Ακσενέρ: Η λύκαινα ως νέα μητέρα της Τουρκίας
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
«Η θρησκεία λειτουργεί ως η νέα εθνική συνείδηση των Τούρκων και επηρεάζει τόσο την αντίληψη της τουρκικής κοινωνίας, την καθημερινότητα τους, όσο και την λειτουργία του κράτους.»
Δρ Κωνσταντίνος Φίλης – Τουρκία, Ισλάμ, Ερντογάν
Ένας παλαιός θρύλος, ιδιαίτερα δημοφιλής στις αγροτικές περιοχές της Τουρκίας, μιλάει για μια λύκαινα, την Asena, η οποία βρίσκει ένα νεαρό αγόρι τραυματισμένο και το περιθάλπει. Ο νεαρός και η λύκαινα ζουν σε σπηλιά προκειμένου να ξεφύγουν από τους εχθρούς του αγοριού. Όπως σε όλες τις εξωπραγματικές ιστορίες, ερωτεύονται και από την ένωσή τους βγαίνουν δέκα αγόρια, με χαρακτηριστικά ανθρώπων και λύκων και με ανάλογη φυσικά δύναμη. Η λύκαινα Αsena γίνεται αρχηγός τους και δημιουργεί την φυλή Ασίνα των πρώτων Τούρκων, οι οποίοι ονομάζονται Ουράνιοι Τούρκοι ή Γαλάζιοι Τούρκοι (γνωστοί επίσης ως Ασίνα και Ατσίνα Τούρκοι).
Ο θρύλος της Asena θυμίζει την ιστορία της Ρωμύλου και του Ρέμου, των ιδρυτών της Ρώμης, οι οποίοι ανατράφηκαν από μια λύκαινα σε μια σπηλιά. Το πιθανότερο είναι πως ο θρύλος της Asena θα έμενε παντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινό, αν δεν τον ανέφερε σε ομιλία του ο Μουσταφά Κεμάλ, ο πρώτος πρόεδρος της σύγχρονης Τουρκίας. Πιο συγκεκριμένα, ο Μουσταφά Κεμάλ διηγήθηκε την ιστορία σε ομιλία του στην πόλη Μαλάτεια της ανατολικής Τουρκίας, στις 13 Φεβρουαρίου του 1931. Είναι η εποχή που ο τουρκικός εθνικισμός αναζωπυρώνεται και ο Κεμάλ επιδιώκει να εμφανίσει κοινά στοιχεία ιστορίας προς τους πολίτες του κράτους που προέκυψε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Για το λόγο αυτό, το μοτίβο της λύκαινας Asena κοσμούσε ανάγλυφα την σκηνή του προσωπικού του θεάτρου στην μεγαλοπρεπή κατοικία του στην Άγκυρα.
Στις μέρες μας, τον συγκεκριμένο θρύλο επαναφέρει στην τουρκική συνείδηση η Μεράλ Ακσενέρ, πρόεδρος του εθνικιστικού και συντηρητικού «Καλού Κόμματος», İyi Party. Η Ακσενέρ, η «σιδηρά κυρία» της Τουρκίας όπως την αποκαλούν, μια ευσεβής μουσουλμάνα που προσεύχεται τακτικά, όπως δηλώνει η ίδια, είναι γνωστή στους υποστηρικτές της ως Asena, η μυθική λύκαινα – μητέρα των Τούρκων (αν και το όνομά της Meral σημαίνει ελαφίνα). Το παρατσούκλι Αsena το κέρδισε λόγω των υπερεθνικιστικών της εξάρσεων, αλλά και των σχέσεων της με τους Γκρίζους Λύκους τους οποίους δημιούργησε ο Αλπ-Αρσλάν Τουρκές. Το κόμμα της Ακσενέρ παρά την ονομασία του
(Καλό Κόμμα) στην πραγματικότητα είναι βαθιά πιο εθνικιστικό και ακραίο από το κόμμα του Ερντογάν, βασιζόμενο σε μεγάλο βαθμό στη φιλοσοφία του ιδεαλισμού που υποστήριζε ο Τουρκές, ο οποίος στα νεανικά του χρόνια γοητεύεται από τις ιδέες του Τουρανισμού-Παντουρκισμού. Είναι άξιο αναφοράς μάλιστα πως ο Τουρκές, κατά την διάρκεια του Β΄ΠΠ, είναι υπέρ της δημιουργίας ενός μεγάλου τουρκικού Ράϊχ, μιας παντουρκικής αυτοκρατορίας, από την Βαλκανική έως τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία (μήπως σας θυμίζει την σημερινή επιδίωξη του Ερντογάν να ενώσει όλους τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στις αναφορές του για τα Σύνορα της Καρδιάς και για την επικαιροποίηση της Συνθήκης της Λωζάννης; )
Ποια είναι η «γαλάζια λύκαινα»
Η Μεράλ Ακσενέρ γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου του 1956, στην γειτονιά Γκιούντογντου του Ιζμίτ του Κοτζαελί. Ο πατέρας της Ταχίρ Ομέρ και η μητέρα της Σιντίκα ήταν μουσουλμάνοι των Βαλκανίων από την Ξάνθη. Ήταν μεταξύ των εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων που έφυγαν από την Ελλάδα για να εγκατασταθούν στην Τουρκία το 1923 με την ανταλλαγή πληθυσμών. Σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο χώρο των Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά. Στη συνέχεια εργάστηκε ως λέκτορας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Γιλντίζ, στο Πανεπιστήμιο του Κοτζαελί και το Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, πριν μπει στην πολιτική.
Παραιτήθηκε από την θέση της στο πανεπιστήμιο το 1994 και μπήκε στη πολιτική με τις γενικές εκλογές του 1995 ως εκπρόσωπος της Επαρχίας Κωνσταντινούπολης με το Κόμμα Αληθινού Μονοπατιού (DYP). Διετέλεσε Υπουργός Εσωτερικών από τις 8 Νοεμβρίου 1996 έως τις 30 Ιουνίου 1997 στην κυβέρνηση της Τανσού Τσιλέρ με τον ισλαμιστή Νετζμετίν Ερμπακάν σε αντικατάσταση του Μεχμέτ Αγάρ, ο οποίος παραιτήθηκε, ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του στο σκάνδαλο Σουσουρλούκ. Αργότερα αναγκαστεί να παραιτηθεί από το αξίωμα της λόγω του βελούδινου πραξικοπήματος του 1997. Την περίοδο της πολιτικής της θητείας σε συνεργασία με την Τανσού Τσιλέρ υπήρξε υπεύθυνη για την «εξαφάνιση» εκατοντάδων Κούρδων.
Κέρδισε την δημοφιλία της όταν ύψωσε δυναμικά τη φωνή της ενάντια στην αύξηση της εκτελεστική εξουσίας του προέδρου στο δημοψήφισμα του 2016 αψηφώντας, ουσιαστικά, τη γραμμή του Εθνικιστικού Κόμματος στο οποίο τότε ανήκε. Σύντομα αποφάσισε να κεφαλαιοποιήσει την δημοτικότητα της, ιδρύοντας το Καλό Κόμμα (Οκτώβριος του 2017) και καταφέρνοντας τον περασμένο Μάιο μέσα σε 4 ώρες να συγκεντρώσει 100.000 υπογραφές πολιτών προκειμένου να κατοχυρώσει την υποψηφιότητά της στις πρόωρες εκλογές της Τουρκίας, στις 24 Ιουνίου 2018.
Η πρόσφατη δήλωση της «Η Αϊσέ θα πάει ξανά διακοπές» χρησιμοποιώντας μάλιστα το σύνθημα που υπήρχε πριν την εισβολή του 1974 δεν ήταν μόνο για εσωτερική κατανάλωση. Η Ακσενέρ υπενθύμισε στην παγκόσμια κοινότητα ότι είναι φιγουράρει ως διάδοχος του Ερντογάν έστω κι αν στις πρόσφατες εκλογές βρέθηκε πίσω από το κόμμα του φυλακισμένου Ντεμιτράς με ποσοστό μόλις 7.29%. «Τα νησιά συνιστούν χαμένες πατρίδες των Τούρκων – ό,τι είναι απαραίτητο πρέπει να γίνει», είχε αναφέρει για το Αιγαίο σε ανάρτησή της στο Twitter δείχνοντας ξεκάθαρα την σταθερά εθνικιστική της τάση.
Η Ακσενέρ, αν και έχει κατηγορηθεί για λαϊκισμό, φαίνεται πως να μην πτοείται και επιμένει μέσα από την στάση της να ξεχωρίζει τον εαυτό της τόσο από τους ελιτιστές «λευκούς Τούρκους» όσο και από τους βαθιά θρησκευόμενους «μαύρους Τούρκους» του Ερντογάν. Να τονίσουμε εδώ πως σε παλαιότερο άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet, ο δημοσιογράφος Ερτουγρούλ Οζκόκ αναφέρει για τον «λευκό Τούρκο» πως πρόκειται για ένα σύγχρονο άνθρωπο που κοιτά προς το δυτικό κόσμο και το δίκαιο και έχει μεγαλώσει με τις αρχές της Δημοκρατίας.
Στον αντίποδα, βρίσκονται οι αποκαλούμενοι «μαύροι Τούρκοι», η κατώτερη κοινωνικά και οικονομικά τάξη χωρίς ιδιαίτερες αξιώσεις για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Με άλλα λόγια οι επαρχιώτες, οι άνθρωποι που δεν έχουν ιδιαίτερη μόρφωση, δεν είναι τεχνοκράτες, ούτε έχουν ανέλθει στα ανώτερα πολιτικά αξιώματα. Σύμφωνα με μερικούς, η δεύτερη αυτή κατηγορία ονομάζεται και «πράσινοι Τούρκοι», επειδή είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι και το πράσινο είναι το ιερό χρώμα του προφήτη. O Eρντογάν ανήκει στην δεύτερη κατηγορία, των μαύρων ή πράσινων Τούρκων που παρά την ταπεινή του καταγωγή, κατάφερε να ξεφύγει από την μοίρα του και σήμερα είναι ο απόλυτος άρχοντας.
«Για να κερδίσει κανείς τον Ερντογάν, πρέπει να παίξει το παιχνίδι του» είχε δηλώσει παλαιότερα η σκληρή λύκαινα, η οποία ήρθε να καλύψει το κενό ανάμεσα στις δυο παραπάνω κατηγορίες ως η μητέρα των γαλάζιων Τούρκων. Και προκειμένου να το επιτύχει, δεν διστάσει να δείξει το πιο σκληρό της πρόσωπο.
Διαβάστε επίσης: Ερντογάν και νεο-οθωμανισμός