Η ΣΥΓΓΕΝΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΩΝ

Γράφει ο Αντώνης Αντωνιάδης

Είναι βέβαιο πως οι περισσότεροι έχετε παρατηρήσει ότι κάθε χρόνο σε μεγάλες εθνικές επετείους ή θρησκευτικές εορτές εμφανίζονται αναρτήσεις και άρθρα τα οποία έχουν στόχο και σκοπό να σας παρουσιάσουν την «αλήθεια» σε σχέση μ’ αυτές. Μια «αλήθεια» που πιθανόν δεν την βλέπετε, δεν την γνωρίζετε και δεν την υποπτεύεστε, με αποτέλεσμα να «κοιμάστε όρθιοι και να σας εκμεταλλεύονται». Φυσικά αυτό το φαινόμενο, των αυτόκλητων διαφωτιστών μας, το βιώνουμε καθημερινά, όλο τον χρόνο και κάθε χρόνο της ζωής μας, αλλά κατά τις διάφορες εορταστικές περιόδους το συναντάμε σε υπερβολικό βαθμό.

Συνήθως και ως επί το πλείστον όλες αυτές οι «αλήθειες» διαδίδονται από νεαρά άτομα, μέχρι 30 χρονών, που προσφάτως άκουσαν για αυτές, «ξύπνησαν» και θέλουν παθιασμένα να μας τις γνωστοποιήσουν. Για παράδειγμα λόγω του ερχόμενου εορτασμού της Ανάστασης ετοιμαστείτε, ακόμη μια χρονιά, για τον καταιγισμό αναρτήσεων του εσταυρωμένου Ορφέα, της κρυφής ζωής του Ιησού, της αντιπαλότητας του Ελληνισμού με τον Εβραϊσμό κ.λπ..

Αυτές οι «αλήθειες» είναι συνήθως διάφορα δόγματα, εναλλακτικές θεωρίες και παράξενες υποθέσεις, που προέρχονται από συγκεκριμένα συνωμοσιολογικά σενάρια. Εν τούτοις εδώ δεν θα αναλύσω τις συνωμοτικές θεωρίες, αλλά τη συμπεριφορά και τη νοοτροπία των ατόμων που τις διαδίδουν, αλλά και τη σχέση τους με τις τεχνικές των θρησκειών.

Ο κάθε μελετητής των θεωριών συνωμοσίας μπορεί να παρατηρήσει την ξεκάθαρη σχέση τους με τα θρησκευτικά συστήματα (τουλάχιστον με τα μεγάλα σωτηριολογικά), τους τρόπους και τις τεχνικές διάδοσής τους. Τόσο η σύνθεση των σεναρίων όσο και η συμπεριφορά των υποστηρικτών τους είναι ταυτόσημα. Συγκεκριμένα η σύνθεση όλων των σεναρίων αποτελείται από δυο μέρη: α) το αποκαλυπτικό-καταστροφολογικό και β) το σωτηριολογικό. Στο αποκαλυπτικό-καταστροφολογικό τον μέγιστο ρόλο παίζουν το άγνωστο και ο φόβος. Το αόρατο, υπόγειο, επίβουλο άγνωστο (μια κρυφή ομάδα με απίστευτες διασυνδέσεις, εργάζεται πυρετωδώς για να ανατρέψει την υπάρχουσα τάξη στον κόσμο) και ο φόβος της τελικής καταστροφής σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο. Στο σωτηριολογικό μέρος, εκ των πραγμάτων, ο δημιουργός του συνωμοσιολογικού σεναρίου παρουσιάζεται-υπονοείται σαν ευαγγελιστής και απόστολος της μοναδικής κρυφής αλήθειας, αφού είναι αυτός που την ανακαλύπτει, αποκαλύπτει και την κοινοποιεί, ενώ ταυτόχρονα μέσω της γλώσσας που χρησιμοποιεί διαμορφώνει το ρόλο του πιστού σε όσους θα μάθουν για το σενάριο και οι οποίοι, τελικά, με την δράση ή την αντίδρασή τους θα σώσουν τον κόσμο. Τα συνωμοσιολογικά σενάρια που αναφέρονται στον ερχομό κάποιου προσώπου-σωτήρα που θα σώσει τον κόσμο είναι ελάχιστα, αφού στη συνωμοσιολογία η σωτηρία του κόσμου αφήνεται στα χέρια εκείνου που μαθαίνει την «αλήθεια».

Με άλλα λόγια αντιλαμβανόμαστε ότι οι εμπνευστές των θεωριών ακολουθούν πιστά τις τεχνικές των θρησκειών για να προκαλέσουν φόβο, διαλαλώντας άγνωστους κινδύνους που απειλούν να καταστρέψουν τις συνθήκες που μας περιβάλλουν, εμάς τους ίδιους, αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα, ενώ η σωτηρία θα επέλθει δια μέσου εκείνων που θα πιστέψουν στην ύπαρξη του συνωμοσιολογικού σεναρίου και θα το διαδώσουν για να ξυπνήσει ο κόσμος.

Κατά συνέπεια η ευθύνη για την εξάπλωση του σεναρίου φεύγει από τον εμπνευστή-δημιουργό του και περνάει στις πλάτες των οπαδών-πιστών. Ο εμπνευστής-δημιουργός παρουσιάζεται και αντιμετωπίζεται πια σαν αυθεντία επί της «αλήθειας», κάτι σαν τον «μεσσία» που μας έσωσε προσφέροντάς μας την γνώση του.

Το πέρασμα της ευθύνης επιτυγχάνεται με απλές τεχνικές της χρήσης του λόγου και της διέγερσης των συναισθημάτων. Οι δημιουργοί συνωμοσιολογικών σεναρίων βασίζουν πάντα την όποια θεωρία τους σε συγκεκριμένες κοινές αρχές ή αξίες όλων των ανθρώπων ώστε να τους μαγνητίσουν προκαλώντας τα συναισθήματά τους. Π.χ. «προσπαθούν να νομιμοποιήσουν την παιδεραστία», «θέλουν να καταστρέψουν τη γλώσσα μας», «θα μας κάνουν σκλάβους τους» κ.λπ..

Το κάθε σενάριο έχει σκοπό να «αφυπνίσει», να «φωτίσει» και να «ανοίξει τα μάτια των ανθρώπων» απέναντι σε όλα εκείνα που «κάποιοι κρατάνε μυστικά για να μας εκμεταλλεύονται». Η διάδοση της κάθε θεωρίας συνωμοσίας, είτε γίνεται προφορικά είτε γραπτά, βρίθει από λέξεις και προτάσεις που ωθούν το μυαλό να αναμένει την αποκάλυψη ενός μεγάλου μυστικού. Προετοιμάζει δηλαδή τον αναγνώστη, τον ακροατή ή τον τηλεθεατή έτσι ώστε να του φανερώσει κάτι απίστευτο ή αδιανόητο για τη μέση κοινή λογική του. Η επανάληψη των φράσεων «μας κρύβουν», «κρατάνε μυστικό», «είναι απαγορευμένο», «εξαφάνιση των στοιχείων», «δεν το λένε», «σκοτεινοί σύμμαχοι», «μας παραπλανούν» και δεκάδες άλλες ανάλογες, δημιουργούν την αναμονή και την προσδοκία της αποκάλυψης, αλλά ταυτόχρονα έχουν και μια υποσυνείδητη δράση, βάζοντας τον αναγνώστη/ακροατή/τηλεθεατή, κατά την αποκάλυψη του νοήματος, στη θέση του ανθρώπου που συμμετέχει πια στον κύκλο των «φωτισμένων», εκείνων δηλαδή που έμαθαν το μυστικό των κυβερνήσεων, των διάφορων εξουσιαστικών ομάδων, ακόμα και των δαιμόνων. Κατά συνέπεια όταν ο «αδαής» μαθαίνει την «μεγάλη αλήθεια», θεωρεί τον εαυτό του γνώστη και μυημένο, οπότε μπαίνει ακούσια στη θέση του ιεραποστόλου, αυτού δηλαδή που θα βοηθήσει και τους υπόλοιπους να αφυπνιστούν. Έτσι, με τα χαρακτηριστικά των αληθινών ιεραποστόλων, σθένος, πίστη και αδιαλλαξία, αλλά και με τον φανατισμό του νεοφώτιστου πιστού, προσπαθεί να μεταδώσει την «αλήθεια» του στους ανύποπτους και «τυφλωμένους» συνανθρώπους του.

Συνήθως τα άτομα που διακατέχονται από ιεραποστολική διάθεση είναι νεαρής ηλικίας και με ελλιπείς γνώσεις, επιστημονικές και κοινωνικές, γι’ αυτό όταν συναντάνε σθεναρή αντίδραση ή κοροϊδευτική πολεμική ενάντια στα πιστεύω τους, αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν τις αποδείξεις και αρνούμενα να παραδεχτούν το προφανές, εξαιτίας του εγωισμού τους, εισχωρούν βαθύτερα στο σκοτεινό πηγάδι της αδιαλλαξίας που τους οδηγεί τελικά σ’ έναν λαβύρινθο νοσηρότητας, αφού αντί να ερευνήσουν τα στοιχεία του συνωμοτικού σεναρίου με ορθή κρίση, αναζητούν περισσότερα και περισσότερα αναπόδεικτα στοιχεία, φήμες και διαδόσεις σχετικά με όσα πιστεύουν.

Η μύησή τους πια στις ακραίες λεπτομέρειες των στοιχείων της όποιας συνωμοσίας τούς οδηγεί στην πλήρη μισαλλοδοξία, δηλαδή δεν μισούν μόνο την άλλη άποψη ή γνώμη, αλλά αντιπαθούν οποιονδήποτε δεν πιστεύει στο σενάριο και γρήγορα η όποια συζήτηση να μετατρέπεται σε άγρια λογομαχία. Στο τέλος και ανάλογα με τον χαρακτήρα ή το ήθος τους οι «ιεραπόστολοι» μπορούν να περάσουν από τη λεκτική στη σωματική βία. Η μισαλλοδοξία αυτή δεν εμφανίζεται μόνο στα άτομα που αναλαμβάνουν τον ρόλο του ιεραποστόλου, αλλά και στους απλούς υποστηρικτές.

Μάλιστα είναι τόσο έντονη και σφοδρή η μισαλλοδοξία που χαρακτηρίζει τους υποστηρικτές των συνωμοσιολογιών ώστε άκοπα να χαρακτηρίζουν τον οποιονδήποτε τους αντιτίθεται σαν «προδότη», «ακροδεξιό», «φασίστα», «ανθέλληνα», «αντίχριστο», «κομουνιστή», «άθεο», «αναρχικό», «διεθνιστή», «μικροαστό» κ.λπ., ανάλογα με το είδος του σεναρίου που βρίσκεται υπό συζήτηση. Χαρακτηρισμοί που εκφράζονται με ευκολία και είναι ο προπομπός της λεκτικής βίας που θα ακολουθήσει και κατόπιν, ανάλογα με τις διαθέσεις και το μέρος, να επέλθει ακόμα και η σωματική βία.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τους πιστούς των θρησκειών οι οπαδοί και οι υποστηρικτές μιας συνωμοτικής θεωρίας, αν και χαρακτηρίζονται από την απολυτότητα της πίστης και είναι έτοιμοι να αγωνιστούν γι’ αυτήν, είναι ευκολότερο να μεταπειστούν και να λογικευτούν. Αυτό συμβαίνει γιατί το σενάριο δεν βασίζεται απλώς στην πίστη, αλλά σε εσφαλμένες και διαστρεβλωμένες «αποδείξεις» και σε παραποιημένες ενδείξεις. Έτσι, αναλόγως την διάθεση και τις γνώσεις του συνομιλητή τους, εάν τους δοθούν κατανοητές εξηγήσεις κι αποδείξεις των ψεμάτων και των ανακολουθιών της συνωμοτικής θεωρίας μπορούν να την αποποιηθούν και να την απορρίψουν.

Για το Geopolitics & Daily News