Γιατί η May πρέπει να προχωρήσει μέχρι τέλους στο Brexit
Του Sam Lowe
Centre for European Reform
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχει αυξημένη απογοήτευση. Αλλά σε όλα αυτά υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο που είναι υποτιμημένο: Η May χρειάζεται το Brexit να προχωρήσει μέχρι τέλους ή έστω σχεδόν σε αυτό το σημείο. Χρειάζεται την απειλή του πραγματικού κινδύνου. Μόνο τότε θα κερδίσει τη στήριξη από το εσωτερικό της χώρας για τη συμφωνία απόσυρσης.
Είναι εύκολο να ξεχνάμε ότι η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν διαπραγματεύονται επί του παρόντος για το βάθος και το εύρος της μελλοντικής τους σχέσης. Διαπραγματεύονται τους όρους της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου -το “διαζύγιο”. Θα υπάρξει μια πολιτική διακήρυξη η οποία θα καθορίζει τις κοινές προσδοκίες για τη μελλοντική σχέση, αλλά καμία πλευρά δεν θα είναι νομικά υποχρεωμένη να τις εφαρμόσει.
Η ΕΕ δεν θα κάνει πίσω στις απαιτήσεις της για τη συμφωνία αποχώρησης. Θα επιμείνει ότι πρέπει να προστατευτούν οι γεωγραφικές ενδείξεις για τα προϊόντα τροφίμων (πιστέψτε με), και ότι θα πρέπει να βρεθεί συναίνεση σχετικά με τις διατάξεις για τη διακυβέρνηση. Η ΕΕ ομοίως είναι απίθανο να προχωρήσει ουσιαστικά σε ό,τι αφορά την ιρλανδική στήριξη, αν και θα μπορούσαν εδώ να υπάρξουν περιθώρια. Έχω στο παρελθόν προτείνει “μια στήριξη για τη στήριξη”, κάτι που θα περιλάμβανε ότι το ειδικό πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία, θα πρέπει να συμπληρωθεί με ένα κείμενο που επιτρέπει στην προσωρινή επέκταση της τελωνειακής ένωσης σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο,υπό την προϋπόθεση επίτευξης της συμφωνίας για μετά την αποχώρηση.
Μια τέτοια ιδέα, ή τουλάχιστον παρόμοια, φέρεται να εξετάζεται τόσο από την ΕΕ όσο και από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά εάν υιοθετηθεί, θα προκαλέσει κριτική από όλο το πολιτικό φάσμα.
Είναι ακόμη δύσκολο να δούμε πώς η συμφωνία αποχώρησης θα περάσει από το κοινοβούλιο. Στο DUP δεν θα αρέσει, και ούτε θα αρέσει στους Εργατικούς, στους Συντηρητικούς που “γέρνουν” προς την παραμονή ή στο υπέρ του Brexit, European Research Grop. Ωστόσο, η συνθηκολόγηση του Ηνωμένου Βασιλείου που κρύβεται πίσω από τις φιλοδοξίες για το μέλλον -γεμάτες ασάφεια- είναι πιθανώς ο μόνος τρόπος για να μπορέσει το Ηνωμένο Βασίλειο να φύγει με ομαλό τρόπο, διασφαλίζοντας έτσι ένα επιπλέον διάστημα δύο ετών, για να διαπραγματευτεί τους όρους της σχέσης μετά την έξοδο από την ΕΕ.
Η May χρειάζεται το Brexit να προχωρήσει ολοταχώς μέχρι την προθεσμία. Μια ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο, για παράδειγμα το Δεκέμβριο, θα ήταν πολύ νωρίς.Οι βουλευτές δεν θα είναι αρκετά τρομοκρατημένοι. Οι συνέπειες του να πουν “όχι” στην Ευρώπη θα είναι πολύ μακριά.
Καθώς η προθεσμία του Μαρτίου πλησιάζει πιο κοντά, αυτό θα αλλάζει. Χωρίς συμφωνία στο τραπέζι, οι αγορές θα πρέπει να προσαρμοστούν περαιτέρω, και τα σχέδια ετοιμότητας των περισσότερων επιχειρήσεων θα έχουν ενεργοποιηθεί. Η επιλογή θα παρουσιάζεται ως “αυτή η συμφωνία ή καθόλου συμφωνία”. Οι μεγάλοι κίνδυνοι από τη μη ύπαρξη συμφωνίας θα κοιτάζουν κατά πρόσωπο τη Βουλή,και θα εξαρτηθεί από αυτούς να αποφασίσουν εάν θα πέσουν σε αυτούς ή όχι.
Ενώ η σκληρή γραμμή των υπέρμαχων της εξόδου μπορεί να μην της αρέσει η συμφωνία που θα βρίσκεται στο τραπέζι, δεν είναι ξεκάθαρο όοτι αυτή η ομάδα -η οποία φαίνεται ότι αισθάνεται πολύ πιο άνετα να φωνάζει από το παρασκήνιο από το να αναλάβει ευθύνες- θα θελήσει στ αλήθεια να βρεθεί υπόλογη για το χάος της μη ύπαρξης συμφωνίας.
Ενώ η ΕΕ δημοσίως αντιτίθεται στο ενδεχόμενο η διαδικασία να “τραβήξει” μέχρι τον επόμενο χρόνο, κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε έκπληξη. Και η ΕΕ ασφαλώς έχει τον τρόπο της όταν πρόκειται για συμφωνίες της τελευταίας στιγμής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήδη προσπαθεί να προγραμματίσει την ψηφοφορία του αρκετά αργότερα εκείνη την ημέρα, για την εβδομάδα της 11ης Μαρτίου 2019.
Ασφαλώς μια τέτοια προσέγγιση είναι επικίνδυνη, σημαίνει αυξημένη οικονομική αβεβαιότητα, και στις αγορές, και αρνητικούς τίτλους. Θα στηρίξει τη May το DUP ή θα ρισκάρει κατάρρευση της κυβέρνησης και ουσιαστικά, να ανοίξει την πόρτα στον Jeremy Corbyn ως πρωθυπουργό; Θα επέτρεπε η ΕΕ μια παράταση του Άρθρου 50 ώστε να δώσει χρόνο για την επικύρωση μιας συμφωνίας που θα επιτευχθεί την τελευταία στιγμή; Είναι δύσκολο να πούμε με βεβαιότητα (αν και εγώ θα πόνταρα στο τελευταίο).
Αλλά ανεξαρτήτως αυτού, είναι σχεδόν αδύνατο να δούμε πώς μια συμφωνία εξόδου από την ΕΕ μπορεί να έλθει χωρίς την αίσθηση του απόλυτου κινδύνου να επικρέμεται πάνω από το Westminster. Για πολύ καιρό το Brexit ήταν ένα παιχνίδι για πολλούς, χωρίς τις συνέπειες του πραγματικού κόσμου. Εάν η May θέλει να εξασφαλίσει τη συμφωνία αποχώρησης -και τον επιπλέον χρόνο που προσφέρει- αυτό θα πρέπει να αλλάξει.