Η Δύναμη της Εικόνας
Γράφει ο Υποπλοίαρχος Παναγιώτης Γέροντας ΠΝ,
Επιτελής Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού
Τί κοινό έχουν η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, η καταστολή της εξέγερσης στην πλατεία Τιενανμέν στην Κίνα το 1989 και τα “Κίτρινα Γιλέκα”; Ο θρίαμβος της εικόνας.
Αυτό που μένει πάντα είναι η εικονα. Η εικόνα είναι η πιο άμεση ανάμνηση, η πιο ζωντανή και έντονη. Μας προκαλεί άμεσα συναισθήματα. Μας διεγείρει το νευρικό μας σύστημα άμεσα. Είναι κάτι που δεν θα το πετύχει ποτέ το γραπτό κείμενο, όσο και αν κάποιες λέξεις διαθέτουν ένα πολύ συναισθηματικά φορτισμένο περικειμενο. Η ένταση που μας προκαλεί οι λέξεις “Τρεμπλίνκα” ή “Νταχάου” σχετίζεται με την σύνδεση τους με εικόνες. Εικόνες βασανισμού και γενοκτονίας. Ακόμα και οι διηγήσεις και προσωπικές μαρτυρίες μας φέρνουν στο νου εικόνες. Υπάρχουν δηλαδή δύο σχήματα:
1/Γραπτός Λόγος > Λογική Επεξεργασία > Αντίδραση
2/ Εικόνα > Αντίδραση
Οι εικόνες όμως έχουν μια εσωτερική λογική. Ακριβώς για να προκαλέσουν τις αναμενόμενες αντιδράσεις χρησιμοποιούν μια σειρά από σύμβολα. Το πιο αρχαίο είναι ο Δαυίδ και Γολιάθ. Το τανκ συμβολίζει την ωμή δύναμη του Γολιάθ. Απέναντι στέκεται ο μικρός Δαυίδ με αξιοπρέπεια. Δεν ξέρουμε τι σκεφτόταν ο άνθρωπος που στάθηκε μπροστά στο τανκ στην Τιενανμέν. Το μόνο που ήξερε ήταν ότι ο κόσμος παρακολουθούσε. Πόσο μεγάλη ανοησία ήταν η εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο φαίνεται από το γεγονός οτι αυτό εγγράφηκε στην εθνική συλλογική μνήμη. Στην τρίτη εικόνα τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Εκτός από τα μεγάλα σχήματα, υπάρχουν και τα μικρά τα οποία συνθέτουν τα μεγάλα. Η ενδυμασία και μόνο δίνει έναν κώδικα εμφάνισης. Αυτό οδηγεί στο να γίνει το κίνημα εύληπτο στις μάζες. Με τις λέξεις “Κίτρινα Γιλέκα” τα λέμε όλα. Τα λέμε όλα γιατί μας φέρνουν στο νου αυτήν την κινητοποίηση.
Ο έρωτας. Ο Μακρόν προφανώς δεν απαγόρευσε τον έρωτα, ούτε το φιλί. Και όμως η εικόνα αυτή συνδέει το κίνημα με το αίσθημα της απελευθέρωσης, του νεανικού και της ένωσης. Σε έναν κόσμο αλλοτρίωσης το φιλί σε δημόσιο χώρο εκφράζει την ένωση. Την ένωση των ανθρώπων μεταξύ τους αλλά και με την κοινωνία γενικά, την φύση και το μέλλον (είναι νέοι και κάποια στιγμή θα κάνουν προφανώς παιδιά – άρα παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο) αλλά και με το παρελθόν (σύνδεση με έναν κόσμο καθαρό και αγνό χωρίς συμβάσεις και υποκρισία). Άρα το σχήμα (2) γίνεται:
Εικόνα > Συμβολοποιηση > Αντίδραση.
Όπως είπε και ο Βάλτερ Μπένγαμιν,(1892-1940, Γερμανός φιλόσοφος):“Ο φωτογραφικός φακός αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες οπτικές με τον ίδιο τρόπο που η ψυχανάλυση αποκαλύπτει τις υποσυνείδητες αιτίες”.
About Post Author
