Πετώντας μαζί τους
Γράφει ο Ιωσήφ Τσιμισκής
Σήμερα γιορτάζουν τα Γιάννενα, είναι η ημέρα που ο Ελληνικός στρατός υπό την ηγεσία του Διαδόχου Κωνσταντίνου, παππού του σημερινού τέως Βασιλέα της Ελλάδας Κωνσταντίνου, απελευθέρωσε την πρωτεύουσα της Ηπείρου .
Μία από τις ευλογημένες εκείνες στιγμές αυτού του τόπου που ήταν όλοι μαζί. Ο Βενιζέλος, διορατικός πολιτικός, σε πλήρη συνεργασία και από κοινού προσπάθεια με τον Βασιλιά, κατάφερε να δώσει σάρκα και οστά στην μεγάλη Ιδέα . Θα αναφερθούμε κάποια στιγμή πως ο Βενιζέλος κάλυψε τον Βασιλιά σε μια λανθασμένη επιλογή του στους Βαλκανικούς Πολέμους που λίγο ήθελε για να αλλάξει την πορεία του πολέμου, αλλά και πώς ο Βασιλιάς συνέδραμε αποφασιστικά τον Βενιζέλο, όταν παραλίγο και εξαιτίας της βιασύνης του να συντελεστεί η απόλυτη αιματοχυσία κατά την κατάληψη της Θεσαλονικης. Αλλά είπαμε τότε ήταν ολοι μαζί.
Πλην του στρατού, όμως, σημαντικό κομμάτι της νίκης οφείλεται και στην νεοσύστατη τότε πολεμική αεροπορία.
Η έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου συνέπεσε με τη συγκρότηση του «Λόχου Αεροπορίας» στη Λάρισα, το Σεπτέμβριο του 1912, ο οποίος υπαγόταν κατ’ ευθείαν στον Αρχιστράτηγο μέσω του Γενικού Επιτελείου. Στη δύναμή του εντάχθηκαν άμεσα οι Αεροπόροι Δημήτριος Καμπέρος, Μιχαήλ Μουτούσης, Παναγιώτης Νοταράς και Χρήστος Αδαμίδης, μαζί με τα τέσσερα αεροσκάφη Henry Farman ΙΙΙ. Λόγω της ανεπάρκειας των αεροσκαφών αυτών για πολεμικές επιχειρήσεις παραγγέλθηκαν τα βελτιωμένα Maurice Farman M.F.7 και Henry Farman HF.20, ενώ κατατάχθηκε με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Μηχανικού ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, ο οποίος έφερε μαζί του το αεροσκάφος του, τύπου Nieuport IV.G.
Η πρώτη αποστολή στο Μπιζάνι εκτελέστηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1912 από τον Υπολοχαγό Μιχαήλ Μουτούση, ο οποίος αναγνώρισε και βομβάρδισε τις θέσεις του Οθωμανικού Στρατού. Οι αποστολές συνεχίστηκαν μέχρι την απελευθέρωση των Ιωαννίνων την 21η Φεβρουαρίου 1913.
Ο Υπολοχαγός Μουτούσης με αεροσκάφος Maurice Farman Hydravion τύπου υδροπλάνου μαζί με τον Ανθυποπλοίαρχο Αριστοτέλη Μωραϊτίνη εκτέλεσαν επίσης την πρώτη στον κόσμο επιχείρηση προσβολής πλοίων, την 24η Ιανουαρίου 1913. Μιλάμε μάλλον για παγκόσμια πρωτιά.
Αυτή περιλάμβανε την αναγνώριση της δύναμης του τουρκικού στόλου, στη βάση του στο Ναγαρά, στα Δαρδανέλια και τον βομβαρδισμό με χειροβομβίδες των εγκαταστάσεων. Την 24η Ιανουαρίου 1913 το υδροπλάνο αυτό αποθαλασσώθηκε από τον Μούδρο, πέταξε πάνω από τη χερσόνησο της Καλλίπολης και το πλήρωμα κατόπτευσε το αγκυροβόλιο του Ναγαρά μέσα στη θάλασσα της Προποντίδας. Ο Μωραϊτίνης αναγνώρισε τα αγκυροβολημένα θωρηκτά «Τουργούτ –Ρέϊς» και «Χαϊδερίν Βαρβαρόσας» καθώς και τρία τορπιλοβόλα, εκ των οποίων το ένα φαινόταν να έχει εξοκείλει. Κατά του εχθρικού στόλου το υδροπλάνο έρριψε τέσσερεις χειροβομβίδες, μία εκ των οποίων έπεσε σε μεταγωγικό. Εκτιμάται ότι φόνευσε κάποιους Τούρκους στρατιώτες, ο αριθμός των οποίων σύμφωνα με κάποιες πηγές ανερχόταν στον αριθμό των είκοσι.Το υδροπλάνο επιστρέφοντας έπαθε μηχανική βλάβη και προσθαλασσώθηκε νοτίως της Ίμβρου. Σε βοήθειά του προσέτρεξε το αντιτορπιλικό «Βέλος», το οποίο είχε εγκαίρως πλεύσει στο σημείο για να παρακολουθήσει και να αναφέρει τα σχετικά με την πτήση του υδροπλάνου. Το «Βέλος» ρυμούλκησε το υδροπλάνο διάτρητο από τα εχθρικά πυρά ελαφρού οπλισμού στον Μούδρο. Η πτήση αυτή καταγράφηκε ως η πρώτη στον κόσμο αεροπορική αποστολή ναυτικής συνεργασίας και διήρκεσε 2 ώρες και 20 λεπτά, διήνυσε δε, 180 χιλιόμετρα.
Όπως καταλαβαίνει κανείς οι βομβαρδισμοί γίνονταν με αυτοσχέδιες βόμβες, ή με χειροβομβίδες που πετούσαν με τα χέρια τους οι πιλότοι. Γενικότερα να ληφθεί υπόψη ότι οι πιλότοι της εποχής είναι εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες και στα πυρά από τουφέκια αφού πέταγαν σε χαμηλό ύψος και τα πιλοτήρια ήταν εντελώς ανοιχτά και δίχως καλύπτρα. Μαζί με όλα αυτά έπρεπε να έχουν ανοιχτούς τους χάρτες στα πόδια τους.
Ένας επίσης σημαντικός εθελοντής πιλότος, ο οποίος πήρε μέρος με τον ελληνικό Λόχο Αεροπορίας και διακρίθηκε στην Μάχη του Μπιζανίου είναι ο Πόντιος Nικολάι Στάβροβιτς Σάκωφ ,ο οποίος γεννήθηκε το 1889 στο Λίπετσκ της Ρωσίας. Ο πατέρας του ήταν Έλληνας από την Οινόη του Πόντου. Έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την ρωσική Πολεμική Αεροπορία και στον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Η μικρή τότε ελληνική αεροπορία των Βαλκανικών Πολέμων είχε κάνει έμεγάλο θαύμα, μας είχε κρατήσει γερά πάνω στα φτερά της , πάνω στους ίδιους αιθέρες που πρωτοπέταξαν ο Ίκαρος και ο Δαίδαλος.
Αίεν Υψικρατείν.
