Bloomberg: Γιατί οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν μπορούν να φτάσουν σε συμφωνία
Του Michael Schuman
Η αισιοδοξία ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα μπορούν να επιτύχουν μια εμπορική συμφωνία αυξάνεται, με έναν ακόμη γύρο εντατικών διαπραγματεύσεων να λαμβάνει χώρα στην Ουάσινγκτον αυτή την εβδομάδα. Αυτό που αγνοούν, ωστόσο, οι αισιόδοξοι επενδυτές είναι ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν εξελιχθεί σε μια δοκιμασία δύναμης μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη -ή, ακριβέστερα, μια δοκιμασία για το πόσο ακριβής είναι η αίσθηση κάθε χώρας για τη δική της δύναμη.
Το άβολο γεγονός είναι ότι καμία χώρα δεν διαθέτει την εξουσία να επιβάλει τη θέλησή της στην άλλη. Οι ΗΠΑ δεν είναι από μόνες τους ικανές να εξαναγκάσουν τους Κινέζους ηγέτες να κάνουν την προσφορά τους, ούτε η Κίνα είναι αρκετά ισχυρή για να αποφύγει τον δυτικό κόσμο. Μέχρι να αποδεχτούν αυτή την πραγματικότητα, δεν θα μπορέσουν ποτέ να φτάσουν σε έναν βιώσιμο συμβιβασμό.
Από όσα γνωρίζουμε για τις συνεχιζόμενες συνομιλίες, οι δύο πλευρές έχουν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ μέσω μεγάλων κινεζικών αγορών αμερικανικών σπόρων σόγιας, μικροτσίπ και άλλων προϊόντων. Οι δύο πλευρές φαίνεται επίσης να σημειώνουν κάποια πρόοδο όσον αφορά τη διεύρυνση της πρόσβασης ξένων επιχειρήσεων στην αγορά της Κίνας. Εξακολουθούν, ωστόσο, να μην υπάρχουν ενδείξεις για μια σημαντική ανατροπή σε “διαρθρωτικά” ζητήματα – το αίτημα των ΗΠΑ για σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις κινεζικές πολιτικές που η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι είναι προκατειλημμένες κατά των επιχειρήσεων των ΗΠΑ, όπως οι μαζικές επιδοτήσεις υπέρ κινεζικών εταιρειών και η αναγκαστική απόσπαση τεχνογνωσίας από ξένες εταιρείες. Αυτό θα ήταν το πραγματικό “ψαχνό” οποιασδήποτε συμφωνίας: μεταρρυθμίσεις που θα άλλαζαν θεμελιωδώς την οικονομία της Κίνας και θα προωθούσαν έναν βασισμένο στην αγορά ανταγωνισμό.
Δεν θα προκαλούσε έκπληξη το γεγονός ότι η Κίνα θα ήταν απρόθυμη να κάνει πίσω και όχι μόνο επειδή η ικανοποίηση των αιτημάτων των ΗΠΑ θα απαιτούσε από το Πεκίνο να αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας της κινεζικής οικονομίας. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να εξωθήσει κανείς μια χώρα να κάνει αυτό που δεν θέλει μέσω οικονομικής πίεσης.
Διαβάστε επίσης: The Polar Silk: Η Κίνα επενδύει στη Γροιλανδία
Θυμηθείτε, η Βόρεια Κορέα έχει προσκολληθεί στα πυρηνικά της όπλα, παρά το γεγονός ότι οι διεθνείς κυρώσεις έχουν στραγγαλίσει την οικονομία της. Το 1973, όταν τα αραβικά κράτη επέβαλαν εμπάργκο πετρελαίου στις ΗΠΑ σε αντίποινα για τη στήριξη που πρόσφεραν στο Ισραήλ, οι Αμερικανοί επέλεξαν να περιμένουν ώρες στην ουρά για βενζίνη παρά να εγκαταλείψουν το σύμμαχό τους στη Μέση Ανατολή.
Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η προσπάθεια να υποχρεωθεί η Κίνα σε υποταγή με τους δασμούς είναι επίσης μια στρατηγική ήττας. Τα στοιχεία του Ιανουαρίου για το εμπόριο, για παράδειγμα, έδειξαν ότι οι συνολικές εξαγωγές της Κίνας αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 9% ακόμη και όταν οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 2,4%. Με άλλα λόγια, όσο σημαντική είναι η αγορά των ΗΠΑ για την Κίνα, άλλο τόσο σημαντικός είναι και ο υπόλοιπος κόσμος. Ακόμη και ο τεχνολογικός γίγαντας Huawei, που έχει βρεθεί αντιμέτωπος με μια συντονισμένη εκστρατεία των ΗΠΑ για να μπλοκάρουν τη χρήση του εξοπλισμού του σε δίκτυα 5G, μπορεί να ανέβει ψηλά εστιάζοντας στις μη δυτικές αγορές. Το παγκόσμιο μερίδιο αγοράς της Huawei στα smartphones ήταν σχεδόν ίσο με αυτό της Apple το περασμένο έτος, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Strategy Analytics.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα έχει επιφέρει εμπορικό πλήγμα στους Αμερικανούς καλλιεργητές σόγιας, οι αποστολές των οποίων στην Κίνα έχουν βυθιστεί καθώς οι εισαγωγείς εκεί στράφηκαν στη Βραζιλία και σε άλλες χώρες εν μέσω δασμολογικού πολέμου.
Η Κίνα έχει ήδη αγνοήσει πολλές “προθεσμίες”, τόσο πραγματικές όσο και επαπειλούμενες, κατά το παρελθόν έτος χωρίς να υποχωρήσει. Ενώ η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται, αυτό έχει λιγότερο να κάνει με τους δασμούς και περισσότερο με τα σοβαρά προβλήματα στην εγχώρια οικονομία, όπως τα υψηλά επίπεδα χρέους, και την προσπάθεια της κυβέρνησης να τα μετριάσει, κυρίως με τον έλεγχο της πιστωτικής επέκτασης.
Την ίδια στιγμή το Πεκίνο έχει πέσει θύμα της δικής του μορφής αυταπάτης. Οι Κινέζοι ηγέτες δεν δείχνουν να έχουν κατανοήσει ιδιαίτερα το μένος που έχουν προκαλέσει οι ριψοκίνδυνες επιχειρηματικές τους πρακτικές σε ολόκληρο τον κόσμο. Και δεν είναι μόνο η πλημμύρα των φθηνών κινεζικών εισαγωγών που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες, ή η ταλαιπωρία που υφίστανται οι εταιρείες τους ενώ προσπαθούν να δραστηριοποιηθούν στην ηπειρωτική Κίνα. Το καθεστώς λογοκρισίας και εποπτείας στο εσωτερικό της Κίνας και η κρατικά κατευθυνόμενη, επιδοτούμενη ατζέντα για την κυριαρχία σε κλάδους τεχνολογιών αιχμής έχουν εντείνει τις ανησυχίες γύρω από την πρόσβαση της χώρας στην προηγμένη τεχνολογία της Δύσης, κλείνοντας τις πόρτες στις κινεζικές εταιρείες από τη Νέα Ζηλανδία έως τη Γερμανία.
Ίσως οι αρχές στο Πεκίνο πιστεύουν ότι η Κίνα δεν χρειάζεται πλέον πρόσβαση στους καταναλωτές και την τεχνογνωσία της Δύσης και των συμμάχων της. Όμως, με την Κίνα να εξακολουθεί να υπολείπεται έναντι των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας στην καινοτομία και τον πλούτο, διακινδυνεύουν το μέλλον της χώρας. Η Huawei μπορεί να βρει νέους πελάτες στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Αλλά εξακολουθεί να χρειάζεται τα αμερικανικά τσιπ για να λειτουργήσουν τα προϊόντα της.
Και στις ΗΠΑ και στην Κίνα, το πρόβλημα δεν είναι απλώς η αλαζονεία. Είναι η απομόνωση. Ο Xi και ο Trump έχουν δημιουργήσει τα δικά τους στεγανά. Ο Trump έχει προχωρήσει σε “εκκαθάριση” του Λευκού Οίκου από όσους αντιτάσσονταν στην εμπορική του στρατηγική. Ο Xi έχει καλλιεργήσει ένα τέτοιο περιβάλλον φόβου που μόνο οι πιο γενναίες ψυχές θα τολμούσαν να πουν ανοιχτά και ειλικρινά τι σκέφτονται. Ούτε ο ηγέτης φαίνεται να ενδιαφέρεται να κατανοήσει τη θέση της άλλης χώρας.
Μια επιφανειακή εμπορική συμφωνία δεν θα επιλύσει κανένα από αυτά τα προβλήματα, ακόμη και αν αυτό καθησυχάσει προσωρινά τις αγορές. Οι εντάσεις θα συνεχιστούν μέχρις ότου η Ουάσιγκτον αντιληφθεί την ανοησία της μονομερούς δράσης σε μια διαφορετική παγκόσμια τάξη και ο Xi αναγνωρίσει πως το να υπονομεύει τις παγκόσμιες νόρμες στρέφει μεγάλο μέρος του πλανήτη εναντίον της Κίνας. Κάθε πλευρά θα πρέπει να δεχτεί τις αδυναμίες της πριν να μπορέσουν να δημιουργήσουν μια ισχυρότερη σχέση.
