“Φλερτάρει” με τον Trump ο Orban, “φεύγει” από τον Putin
του Maxim Samorukov
Carnegie Moscow Center
Κοιτώντας κανείς επιφανειακά, οι ρωσο-ουγγρικές σχέσεις φαίνονται υπέροχες. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban επισκέφθηκε τη Μόσχα στις 18 Σεπτεμβρίου, δύο μόλις μήνες μετά από το τελευταίο του ταξίδι στη ρωσική πρωτεύουσα. Ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin από την πλευρά του, βρέθηκε στη Βουδαπέστη δύο φορές το 2017.
Ωστόσο, οι σε υψηλό επίπεδο ρωσό-ουγγρικές συναντήσεις έχουν εστιάσει σε παλαιά projects, όχι σε νέες πρωτοβουλίες, υποδηλώνοντας ότι οι καλές ημέρες της διμερούς συνεργασίας, είναι πίσω μας. Πραγματικά, στις ημέρες μας, η ρωσό-ουγγρική ατζέντα περιορίζεται στις συνομιλίες για το αέριο και σε μια σημαντική κοινοπραξία: την αξίας 12 δισ. ευρώ κατασκευή των δύο νέων αντιδραστήρων στο Εργοστάσιο Πυρηνικής Ενέργειας της Paks στην Ουγγαρία. Η ακραία συγκέντρωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και στις δύο χώρες, υποχρεώνει τους δύο ηγέτες να συναντιούνται τακτικά για να διασφαλίσουν ότι οι σωστοί υποψήφιοι θα κερδίσουν τους διαγωνισμούς που έχει ανακοινώσει η Rosatom από το περασμένο έτος.
Ο Putin και ο Orban είναι όλο και περισσότερο συνειδητοποιημένοι ότι συναντιούνται πάρα πολύ συχνά και ότι οι τακτικές τους συναντήσεις δεν κατορθώνουν να φέρουν τις δύο χώρες πιο κοντά. Στην πραγματικότητα, παρά τη φήμη της ως το πιο φιλορωσικό κράτος-μέλος της ΕΕ, η Ουγγαρία στην πραγματικότητα απέλασε ένα Ρώσο διπλωμάτη ως απάντηση στην δηλητηρίαση των Sergei και Yulia Skripal, σε αντίθεση με τα κράτη-μέλη της ΕΕ όπως η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ελλάδα.
Την Άνοιξη, ο Orban ανέπτυξε γρήγορα αντί-ρωσική ρητορική στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας της Ουγγαρίας. Η Bela Kovacs, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το αντιπολιτευομένο κόμμα Jobbik, κατηγορήθηκε για κατασκοπεία παραμονές των εκλογών, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες ότι είναι Ρώσος πράκτορας, από το 2014. Οι συζητήσεις για την εισαγωγή ρουμανικού φυσικού αερίου χρησίμευσαν επίσης προκειμένου να υπογραμμίσουν την ανεξαρτησία της Βουδαπέστης από τη Μόσχα.
Τον Ιούλιο ο Orban δήλωσε κατηγορηματικά στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ότι η Ρωσία ήταν μια απειλή για την Ευρώπη. Αν και η φράση αυτή δεν είχε κεντρικό ρόλο στην ομιλία του, προσέλκυσε μεγάλη προσοχή, σε αντίθεση με ό,τι είχε συνέβη με τις προηγούμενες ανακοινώσεις του Ούγγρου πρωθυπουργού. Για χρόνια, προσπαθούσε να επιχειρηματολογήσει με τη λογική ότι επειδή η Ρωσία δεν αποτελεί απειλή για την Ευρώπη, θα πρέπει να αρθούν οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας.
Ο Orban έχει ψυχρανθεί με τον Putin επειδή τώρα έχει άλλους συμμάχους από τη Μόσχα -δηλαδή, την Ουάσιγκτον. ΟΙ Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον δεν έχουν κοινή γραμμή στην απομόνωση της Ουγγαρίας εντός της Δύσης, από το 2017. Ο τωρινός Αμερικανός πρόεδρος συχνά συγκρούεται με τις Βρυξέλλες, αλλά δεν έχει ακόμη κατανοήσει πλήρως ποιον ακριβώς δυναμικό εταίρο έχει στο πρόσωπο του Orban. Ως εκ τούτου, ο Orban έχει ξεκινήσει να το εξηγήσει στον άνθρωπο που βρίσκεται στο Λευκό Οίκο, με τον πιο πειστικό τρόπο.
Ο Donald Trump βρίσκεται ήδη στην εξουσία εδώ και ενάμιση χρόνο. Ωστόσο στη διάρκεια αυτής της περιόδου, δεν συναντήθηκε με τον Orban, ενώ η άσχημη εικόνα που έχει η Ουάσιγκτον για αυτόν, ήδη από τη θητεία του Barack Obama, παραμένει. Ο Orban επίσης θεωρείται ως ο πιο φιλο-ρώσος ηγέτης της ΕΕ, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την προσπάθειά του να προσεγγίσει τον Trump.
Μετά από το αίτημα του Trump να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, ο Ούγγρος πρωθυπουργός συνειδητοποίησε -στον ένατο χρόνο της θητείας του- ότι ήταν λάθος για τη χώρα του να ξοδεύει μόλις το 1% του ΑΕΠ της στην άμυνα. Υποσχέθηκε να αυξήσει τις δαπάνες στο 2% και επέπληξε εκείνες τις ευρωπαϊκές χώρες που δεν έσπευσαν και αυτές να το κάνουν.
Στις Βρυξέλλες, η Ουγγαρία υποσχέθηκε να αυξήσει τη συμμετοχή της σε Αφγανιστάν και Ιράκ -από 117 σε 129 στρατιώτες και από 167 σε 200 στρατιώτες αντιστοίχως- καθώς και να αυξήσει τα κεφάλαια για εκπαίδευση των τοπικών δυνάμεων ασφαλείας. Οι Ούγγροι επίσης θα συμμετέχουν εκ νέου στη ΝΑΤΟϊκή αποστολή αεροπορικής αστυνόμευσης στη Βαλτική.
Η Ουγγαρία διαπραγματεύεται ενεργά να φιλοξενήσει ένα περιφερειακό κέντρο διοίκησης του ΝΑΤΟ στα εδάφη της. Ο Orban οργανώνει θερμή ανταπόκριση στη Βουδαπέστη για τον απεσταλμένο του Trump, Steve Bannon. Ήταν επίσης ένας από τους λίγους ξένους ηγέτες που υποστήριξε την απόφαση του Trump να μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Μόλις τρεις χώρες -η Ρουμανία, η Τσεχία και η Ουγγαρία- μπλόκαραν ένα ψήφισμα της ΕΕ που επέκρινε την κίνηση αυτή.
Η σύγκρουση της Ουγγαρίας με την Ουκρανία ωστόσο, είναι το κύριο όργανο του Orban στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει μια προσωπική συνάντηση με τον GTrump. Η Βουδαπέστη επανειλημμένα ασκεί βέτο στις υπουργικές διασκέψεις κορυφής σε επίπεδο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, και έχει προσφάτως αποτρέψει μία σε προεδρικό επίπεδο, που επρόκειτο να λάβει χώρα πριν από την τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Επισήμως, η Ουγγαρία είναι δυσαρεστημένη με τη νέα νομοθεσία στην Ουκρανία που περιορίζει δραστικά την εκμάθηση της μητρικής γλώσσας για τις εθνικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένης της ουγγρικής μειονότητας στην περιοχή της Υπέρκαυκασίας. Ο Νόμος στην πραγματικότητα εισάγει διακρίσεις, όπως επιβεβαιώθηκε από την Επιτροπή Βενετίας. Παρόλα αυτά, το ενδιαφέρον της Βουδαπέστης για το ζήτημα, σαφώς και προχωράει πιο μακριά από το να υπερασπιστεί τα δικαιώματα της ουγγρικής μειονότητας. Αντί αυτού, η Βουδαπέστη θέλει να μεσολαβήσει στη σύγκρουση η Ουάσιγκτον.
Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών, Peter Szijjarto, έχει συναντηθεί ήδη δύο φορές με τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, A. Wess Mitchell, για να συζητήσει τη διαφωνία της χώρας του με την Ουκρανία. Οι συναντήσεις δεν κατόρθωσαν να επιλύσουν την διαμάχη, οπότε ο Szijjarto είχε μια συνάντηση με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Mike Pompeo. Αλλά ακόμη και αυτό αποδείχθηκε ανεπαρκές, με το αποτέλεσμα να είναι πως ίσως η μόνη απάντηση και η προϋπόθεση για την επανάληψη της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, να είναι μία Σύνοδος Orban-Trump.
Στις αρχές του 2017, ο Orban προσπάθησε να προσελκύσει την προσοχή του Trump με παρόμοιο τρόπο, ξεκινώντας μια επίθεση στο χρηματοδοτούμενο από τον George Soros Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο (CEU) στη Βουδαπέστη. Εντω μέσω φημών ότι η κυβέρνηση Trump αντιτίθεται στη στενή συνεργασία μεταξύ της Αμερικανικής Υπηρεσίας για τη Διεθνή Ανάπτυξη, του αμερικανικού ΥΠΕΞ και των οργανισμών που συνδέονται με το Soros, ο Ούγγρος πρωθυπουργός συμμετείχε στις προσπάθειες του Trump να διαταράξει αυτούς τους δεσμούς. Αλλά η διαμάχη της CSU δεν είχε μεγάλη επίδραση, υποχρεώνοντας τον Orban να στοχεύει στη συνεργασία ΝΑΤΟ-Ουκρανίας αντί αυτού.
Η συζήτηση το Μάιο μεταξύ του Szijjarto και του Pompeo ήταν η πρώτη σε αντίστοιχο επίπεδο μεταξύ των χωρών, σε έξι χρόνια. Τον ίδιο μήνα, ο διορισμένος του Trump ως Αμερικανός πρέσβης στην Ουγγαρία, David Cornstein, επικυρώθηκε από την αμερικνική Γερουσία, ενώ ο Mitschell έστρεψε την προσοχή του στην προώθηση νέων προσεγγίσεων ενασχόλησης με την Ουγγαρία, με τη δικαιολογία ότι η απομόνωση της χώρας εντός της ΕΕ ήταν επιζήμια και την υποχρέωσε να αγκαλιάσει αντιπάλους των ΗΠΑ όπως η Ρωσία και η Κίνα.,
Ο Orban επίσης κέρδισε μια μεγάλη νίκη τον Ιούλιο, όταν το αμερικανικό ΥΠΕΞ ανέβαλε την επιχορήγηση ύψους 700.000 δολαρίων σε ανεξάρτητα Μέσα Ενημέρωσης στην Ουγγαρία, παρά το ότι είχε επιλέξει τους παραλήπτες. Ο Trump έχει καλέσει προσωπικά τον Orban για να συζητήσουν θέματα διαχείρισης των συνόρων, ένα ακανθώδες ζήτημα και για τις δύο χώρες. Επιπλέον, ο Cornstein έχει μιλήσει για μια εν δυνάμει επίσκεψη στην Ουάσιγκτον από τον Ούγγρο πρωθυπουργό στο προσεχές μέλλον.
Ως εκ τούτου, ο φόβος της ρωσό-ουγγρικής συμφωνία που προκάλεσε την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να ενεργοποιήσει το άρθρο 7 της συνθήκης της Λισσαβόνας κατά της Ουγγαρίας- μια κίνηση που καθιστά πιθανό η Ουγγαρία να απολέσει τα δικαιώματα ψήφου ως χώρα-μέλος της ΕΕ- είναι υπερβολικός. Η φιλικότητα των ΗΠΑ προς την Ουγγαρία, μαζί και με τη βελτίωση των σχέσεων της Βουδαπέστης, με Ρώμη και Βαρσοβία, καθιστώντας αδύνατο για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να διασφαλίσει την συναίνεση που απαιτείται για την τιμωρία του Orban.
Διαβάστε επίσης: Ουγγαρία, από τους νομάδες Μαγυάρους στο σήμερα
Για την Ουγγαρία, αυτές οι συνθήκες δεν δημιουργούν πιο στενές σχέσεις με την Ρωσία, Στην πραγματικότητα, ο κύριος λόγος για τον οποίο η Ουγγαρία αγκάλιασε τη Ρωσία στο πρώτο εξάμηνο, ήταν να αποθαρρύνει την αμερικανική κριτική και να δώσει τέλος στην πολιτική απομόνωσης της Βουδαπέστης ένα αποτέλεσμα που ο Orban έχει εξασφαλίσει.
