Forbes: Perez, Caldera, Chavez, Maduro: ποιος οδήγησε τη Βενεζουέλα στο χείλος του γκρεμού;
Του Panos Mourdoukoutas
Χρειάζονται τρία πράγματα για να οδηγηθεί μια ζωηρή, αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στο χείλος της κατάρρευσης: διαφθορά, επανάσταση και πληθωρισμός.
Οι Βενεζουελάνοι έχουν δει και τα τρία να εκτυλίσσονται με την πάροδο του χρόνου, αν και όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.
Έχουν επίσης δει έναν μακρύ κατάλογο αποτυχημένων πολιτικών να επιδιώκονται από κάθε είδους δεξιούς ή αριστερούς επαναστάτες, από τον Perez μέχρι τον Chavez και τον Maduro –και οι τρεις έχουν μερίδιο ευθύνης για την μετάβαση μιας χώρας πλούσιας σε φυσικούς και ανθρώπινους πόρους στο χείλος της κατάρρευσης.
Η ιστορία της Βενεζουέλας για το άθροισμα όλων των αποτυχημένων πολιτικών ξεκινάει με ένα κύμα εθνικοποιήσεων και ρυθμίσεων στην αγορά εργασίας στα τέλη της δεκαετίας του 1970 “πολύ πριν ο Hugo Chavéz αναλάβει την εξουσία, καθιστώντας τις συνθήκες ακόμα χειρότερες”, λέει ο Δρ Rainer Zitelmann, κοινωνιολόγος, ιστορικός και συγγραφέας του επερχόμενου βιβλίου, “Η δύναμη του καπιταλισμού”. “Ένας από τους λόγους για τα προβλήματα της Βενεζουέλας ήταν ο ασυνήθιστα υψηλός βαθμός κυβερνητικής ρύθμισης της αγοράς εργασίας”.
Αυτό πυροδότησε έναν αγώνα για περαιτέρω, αυστηρότερους κανονισμούς της αγοράς εργασίας.
“Από το 1974 και μετά, οι ισχύοντες κανόνες ενισχύθηκαν ακόμα περισσότερο σε ένα επίπεδο που ήταν πρωτοφανές για οποιοδήποτε περιοχή -πόσω μάλλον για τη Λατινική Αμερική”, εξηγεί ο Zitelmann. “Από την προσθήκη του αντίστοιχου μισθών 5,35 μηνών στο κόστος της απασχόλησης ενός ατόμου το 1972, το μη μισθολογικό κόστος εργασίας εκτοξεύτηκε για να προσθέσει το ισοδύναμο μισθών 8,98 μηνών το 1992”.
Η ιστορία συνεχίστηκε με τους ελέγχους των τιμών και τις μεγάλες επιδοτήσεις υπό τον Rafael Caldera (πρόεδρος δύο φορές, τις περιόδους 1969-74 και 1994-99) και των περίεργων συνεργατών του. Έκαναν το αργό πετρέλαιο φθηνότερο κι από το νερό και διεύρυναν το δημόσιο έλλειμμα – ενισχύοντας το διογκούμενο δημόσιο χρέος.
Περιμένετε, υπάρχουν πολλά άλλα.
Υπάρχουν οι έλεγχοι συναλλάγματος που ευνόησαν τους ξένους κατασκευαστές έναντι των εγχώριων κατασκευαστών.
Και υπήρξε η σύγχρονη εκδοχή του μπολιβαριανού σοσιαλισμού, που δανείστηκε μια σελίδα από τον κουβανικό σοσιαλισμό του Castro και από τον αντι-αμερικανισμό του Che Guevara και του Salvatore Allende, για να εντείνει τα δεινά της οικονομίας της Βενεζουέλας.
“Μετά το θάνατο του Hugo Chávez το 2013, ο Nicolás Maduro, διάδοχός του και πρώην βοηθός του, επιτάχυνε την εθνικοποίηση των γαλακτοκομείων, των παραγωγών καφέ, των σούπερ μάρκετ, των κατασκευαστριών λιπασμάτων και των εργοστασίων υποδημάτων”, λέει ο Zitelmann. “Η παραγωγή κάμφθηκε ή σταμάτησε εντελώς.”
Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν η τιμή του πετρελαίου κατέρρευσε. “Στη συνέχεια, οι τιμές του πετρελαίου βυθίστηκαν, χάνοντας σχεδόν το 50% της αξίας τους μέσα σε ένα έτος από 111 δολάρια το βαρέλι στα τέλη του 2013 σε 57,60 δολάρια, για να υποχωρήσουν στη συνέχεια στα 37,60 δολάρια ένα χρόνο μετά και να κυμανθούν μεταξύ 27,10 δολαρίων και 57,30 δολαρίων το 2016”, προσθέτει ο Zitelmann.
Για να είμαστε δίκαιοι, η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου είχε καταστρεπτική επίδραση σε κάθε σημαντικό κράτος παραγωγής πετρελαίου. Εντούτοις, η επίπτωση γιγαντώθηκε στην περίπτωση της Βενεζουέλας, σύμφωνα με τον Zitelmann.
“Ενώ αυτό θα είχε προκαλέσει δυσκολίες σε οποιοδήποτε έθνος που παράγει πετρέλαιο, τα προβλήματα μεγεθύνθηκαν σε μια χώρα με εξαιρετικά ανεπαρκή σοσιαλιστική οικονομία και αυστηρούς ελέγχους των τιμών”, σημειώνει. “Τα μοιραία αποτελέσματα των σοσιαλιστικών πολιτικών του Chavez έγιναν εμφανή μια για πάντα και ολόκληρο το σύστημα έπεσε. Όπως είχε αποδειχτεί κι από άλλες χώρες, ήταν προφανές ότι, πέρα από το να είναι αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, οι έλεγχοι των τιμών απλώς χειροτέρευαν τα πράγματα “.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η Βενεζουέλα κατέληξε με καλπάζοντα πληθωρισμό. “Ο πληθωρισμός έφτασε το 225% το 2016, υψηλότεροε από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, εκτός από το Νότιο Σουδάν”, λέει ο Zitelmann. “Μάλλον ήταν κοντά στο 800%, συνοδευόμενος από συρρίκνωση της οικονομικής παραγωγής κατά 19% το 2016, σύμφωνα με εσωτερική έκθεση του Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας”.
Οι οικονομολόγοι γνωρίζουν πολύ καλά τι ακολουθεί σε αυτή την κατάσταση. “Οι πολίτες άρχισαν να συγκεντρώνουν κάθε είδους πράγμα που πωλούνταν πολύ φτηνά και συχνά περίμεναν ώρες στις ουρές για να αγοράσουν κάτι που θα πωλούνταν σε πολύ υψηλότερη τιμή στη μαύρη αγορά”, εξηγεί ο Zitelmann. “Εν ολίγοις, επιχειρήθηκε και πάλι ένα σοσιαλιστικό πείραμα και πάλι απέτυχε, όπως έχει συμβεί σε όλα τα άλλα σοσιαλιστικά πειράματα τα τελευταία 100 χρόνια”.
Και ο λαός της Βενεζουέλας πληρώνει ακριβά, καθώς η χώρα βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης.
