10/12/2024

Η θρησκεία συνιστά βασικό τομέα του ανθρώπινου πολιτισμού

DE52429D7FB334AD91CC427CE1391EBE

 

Γράφει ο Δημήτρης Γκίκας 


…and no religion…

Προ ημερών, συμμετείχα ως κεντρικός εισηγητής (mentor) σε συνεδρίες της γνωστής εκπαιδευτικής πλατφόρμας “100mentors”. Οι συνεδρίες διοργανώθηκαν από ελληνικά και ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα και το θέμα τους περιστρεφόταν γύρω από τη θρησκεία. Από τα κεντρικά ερωτήματα που διατυπώθηκαν από τους σπουδαστές ήταν αν η θρησκεία ενώνει ή χωρίζει ανθρώπους ή αν προκαλεί πολέμους και συγκρούσεις.

Έχω ακούσει πολλές φορές την ίδια απορία κι έχω έρθει σε αντιπαράθεση με πάρα πολλούς ανθρώπους, ενίοτε κι ακαδημαϊκούς, για το θέμα. Κυριαρχεί μια παράλογη στάση πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, ακόμα κι από ανθρώπους που δηλώνουν θρησκευόμενοι. Οι περισσότεροι τείνουν να αποδεχτούν ότι η θρησκεία είναι από τους βασικότερους λόγους των ανθρώπινων συγκρούσεων. Μάλιστα, σε συνέδριο που είχα παρακολουθήσει κάποτε, υπήρξε ακαδημαϊκός με άριστη θεολογική κατάρτιση που, ούτε λίγο ούτε πολύ, δικαιολόγησε τους πολέμιους της θρησκείας γενικότερα, καθώς πράγματι η θρησκεία «κοντεύει να διαλύσει την ανθρωπότητα». 

Απλοϊκή άποψη, όχι μόνο από ιστορικής, αλλά και ψυχολογικής πλευράς και, κατά τη γνώμη μου, φοβερά προπαγανδιστική. Αν η θρησκεία ήταν το πρόβλημα, τότε οι άθρησκοι ή χώρες, οι πολίτες των οποίων δηλώνουν, κατά πλειοψηφία, ότι δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε καμία θρησκεία, θα έπρεπε να χαρακτηρίζονται από σημαντική έλλειψη συγκρούσεων ή εγκληματικής συμπεριφοράς. Έλα, όμως που δεν συμβαίνει…

Η θρησκεία δεν κοντεύει να διαλύσει την ανθρωπότητα, ούτε αποτελεί την κύρια αιτία των πολεμικών συγκρούσεων. Μπορεί να αποτελεί από τις σημαντικότερες αφορμές για να δημιουργηθούν προϋποθέσεις συγκρούσεων – άλλο οι αφορμές, άλλο τα πραγματικά αίτια.

Η θρησκεία συνιστά βασικό τομέα του ανθρώπινου πολιτισμού και η ύπαρξή της επιβεβαιώνει, κατ’ αρχήν, την ποιότητα της κουλτούρας ενός λαού. Εξάλλου, η ιστορία έχει δείξει πως η ανάπτυξη μιας θρησκείας υπήρξε ανάλογη με την πολιτισμική πρόοδο ενός λαού. Επειδή, μάλιστα ανήκει στους πνευματικούς τομείς του πολιτισμού, βοηθά στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πνεύματος. Τέχνη, ηθική, παιδεία άλλοτε «ακούμπησαν» στη θρησκεία, άλλοτε αποτέλεσαν βασικές πηγές της θρησκευτικής θεμελίωσης.

Δεν γεννούν, λοιπόν τον πόλεμο οι θρησκείες, όπως δεν τον γεννούν οι εθνικές διαφοροποιήσεις. Ο Θουκυδίδης πολύ διαφωτιστικά αναλύει ως πηγή των πολέμων και των συγκρούσεων την ίδια την ανθρώπινη φύση. Η άποψη ότι η θρησκεία συνιστά το απόλυτο «Κακό», στη νεότερη εποχή, ήταν από τα κεντρικά συνθήματα των «χίπις» που έγινε ιδιαίτερη γνωστή και διαδόθηκε μέσω του πολύ δημοφιλούς τραγουδιστή John Lennon, με το περίφημο τραγούδι “Imagine”. Πολύ ωραίο τραγούδι (ο τίτλος του άρθρου προέρχεται από στίχο του τραγουδιού), αλλά με ξεκάθαρο προπαγανδιστικό περιεχόμενο: δεν θέλουμε θρησκείες, δεν θέλουμε κράτη. 

Ό, τι θα σώσει την ανθρωπότητα δεν θα είναι η κατάρρευση τομέων του πολιτισμού, όπως δεν την έσωσε και η πολυθρύλητη και απίστευτα μονομερής ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ό, τι θα σώσει την ανθρωπότητα θα είναι η παιδεία, η πνευματική και ψυχική ανάπτυξη, ηθικές αξίες όπως η ανεκτικότητα, ο σεβασμός προς κάθε πεποίθηση – θρησκευτική, εθνική, πολιτική κλπ. Με άλλα λόγια, κεντρικές έννοιες που συναντάμε στις περισσότερες από τις θρησκείες…

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Don`t copy text!