Forbes: Μπορεί το Facebook να εντοπίζει τους δημοσιογράφους και πολιτικούς που θεωρεί απειλή;
Του Kalev Leetaru
Χθες, το CNBC δημοσίευσε ότι το Facebook χρησιμοποιεί την πλατφόρμα και την εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα για να εντοπίζει την τοποθεσία των χρηστών του που θεωρεί ότι είναι “απειλές” για την εταιρεία.
Αξιοποιώντας το γεγονός ότι πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν λογαριασμούς στο Facebook, αλλά και το ότι η εταιρεία μπορεί να εντοπίζει την τοποθεσία τους και τη θέση τους σε πραγματικό χρόνο μέσω των διευθύνσεων IP και της εφαρμογής smartphone, το Facebook χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να παρακολουθεί χρήστες που πιστεύει ότι αποτελούν απειλή για την εταιρεία, δημιουργώντας ειδοποιήσεις γεωγραφικού προσδιορισμού (geofencing) όταν πλησιάζουν τις εγκαταστάσεις της εταιρείας.
Αυτή η -άγνωστη μέχρι πρότινος- πρακτική εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους το Facebook μπορεί να “επαναπροσδιορίσει” τις πιο προσωπικές πληροφορίες των χρηστών του για δικούς του επιχειρηματικούς σκοπούς. Θέτει όμως και ένα ακόμη πιο σοβαρό το ερώτημα για το εάν το Facebook μπορεί να χρησιμοποιήσει μια παρόμοια τακτική για να εντοπίσει την πραγματική θέση των δημοσιογράφων, των διπλωματών και των πολιτικών σε όλο τον κόσμο που μπορεί να θεωρεί ότι είναι “απειλές” για τα επιχειρηματικά συμφέροντα της εταιρείας.
Όπως πολλές μεγάλες διεθνούς βεληνεκούς εταιρείες, το Facebook διατηρεί καταλόγους ατόμων που απαγορεύονται να εισέλθουν στις εγκαταστάσεις του. Οι περισσότερες εταιρείες, ωστόσο, περιορίζονται στην αντιστοίχιση αυτών των καταλόγων με τις αιτήσεις επισκεπτών, θέτοντας το προσωπικό ασφαλείας τους σε επιφυλακή για άτομα υψηλού κινδύνου.
Σύμφωνα με το CNBC, το Facebook, από την άλλη πλευρά, έχει αξιοποιήσει τη θέση του ως παγκόσμια βάση δεδομένων επιτήρησης και πληροφοριών για να επαναπροσδιορίσει τη δική του πλατφόρμα για την παρακολούθηση των “προβληματικών” χρηστών σε πραγματικό χρόνο. Δεδομένου του πόσοι χρήστες εγκαθιστούν την εφαρμογή για κινητά του Facebook στα smartphones τους, το Facebook μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δική του εφαρμογή για να παρακολουθεί κρυφά τους χρήστες καθώς περνούν τη ζωή τους. Χωρίς καμία προειδοποίηση ή ειδοποίηση προς τον χρήστη, το Facebook μπορεί απλά γυρνώντας έναν διακόπτη να δει πού βρίσκεται ο χρήστης σε έναν χάρτη και ακόμη να δημιουργήσει ένα geofence γύρω από τις εγκαταστάσεις του για να μάθει πότε το συγκεκριμένο άτομο πλησιάζει.
Θεωρητικά, η λειτουργία εντοπισμού θέσης του Facebook υπάρχει για να προστατεύσει τις εγκαταστάσεις και τους υπαλλήλους της από φυσικές απειλές. Ερωτηθείσα, η εταιρεία δήλωσε ότι πραγματοποιεί εντοπισμό θέσης όταν πιστεύει ότι υπάρχει ένας αξιόπιστος κίνδυνος σωματικής βίας εναντίον ενός από τους υπαλλήλους της.
Ωστόσο, η εταιρεία απέφυγε να διευκρινίσει ότι αυτός είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο χρησιμοποιείται εντοπισμός θέσης, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να μπορεί να παρακολουθεί τους χρήστες και για άλλους λόγους.
Αναφορικά με τη δεοντολογία της χρήσης δεδομένων τοποθεσίας χρηστών, η εταιρεία σημείωσε ότι οι χρήστες συμφωνούν και επιτρέπουν στην εταιρεία να κάνει ό,τι επιθυμεί με τις πληροφορίες θέσης σε πραγματικό χρόνο, σύμφωνα με την πολιτική δεδομένων: “Δεδομένα από τις ρυθμίσεις συσκευών: Οι πληροφορίες που μας επιτρέπετε να δεχόμαστε κάθε φορά που ενεργοποιείτε συγκεκριμένες εφαρμογές, όπως η πρόσβαση στην τοποθεσία σας στο GPS, στην κάμερα ή στις φωτογραφίες σας”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω δήλωση, την οποία επικαλέστηκε το Facebook για την υπεράσπιση του προγράμματος εντοπισμού θέσης, του επιτρέπει επίσης να έχει πρόσβαση στην κάμερα του χρήστη και στις φωτογραφίες που είναι αποθηκευμένες στο τηλέφωνό του. Μια τέτοια δυνατότητα πρόσβασης θυμίζει τις τρομακτικές παρεμβάσεις της NSA, όπως κατεγράφησαν από τον Edward Snowden.
Το γεγονός ότι το Facebook ανέφερε μια τόσο ευρεία σειρά περιστάσεων όταν ρωτήθηκε για τους λόγους για τους οποίους μπορεί να εκτελέσει εντοπισμό θέσης ενός χρήστη, υποδηλώνει ότι η εταιρεία μπορεί να μην περιορίζει πάντα τη συγκεκριμένη λειτουργία μόνο σε περιπτώσεις απειλών σωματικής βλάβης.
Συγκεκριμένα, αυτές οι προϋποθέσεις μπορούν να επιτρέψουν στο Facebook να ανιχνεύσει τη γεωγραφική θέση κάποιου πολιτικού που έχει υποστηρίξει μια αυστηρότερη νομοθεσία για την εταιρεία, ή κάποιον δημοσιογράφο ο οποίος δημοσίως έχει ασκήσει κριτική στο κοινωνικό δίκτυο.
Για παράδειγμα, η εταιρεία μπορεί να καταγράφει τους δημοσιογράφους που έχουν επαφές με στελέχη ή εργαζόμενους της εταιρείας για την έρευνά τους, και να τους εντοπίζει κάθε φορά που πλησιάζουν στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Επίσης, μπορεί να παρακολουθεί μέσω του γεωγραφικού εντοπισμού τους πολιτικούς που συμμετέχουν στις νομοθετικές διαδικασίες που αφορούν το Facebook, για να βλέπει με ποιους συναντώνται από την εταιρεία.
Όταν ένας εκπρόσωπος της εταιρείας ρωτήθηκε εάν το Facebook έχει παρακολουθήσει/εντοπίσει κάποιον δημοσιογράφο, εκείνος απάντησε ότι η πολιτική δεδομένων είναι πολύ συγκεκριμένη και αφορά πρόληψη κατά απειλών σωματικής βίας. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Facebook δεν απάντησε ξεκάθαρα εάν η εταιρεία έχει παρακολουθήσει κάποιον “ύποπτο” δημοσιογράφο.
Για μια εταιρεία η οποία έχει δεχθεί σφοδρή κριτική για τις αμφιλεγόμενες πρακτικές της, η άρνηση του Facebook να δηλώσει ότι δεν έχει εντοπίσει τους δημοσιογράφους και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για λόγους εκτός φυσικών απειλών είναι κάτι που προκαλεί μεγάλη έκπληξη, και υποδηλώνει ότι ίσως να υπάρχουν πολύ περισσότερα που δεν γνωρίζουμε σχετικά με τη συμπεριφορά του δημοφιλούς κοινωνικού δικτύου.
Η παγκόσμια εμβέλεια του Facebook σημαίνει ότι οι χώρες σε όλο τον κόσμο μπορούν στην πραγματικότητα να αναθέτουν σε εταιρείες την παγκόσμια επιτήρηση, χρησιμοποιώντας δικαστικές εντολές για να εντοπίζουν οποιονδήποτε άνθρωπο. Κάποιος που διαφωνεί με μια αυταρχική κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να ξεφύγει από την επιτήρηση, καθώς η κυβέρνησή του μπορεί να στραφεί στο Facebook όχι μόνο για να τους εντοπίσει σε όλο τον κόσμο, αλλά και να παρατηρεί με ποιους συναντιέται.
Για ακόμη μία φορά, αν και το Facebook μας ζητά να το εμπιστευτούμε, εμείς ως χρήστες δεν έχουμε καμία εξουσία ή έλεγχο στις υπηρεσίες που μας παρέχει.
Όλα αυτά, λοιπόν, δείχνουν πως το Facebook όχι μόνο καταγράφει κρυφά τις θέσεις των χρηστών που θεωρεί “απειλές”, αλλά και αρνείται να διευκρινίσει πως δεν έχει έχει χρησιμοποιήσει αυτή την ικανότητα για να παρακολουθεί δημοσιογράφους και πολιτικούς που απειλούν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές του.
Εν κατακλείδι, ενώ καταδικάζουμε τα απολυταρχικά καθεστώτα σε όλο τον κόσμο για κρυφή επιτήρηση και εντοπισμό των αντιφρονούντων σε πραγματικό χρόνο, καθίσταται ολοένα και πιο σαφές ότι το Facebook μπορεί να είναι ο χειρότερος δράστης όλων αυτών.