Τι έχει σειρά στον εύθραυστο διάλογο ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας
“Δεν ήταν καλό να υπογραφεί οτιδήποτε” δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια του ίδιου και του Βορειοκορεάτη Kim Jong-un να καταλήξουν σε μια συμφωνία στη δεύτερη Σύνοδό τους στο Ανόι. Σύμφωνα με τον trump, οι Βορειοκορεάτες ήθελαν άρση των κυρώσεων εξ ολοκλήρου, σε αντάλλαγμα για την διάλυση των εγκαταστάσεων στην Yongbyon.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Κορέας, Ri Yong-ho αργότερα έδωσε το δικό του “χρώμα” στον ισχυρισμό του Trump, δηλώνοντας ότι η Βόρεια Κορέα είχε ζητήσει την κατάργηση μερικών κυρώσεων, συγκεκριμένα εκείνων που επιβλήθηκαν με πέντε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο διάστημα 2016-2017.
Το τίμημα που ζητούσε η Βόρεια Κορέα, που αντιστοιχούσε στην κατάργηση της μερίδας του λέοντος των επιβληθεισών κυρώσεων, ήταν δυσανάλογο των παραχωρήσεων που ήταν πρόθυμη να προσφέρει. Το πυρηνικό συγκρότημα Yongbyon δεν είναι το μοναδικό εργοστάσιο που συμβάλει στο πυρηνικό πρόγραμμα της Πιονγκγιανγκ, ούτε καλύπτει τις εγκαταστάσεις παραγωγής, συναρμολόγησης ή δοκιμής πυραύλων.
Η άρνηση του Trump να υπογράψει μια συμφωνία που θα είχε άρει το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλες τεχνικά, τις κυρώσεις με αντάλλαγμα την διάλυση ορισμένων μόνο εγκαταστάσεων, ήταν η σωστή απόφαση. Συνειδητοποιώντας ότι υπήρχαν ακόμη πολλά κενά μεταξύ των δύο διαπραγματευτικών θέσεων προτού διεξαχθεί μία ακόμη σύνοδος σε υψηλό επίπεδο, θα ήταν ακόμη καλύτερο.
Η αποτυχία να επέλθει συμφωνία, καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση trump δεν ήταν σωστά προετοιμασμένη και εξαρτιόταν υπερβολικά από την δυναμική των προσωπικών σχέσεων μεταξύ Trump και Kim. Καταδεικνύει επίσης τα όρια της διάσκεψης κορυφής σε υψηλό επίπεδο χωρίς μια καθιερωμένη διπλωματική διαδικασία που θα οδηγεί τις διαπραγματεύσεις προς τα εμπρός. Όπως το έθεσε ο πρώην αναπληρωτής επικεφαλής του Six Party Talks, Victor Cha., “οι Σύνοδοι κορυφής του Προέδρου υποτίθεται ότι προετοιμάζονται για να πετύχουν, από διπλωμάτες. Αυτή δεν είχε προετοιμαστεί”.
Προστατεύοντας έναν εύθραυστο διάλογο
Και οι δύο πλευρές ήταν προσεκτικές προκειμένου να θέσουν το πλαίσιο της συνάντησης ως παραγωγική, παρά την απουσία κοινής διακήρυξης και συγκεκριμένων διαφωνιών για τον λόγο της κατάρρευσης. Ο Trump επίσης απέρριψε την πιθανότητα επιβολής περαιτέρω οικονομικών κυρώσεων για να αυξήσει την πίεση και επισήμανε, ως απάντηση σε μια ερώτηση για την επανέναρξη των αμερικανικών-νοτιοκορεατικών στρατιωτικών ασκήσεων, ότι “το εγκατέλειψε πριν από κάποιο καιρό”. Η ακύρωση των ευρείας κλίμακας κοινών στρατιωτικών ασκήσεων επιβεβαιώθηκε αργότερα από το υπουργείο Άμυνας, ως ένα μέτρο για την υποστήριξη “διπλωματικών προσπαθειών για την επίτευξη μιας πλήρους αποπυρηνικοποίησης της χερσονήσου της Κορέας”.
Ενδεχόμενες νέες κυρώσεις ή η επανέναρξη των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων, θα μπορούσε τώρα ενδεχομένως να προκαλέσει μεγαλύτερες διαμαρτυρίες από την Πιονγκγιάνγκ, στο βαθμό που θα έθεταν σε κίνδυνο τον εύθραυστο τωρινό διάλογο, ή θα παρακινούσαν μια επανάληψη των πυραυλικών ή ακόμη και των πυρηνικών δοκιμών.
Παρόλα αυτά, πιθανότατα δεν θα πρέπει να περιμένουμε μια επιστροφή στην ρητορική του 2017. Όσο ο Kim τηρεί το αυτό-επιβληθέν moratorium στις πυρηνικές και πυραυλικές δοκιμές, ο Trump θα μπορεί να παραμένει σίγουρος. Μπορεί ακόμη και να δικαιολογήσει την έλλειψη προφανούς προόδου, δίνοντας έμφαση στην αναγκαστική φύση τέτοιων διαπραγματεύσεων, ενώ οι Βορειοκορεάτες αφήνουν τον χρόνο να περνάει όσο διαρκεί η προεδρία του Trump, διατηρώντας στο μεταξύ άθικτο το πυρηνικό τους οπλοστάσιο.
Χωρίς σχέδια για μια νέα σύνοδο που να προσελκύουν τους Βορειοκορεάτες πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υπάρχει ο κίνδυνος οι διπλωμάτες της Βόρειας Κορέας να αρνηθούν να συναντηθούν με τον υπουργό Εξωτερικών Mike Pompeo ή τον Ειδικό Απεσταλμένο για τη Βόρεια Κορέα, Stephen Biegun.
Προχωρώντας προς τα εμπρός
Οι μέθοδοι του trump και οι έπαινοι προς τον Kim Jong-un έχουν κάνει πολλούς σχολιαστές και φορείς χάραξης πολιτικής να αισθάνονται άβολα. Ωστόσο έχει κατορθώσει να δημιουργήσει μια ευκαιρία για διάλογο η οποία δεν θα πρέπει να χαθεί. Κρατώντας το παράθυρο για διπλωματία ανοιχτό, θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από απλώς πολιτική βούληση, τα περιστασιακά προεδρικά tweets ή την “επιστολή αγάπης” μεταξύ Trump και Kim.
Ενώ ο Pompeo έχει εκφράσει μια ελπίδα ότι και οι δύο διαπραγματευτικές ομάδες “θα συναντηθούν ξανά στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες”, δεν έχει οριστεί ακόμη κάποια ημερομηνία, επικαλούμενος την ανάγκη “να ανασυγκροτηθούμε λίγο”. Η διασφάλιση της συνέχισης των συνομιλιών σε επίπεδο εργασίας, θα είναι κρίσιμη για να σημειωθεί συγκεκριμένη πρόοδος στους επόμενους μήνες και χρόνια. Ο Trump θα χρειαστεί να αποσαφηνίσει τη θέση του Biegun ως κορυφαίο διαπραγματευτή και βασικό συνομιλητή με τους Βορειοκορεάτες, οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα συνεχίσουν να πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν περισσότερες παραχωρήσεις εάν μιλούν απευθείας με τον Trump.
Οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να αποφέρουν θετικά αποτελέσματα εάν οι ΗΠΑ τηρήσουν μια βήμα-προς-βήμα προσέγγιση, αντί μιας στρατηγικής “όλα ή τίποτα”. Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης όπως μια προσεκτικά σχεδιασμένη διακήρυξη για το τέλος του πολέμου, η δημιουργία ενός γραφείου στην Πιονγκγιάνγκ ως αντάλλαγμα για ένα κωδικοποιημένο πάγωμα των δοκιμών και επιθεωρήσεων στην Yongbyon, θα αποτελέσουν σημαντικά βήματα προς τα εμπρός.
Αυτά ωστόσο δεν θα πρέπει να είναι μεμονωμένα μέτρα. Αντιθέτως, θα πρέπει να είναι μέρος ενός μεγαλύτερου πλαισίου μέτρων που οδηγούν στην επαληθεύσιμη διάλυση των πυρηνικών και πυραυλικών προγραμμάτων της Βόρειας Κορέας.
