Αδελφοκτόνοι και ”παλιοχαρακτήρες” από καταβολής
Γράφει ο Ιωσήφ Τσιμισκής
Ποιοί Σπαρτιάτες , ποιοί Αθηναίοι και ποιος Πελλοπονησιακός πόλεμος. Όλα αυτά είναι ενα πταίσμα μπροστά στο πιο δολοφονικό ελληνικό εμφύλιο πόλεμο που προηγήθηκε σχεδόν 300 χρόνια του Πελλοπονησιακού , τον οχι και πολύ γνωστό σε εμας Ληλάντιο πόλεμο. Δυο πόλεις η Ερέτρια και η Χαλκίδα που η μεταξύ τους απόσταση είναι όπως και σήμερα αμελητέα είχαν ”κατορθώσει” να είναι μεταξύ τους εχθροί και μάλιστα να αποτελούν και δυό διαφορετικά βασίλεια.Αρχικά οι δύο πόλεις ευρίσκοντο σε πολιτική ένωση με την Αθήνα, καθότι ανήκαν στα Ιωνικά φύλα και ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι δύο Ιωνικές θέσεις στις Δελφικές Αμφικτιονίες είχαν δοθεί στην Αθήνα και στους Ίωνες της Εύβοιας (Ερέτρια – Χαλκίδα).Άλλωστε γνωρίζουμε ότι μέχρι τα μισά του 8ου αι. π.Χ. Χαλκίδα και Ερέτρια συνεργάζονταν στο αποικιακό πεδίο
Ουσιαστικά κανείς δεν γνωρίζει για ποιό λόγο υπήρξε αυτή η εχθρότητα αφού πριν ξεσπάσει η μεταξύ τους αντιπαλότητα οι σχέσεις του ήταν αγαστές. Η μόνη αιτία που πιθανώς ευσταθεί είναι η αποκλειστικότητα για την εκμετάλλευση του πλούσιου Ληλάντιου πεδίου, της πεδιάδας που εκτείνεται μεταξύ των δύο πόλεων οταν τον 8 αιώνα μια γενική ξηρασία είχε πλήξει ολη την Ελλάδα . Οι αρχαιολογικές έρευνες τοποθετούν την έναρξη του πολέμου στο 710 – 705 π.Χ. καθώς τότε χρονολογούνται οι πρώτες ταφές πολεμιστών που βρέθηκαν στην Ερέτρια ενώ οι τελευταίες ταφές χρονολογούνται περί το 690 π.Χ. Περί το 680 π.Χ. δημιουργήθηκε στην Ερέτρια ένα ταφικό μνημείο για τους πεσόντες πολεμιστές
Δεν έφτανε ομως η μεταξύ τους αντιπαλότητα κατάφεραν να εμπλέξουν και ολα τα ελληνικά βασίλεια στην αψιμαχία τους. Οι Χαλκιδαίοι και Ερετριείς συμμάχησαν και με άλλες ελληνικές πόλεις. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος με τους Χαλκιδαίους συμμάχησαν οι Σάμιοι, ενώ με τους Ερετριείς οι Μιλήσιοι. «οἱ γὰρ δὴ Μιλήσιοι πρότερον τοῖσι Ἐρετριεῦσι τὸν πρὸς Χαλκιδέας πόλεμον συνδιήνεικαν, ὅτε περ καὶ Χαλκιδεῦσι ἀντία Ἐρετριέων καὶ Μιλησίων Σάμιοι ἐβοήθεον» Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο Ε΄.
Η Ερέτρια στο απόγειο της ισχύος της παρέτασσε 3.000 βαριά οπλισμένους πεζούς, 600 ιππείς και 60 ελαφρά άρματα. Ο αριθμός των 600 ιππέων για μια μικρή πόλη όπως η Ερέτρια είναι απλά τεράστιος. Δεν γνωρίζουμε τίποτα για τις δυνάμεις της Χαλκίδας, τον αριθμό ή την σύνθεσή τους. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι υπερείχε αριθμητικά σε πεζικό της αντιπάλου της, αλλά υστερούσε σε ιππικό.
Είναι έξω απο κάθε λογική να συνειδητοποιεί κανείς οτι 40 ακόμα ελληνικές πόλεις παίρνουν μέρος στον πανελλήνιο αυτό ίσως και παγκόσμιο για την εποχή του πόλεμο.
Το πιθανότερο είναι να συμμετείχαν, πέραν των αναφερομένων, τα Μέγαρα, η Αίγινα, η Χίος και οι Ερυθρές. Ορισμένοι όμως συνδέουν και τους Μεσσηνιακούς Πολέμους με τον Ληλάντιο Πόλεμο, καθώς επίσης και τον πόλεμο Άργους – Σπάρτης, με το Άργος και την Αίγινα να υποστηρίζουν την Ερέτρια και την Σπάρτη να υποστηρίζει τη Χαλκίδα.
Δεν σταματάει η αντιπαλότητα ομως εδώ , η Κόρινθος και Μέγαρα πολεμούσαν μεταξύ τους συνεχώς αυτή την περίοδο για την κατοχή της περιοχής Λουτρακίου – Περαχώρας. Φαίνεται πως η Κόρινθος ήταν σύμμαχος με τη Χαλκίδα με την οποία συνεργάζονταν και στην ίδρυση αποικιών και τα Μέγαρα είχαν ταχθεί υπέρ της Ερέτριας. Όσον αφορά τη μικρασιατική πόλη των Ερυθρών, ως αντίπαλος της Μιλήτου, ήταν σύμμαχος της Χαλκίδας.
Αυτά τα πράγματα μόνο στην Ελλάδα μπορεί να συμβαίνουν και ο Ληλάντιος Πόλεμος υπήρξε ενα καταστροφικός πόλεμος που έδωσε την ευκαιρία στους Πέρσες να προετοιμάζονται επι 300 περίπου χρόνια για την εισβολή τους σε μια Ελλάδα που με την ψυχή στα δόντια ενώθηκε τελευταία στιγμή για να τους απωθήσει.
Το αποτέλεσμα του Ληλάντιου πολέμου είναι μια πανελλήνια καταστροφή πολύ μεγαλύτερη και απο αυτήν του Πελλοπονησιακού πολέμου. Περί το 700 π.Χ. το Λευκαντί, εξάρτημα της Ερέτριας, καταστράφηκε πιθανώς από τους Χαλκιδείς, αποκόπτοντας την Ερέτρια από το Ληλάντιο πεδίο. Την ίδια εποχή οι Μιλήσιοι λεηλάτησαν την Κάρυστο, στη νότια Εύβοια, σύμμαχο, προφανώς, της Χαλκίδας.Τελικά φαίνεται πως ο πόλεμος, αφού πέρασε από διάφορα στάδια, έληξε με νίκη της Χαλκίδας, αν και αυτό δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Επρόκειτο όμως για μια κυριολεκτικά πύρρειο νίκη καθώς νικητές και ηττημένοι είχαν καταστραφεί οικονομικά και είχαν χάσει πλέον τα κλειδιά του εμπορίου.
Φαίνεται πως οι δύο πόλεις συγκρούστηκαν και πάλι για το Ληλάντειο πεδίο τον 6ο αι. π.Χ. Η Χαλκίδα διατήρησε τον έλεγχο της περιοχής μέχρι το 506 π.Χ. όταν και πέρασε υπό τον έλεγχο της Αθήνας. Το 490 π.Χ. άλλωστε η Ερέτρια ισοπεδώθηκε, μετά από γενναία αντίσταση, από τους Πέρσες.Κατά τη διάρκεια της Ιωνικής επανάστασης, όταν η Ερέτρια και η Αθήνα συμμάχησαν για την απελευθέρωση των Ελληνικών πόλεων της Ιωνίας, η Ερέτρια προσχώρησε στην εκστρατεία λόγω της βοήθειας που είχε λάβει από τη Μίλητο κατά τον Ληλάντιο Πόλεμο. Η δε συμμετοχή της στην Ιωνική επανάσταση θα οδηγούσε αργότερα τον Πέρση βασιλέα Δαρείο Α’ να απαιτήσει την καταστροφή της κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων, όπως και τελικά έγινε πριν την μάχη του Μαραθώνα όταν η Ερέτρια καταστράφηκε από τους Πέρσες στρατηγούς Δάτη & Αρταφέρνη.
Δέκα ”κουτσουλιές” άνθρωποι είμαστε και ακόμα συνεχίζουμε τα ίδια σε διαφορετικές διχαστικές ”εκδόσεις” κάθε φορά. Τον Ληλάντιο πόλεμο που τον έχουμε καταχωνιάσει στα πιο σκοτεινά σεντούκια της ιστορίας, έπρεπε να τον διδασκόμαστε απο το νηπιαγωγείο ως το γηροκομείο καθημερινά.
Διότι ”παλιοχαρακτήρες” είμαστε κύριοι, και ”παλιοχαρακτήρες” θα είμαστε!
