Το νομικό πλαίσιο του δικαιώματος ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού
Γράφει ο Μιχάλης Αράπης – LLB, LLM – Νομικός
Η παρούσα θητεία του Ελληνικού Κοινοβουλίου λήγει στις 20 Σεπτεμβρίου 2019 και επομένως σε λιγότερο από ένα έτος θα διεξαχθούν εθνικές εκλογές. Σε αυτές όμως, (εκτός αν υπάρξει αποτέλεσμα από τις τρέχουσες κοινοβουλευτικές διαδικασίες και άμεση νομοθετική ρύθμιση), δεν θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής οι Έλληνες πολίτες που θα βρίσκονται στο εξωτερικό.
Συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα
Πρέπει να τονιστεί ότι το δικαίωμα ψήφου για τους πολίτες της Ελληνικής Δημοκρατίας που διαβιούν στο εξωτερικό δεν είναι απλά αίτημα αλλά είναι Συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα. Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα Αναθεώρηση του 2001 (άρθρο 51 § 4) προβλέπεται, ότι οι Έλληνες πολίτες που βρίσκονται εκτός της Ελληνικής Επικράτειας (της χώρας δηλαδή), δεν αποκλείονται αυτομάτως από την εκλογική διαδικασία αλλά μπορούν να ασκήσουν τα εκλογικό τους δικαίωμα υπό προυποθέσεις. Το προαναφερθέν άρθρο ορίζει ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να υιοθετήσει σχετικό εκτελεστικό νόμο του Συντάγματος με αυξημένη πλειοψηφία, δηλαδή τα 2/3 των βουλευτών (200). Σε αντίθεση λοιπόν με κάθε άλλο νομοθέτημα συμπεριλαμβανομένων και των υψίστης εθνικής σημασίας μνημονιακών δεσμεύσεων ή της Συμφωνίας των Πρεσπών για τα οποία αρκεί απλή πλειοψηφία επί των παρόντων (δηλαδή 151 ψήφοι ή λιγότεροι), το κρίσιμο ζήτημα της απρόσκοπτης εξάσκησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων των Ελλήνων πολιτών υπόκειται σε ειδική κατηγορία.
Το ζήτημα αφορά το δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές παρ’ότι υπάρχει ήδη το δικαίωμα ψήφου στις Ευρωεκλογές που μπορεί να ασκηθεί κανονικά στις κατά τόπους έμμισθες προξενικές αρχές της χώρας διαβίωσης. Κοινώς για εμάς που ζούμε στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) θα μπορέσουμε να εξασκήσουμε τα εκλογικά μας δικαιώματα στις προσεχείς Ευρωεκλογές (τον Μάιο του 2019) στο Λονδίνο που είναι το μόνο έμμισθο προξενείο που έχουμε στη χώρα αφού τα άλλα είναι επίτιμα και άρα άμισθα.
Ορισμός του Έλληνα του εξωτερικού
Αξίζει να επισημανθεί ότι με τον όρο “δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού” εννοούμε το δικαίωμα ψήφου μόνο για όσους είναι πολίτες της Ελληνικής Δημοκρατίας και, επομένως, είναι εγγεγραμμένοι σε εκλογικούς καταλόγους. Συμπατριώτες μας δηλαδή που θα μπορούσαν να ψηφίσουν κανονικά αν βρίσκονταν την ημέρα των Εθνικών εκλογών στην Ελλάδα και έχουν αυτό που λέμε στην καθημερινότητα μας ελληνική υπηκοότητα – Greek/Hellenic Citizenship. (Ο νόμος το ορίζει ως ιθαγένεια αλλά επειδή ο όρος αυτός έχει και άλλη έννοια και προκαλείται περαιτέρω σύγχυση δεν το αναφέρω έτσι.) Επομένως, δεν εννοούμε την ομογένεια γενικότερα που έχει εθνολογική έννοια και περιλαμβάνει όλο τον Ελληνισμό (Ελλάδα, Κύπρο, διασπορά).
Ούτε φυσικά εννοούμε παιδιά (μετανάστες πρώτης γενιάς), ή εγγόνια (μετανάστες δεύτερης γενιάς) Ελλήνων που έφυγαν προ δεκαετιών.
Ο κόσμος δικαιολογημένα μπερδεύεται και πολλοί συμπατριώτες μας έχουν παραπληροφορηθεί γιατί εσφαλμένα θεωρούν ότι εννοούμε δικαίωμα ψήφου για πολλά εκατομμύρια κόσμου. Κάτι τέτοιο θα ήταν όντως λάθος και θα αλλοίωνε πραγματικά το εκλογικό σώμα.
Κρατική υποχρέωση
Το μεγάλο ζήτημα είναι η στέρηση των δικαιωμάτων από περίπου μισό εκατομμύριο Ελλήνων πολιτών που έφυγαν τα χρόνια της κρίσης και που εξασκούσαν κανονικά το εκλογικό τους δικαίωμα όταν κατοικούσαν στη χώρα μας.
Το πρόβλημα επομένως υπήρχε αλλά διογκώθηκε την τελευταία δεκαετία όταν πολλοί συμπατριώτες μας μετοίκησαν σε άλλες χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης (Ε.Ε.) ή μετανάστευσαν σε οποιαδήποτε άλλη τρίτη χώρα (δηλαδή εκτός Ε.Ε.).
Το διαχρονικό αυτό πρόβλημα πρέπει επιτέλους να λυθεί για λόγους δημοκρατίας και ισονομίας των πολιτών. Το ελληνικό κράτος οφείλει να σεβαστεί τον ανώτατο του νόμο – το Σύνταγμα και να προχωρήσει άμεσα στις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε να μπορέσουν οι Ελληνες πολίτες που ζούν στο εξωτερικό να έχουν δικαίωμα ψήφου στις ερχόμενες εθνικές εκλογές στον τόπο διαμονής τους. Αυτό ισχύει ήδη για τους πολίτες σχεδόν όλων των άλλων κρατών μελών της ΕΕ, συγκεκριμένα εφαρμόζεται από τις 26 από τις 28 συνολικά χώρες της Ε.Ε.
Οι κοινωνικές προεκτάσεις του ζητήματος θα εξεταστούν σε επόμενο άρθρο.
*Ο Μιχάλης Αράπης είναι Νομικός, Αντιπρόεδρος Ελληνορθοδόξου Κοινότητος Κάρντιφ και Νοτίου Ουαλίας
info@michaelarapis.com
michaelarapis.com
Σημείωση: Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο χθεσινό φύλλο της εβδομαδιαίας ανεξάρτητης ελληνικής εφημερίδας του Λονδίνου Ελευθερία.
Ολόκληρο το pdf της εφημερίδας μπορείτε να το διαβάσετε στο σύνδεσμο:
http://www.eleftheria.co.uk/pdf/1182018611Eleftheria_953.pdf?fbclid=IwAR09IAFwJgfx-NBrAIBR84zSy_7JUbZZhg2balvkfyKk9BjHk6H7dx0IgUw