίησε την συριακή επικράτεια για να λύσει τα μακροχρόνια προβλήματά της με τους Κούρδους.
Η απώλεια λοιπόν της επαρχίας από τα χέρια των τζιχαντιστών θα ανοίξει μια διαδρομή που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν οι δυνάμεις της Συρίας αλλά και των Κούρδων απέναντι στην Τουρκία.
Ας μη λησμονούμε πως η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία ήταν ο τρόπος του Ερντογάν να πείσει ότι το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 τον άφησε αλώβητο. Ήταν προτιμότερο για την Άγκυρα κατά την πάγια τακτική της να αποσυμφορήσει την κατάσταση στο εσωτερικό, με δράσεις στο εξωτερικό.Από την άλλη η Ρωσία θέλησε να λάβει τον ρόλο του ρυθμιστή στη Συρία προκειμένου να σταθεροποιήσει την θέση της στην παγκόσμια σκακιέρα λόγω των σχέσεων της με το Ιράν.
Ο πραγματικός λόγος που παρενέβη η Ρωσία στη Συρία ήταν για να δείξει στο κοινό της ότι θα μπορούσε και μπορεί να ενεργήσει σαν μια μεγάλη δύναμη. Η σωτηρία του Άσαντ, ενός ισχυρού ρωσικού συμμάχου, αν και σημαντική, είναι δευτερεύουσας σημασίας. Όμως αυτή την στιγμή δεν θα ήθελε να έρθει και σε ευθεία αντιπαράθεση με την Τουρκία, καθώς οι οι μεταξύ τους σχέσεις οδηγούν τη Ρωσία αυτόματα στη Μεσόγειο. Από καθαρά γεωπολιτική άποψη, μια ρωσική συμμαχία με την Τουρκία ωφελεί τη Ρωσία, η οποία τοποθετεί τον στόλο της στη Μεσόγειο, σταθεροποιεί την θέση της στην περιοχή του Καυκάσου και βάζει τις ΗΠΑ στη χειρότερη θέση που θα μπορούσε να είναι στην περιοχή. Οι Τούρκοι εμφανίζονται όλο και πιο εχθρικοί απέναντι στις ΗΠΑ, άρα είναι η κατάλληλη στιγμή για την Ρωσία να πάρει ό,τι μπορεί, βοηθώντας δήθεν την Τουρκία στη συριακή κρίση και μπλοκάροντας τις δυνάμεις του Άσαντ από την τελική μάχη.
Μέρος του συριακού παζλ όμως είναι και το Ιράν. Οι ιρανικές δυνάμεις επεκτάθηκαν τα τελευταία χρόνια τόσο στο Λίβανο όσο και στη Συρία. Στη Συρία, τα στρατεύματα του Ιράν και της Χεζμπολάχ βοήθησαν να οργανωθούν οι δυνάμεις του Άσαντ και μάλιστα να συμμετάσχουν στις μάχες. Καθώς ο συριακός στρατός βελτιώθηκε, μαχόμενος με έμπειρους στρατιώτες από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ, οι ρωσικές δυνάμεις δεν πλέον η μόνη και σταθερή του βοήθεια. Σίγουρα η ρωσική αεροπορία ήταν πάντα μια ευπρόσδεκτη προσθήκη στο οπλοστάσιο του Άσαντ, αλλά η συμμετοχή της Ρωσίας στην τελική επίθεση ενδεχομένως και να είναι περιττή. Οι Ιρανοί, που θέλουν να διαδραματίσουν το ρόλο του κυρίαρχου συμμάχου, θα χαρούν να προσφέρουν στον Άσαντ τη βοήθειά τους.
Σίγουρα ουδείς μπορεί να γνωρίζει τι έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους Πούτιν και Ερντογάν οι οποίοι προχώρησαν στη συμφωνία. Ουδείς μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει τι θα συμβεί και ποια η αντίδραση των ΗΠΑ. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο Άσαντ που επιβίωσε όλο αυτό το διάστημα, είναι πολύ πονηρός για να δώσει τον εαυτό του στον καθένα από τους παίκτες της περιοχής αμετάκλητα.
Γιώτα Χουλιάρα για το Geopolitics & Daily News