Βρετανία: Τι θα συμβεί στη συνέχεια με το Brexit
Της Frances Coppola
Forbes
Την περασμένη εβδομάδα η Βρετανία κοίταξε τον γκρεμό και συνειδητοποίησε τη ζοφερή πραγματικότητα της συντριβής στα βράχια του άτακτου Brexit. Υπό τον φόβο της πολιτικής αυτοκτονίας, λοιπόν, το βρετανικό κοινοβούλιο εγκατέλειψε τη διχασμένη στάση του και ψήφισε υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ – τουλάχιστον προς το παρόν.
Η πρωθυπουργός ήθελε το “προς το παρόν” να σημαίνει “μέχρι τις 30 Ιουνίου”. Όμως είναι ασαφές τι επεδίωκε να καταφέρει σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Έπειτα από τρία χρόνια διενέξεων, δεν υπάρχει τίποτα άλλο πάνω στο τραπέζι πέρα από την πρόταση της Theresa May, την οποία οι βουλευτές έχουν απορρίψει ήδη τρεις φορές. Η κυρία May παραδέχτηκε πρόσφατα ότι ήταν απίθανο το κοινοβούλιο να υπερψηφίσει τη συμφωνία. Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση επέμεινε ότι δεν θα διαπραγματευτεί εκ νέου τη συμφωνία, αν και δήλωσε ότι προτίθεται να συζητήσει τη σχετική πολιτική διακήρυξη.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, ανάλογα με το πώς βλέπετε την κατάσταση, η ΕΕ είχε άλλες ιδέες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα τα μέλη συμφωνούσαν σε μια κοινή γραμμή. Για πρώτη φορά εμφανίστηκαν ρωγμές στο ενιαίο μέτωπο της ΕΕ των “27”.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Donald Tusk, απέρριψε την τακτική της May για να συνεχιστεί επ’ αόριστον το παιχνίδι της παράτασης, βάσει της λογικής ότι κανείς δεν θα επωφελούνταν από κάτι τέτοιο.
Αντιθέτως, ο Tusk πρότεινε ένα νέο παιχνίδι με την ονομασία “Flextension”, σύμφωνα με το οποίο θα μπορούσε να παραταθεί το Άρθρο 50 μέχρι το τέλος του έτους, αλλά επιτρέποντας τον τερματισμό αυτής της παράτασης οποιαδήποτε στιγμή το βρετανικό κοινοβούλιο επικυρώσει τη συμφωνία. Και αν η Βρετανία προσπαθήσει να μετατρέψει την παράταση στο παιχνίδι της May, αμέσως θα συναντήσει τα βράχια του άτακτου Brexit.
Πολλοί στην ΕΕ των “27” συμφώνησαν με την πρόταση του Tusk, με τη Γερμανίδα καγκελάριο να αποτελεί τη μεγαλύτερη υποστηρίκτρια του σχεδίου. Ωστόσο, ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron, έδειξε ότι δεν ανέχεται άλλη καθυστέρηση. Ζήτησε από τη Βρετανία να ψηφίσει τη συμφωνία αποχώρησης πριν από τις ευρωεκλογές στις 23 Μαΐου, ή να αποχωρήσει χωρίς συμφωνία. Μια παρόμοια τακτική είχε αποτέλεσμα και στην Ελλάδα, έτσι δεν είναι;
Αλλά η Βρετανία δεν είναι Ελλάδα, και η Merkel δεν ήθελε να πάρει μια τόσο αυστηρή γραμμή. Χωρίς την υποστήριξή της ο Macron δεν θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις για τη μικρή παράταση που προτείνει ο ίδιος. Και, επίσης, χωρίς την υποστήριξη του Macron η Merkel δεν θα μπορούσε να πιέσει για μια μεγαλύτερη παράταση. Εν τέλει, κανείς δεν πήρε αυτό που ήθελε. Η νέα ημερομηνία του Brexit είναι η 31η Οκτωβρίου.
Σαφώς ανακουφισμένη που δεν χρειαζόταν πλέον να προσποιείται πως θέλει να πηδήξει στα βράχια, η βρετανική κυβέρνηση σταμάτησε τις ομάδες όσων προετοιμάζονταν για ένα άτακτο Brexit. Οι επικριτές σημείωναν πως τα περίπου 4 δισ. λιρών που προβλεπόταν να χρησιμοποιηθούν στο σενάριο του “no-deal Brexit” ήταν ένα υπερβολικό ποσό που η ίδια η κυβέρνηση δεν ήθελε πραγματικά να δαπανήσει για αυτόν τον λόγο.
Αλλά ο θυμός τους δεν μπορεί να συγκριθεί με την οργή των σκληρών οπαδών του Brexit, οι οποίοι έβλεπαν την αποχώρηση να απομακρύνεται, και δεν είχαν κάποιον να κατηγορήσουν πέρα από τους ίδιους. Ούτως ή άλλως, εάν η Βουλή επικύρωνε τη συμφωνία της May, η Βρετανία τώρα θα ήταν εκτός ΕΕ, της κοινής αγοράς και της τελωνειακής ένωσης. Κανείς δεν είναι τόσο οργισμένος όσο αυτοί που έχασαν όσα είχαν.
Στις 12 Απριλίου, την ημέρα που η Βρετανία θα έπρεπε να αποχωρήσει από την ΕΕ, ο Nigel Farage -ο αρχιτέκτονας του Brexit- παρουσίασε το νέο “Κόμμα του Brexit”. Η ομιλία του ήταν γεμάτη οργισμένες δηλώσεις και καθόλου ρεαλιστική πολιτική. Είπε ότι η κυβέρνηση πρόδωσε τους Βρετανούς πολίτες, θυμίζοντάς μου λίγο έως πολύ την προεκλογική ρητορική του Donald Trump.
Η χρονική στιγμή της ανακοίνωσης του νέου κόμματος του Farage δεν είναι τυχαία. Η μακρά παράταση σημαίνει ότι πλέον το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές. Αυτές οι εκλογές θα επικεντρωθούν σε ένα μόνο ζήτημα – το Brexit. Θα αποτελούν ουσιαστικά, για τους Βρετανούς, ένα δεύτερο δημοψήφισμα.
Ο Farage λέει ότι το κόμμα του θα παλέψει για κάθε θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στις ευρωεκλογές. Μπορεί το κόμμα του να μην έχει καμία άλλη ουσιαστική γραμμή πέραν της αποχώρησης από την ΕΕ, αλλά αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Το δικό του “χαρτί” είναι το συναίσθημα, όχι η πραγματικότητα. Θέλει να εκμεταλλευτεί την οργή των θυμωμένων Βρετανών που θέλουν την έξοδο από την Ένωση. Τα λόγια είναι φτηνά όταν δεν έχεις πραγματική πρόθεση να υλοποιήσεις όσα έχεις υποσχεθεί.
Το Change UK, το νέο κεντρώο κόμμα που σχηματίστηκε από μέλη των Εργατικών και Συντηρητικών βουλευτών υπέρ της παραμονής, θα διεκδικήσει έδρες στις ευρωεκλογές. Ελπίζει να αποτελέσει την τελευταία ελπίδα των “Remainers”.
Και για τα δύο προαναφερθέντα κόμματα, οι ευρωεκλογές θα αποτελέσουν σημαντικό βαρόμετρο της δημοτικότητάς τους. Αλλά για τα κόμματα των Εργατικών και των Συντηρητικών οι εκλογές θα είναι επώδυνες. Και τα δύο θα χάσουν ψήφους εξαιτίας των νέων σχηματισμών. Ωστόσο, θεωρείται απίθανο τα νέα κόμματα να υπερκεράσουν τα παραδοσιακά.
Προς το παρόν, είναι δύσκολο να πει κανείς ποια κατεύθυνση θα επιλέξουν οι ψηφοφόροι, και αυτό γιατί για κάθε Βρετανό που θέλει να ξεμπερδεύει με το Brexit υπάρχει ένας άλλος που επιθυμεί την παράταση. Στο μόνο που συμφωνούν οι δύο πλευρές είναι ότι έχουν βαρεθεί το Brexit. Και η 31η Οκτωβρίου είναι πολύ μακριά για να περιμένουν την επιστροφή στην κανονικότητα.
Η Βρετανία είναι μακράν η μόνη χώρα που υφίσταται ταχεία και θεμελιώδη αλλαγή. Οι αντιτιθέμενες δυνάμεις του εθνικισμού και της παγκοσμιοποίησης μεταμορφώνουν την πολιτική σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο. Οι παραδοσιακές συμμαχίες, όπως ο γαλλο-γερμανικός άξονας που έχει εξασφαλίσει εδώ και δεκαετίες τη συνοχή της ΕΕ, είναι στα όριά τους. Πού θα καταλήξουμε;
