Άγιο Φως: θαύμα ή απάτη;

Γράφει ο Γρηγόριος Μπρόζος*

Λίγα φαινόμενα προκαλούν δέος αλλά και αντιπαραθέσεις όπως αυτό του Αγίου Φωτός. Ας πάρουμε τα πράγματα όμως από την αρχή.

Τι είναι το Άγιο Φως;

Κάθε χρόνο το μεγάλο Σάββατο χιλιάδες πιστών Χριστιανών καθώς και πλήθος μουσουλμάνων συρρέουν στα Ιεροσόλυμα, στο ναό της Αναστάσεως. Εκεί, μέσα στο Ιερό κουβούκλιο που περικλείει τον τάφο του Ιησού, εισέρχεται ο Ελληνο-Ορθόδοξος πατριάρχης Ιεροσολύμων με τις λαμπάδες του σβηστές. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα βγαίνει με τις λαμπάδες αναμμένες από το Φως της Αναστάσεως, συμβολίζοντας έτσι την ανάσταση του Χριστού.

Το γεγονός αυτό από άλλους θεωρείται Θεόσταλτο θαύμα ενώ από κάποιους άλλους απάτη. Πού βρίσκεται η αλήθεια ;

Η Ορθόδοξη πίστη υποστηρίζει ένθερμα πως πρόκειται για ένα θαύμα που συμβαίνει μια φορά το χρόνο για μία ετήσια συνάντηση με το άκτιστο. Πιστοί και κληρικοί υποστηρίζουν ότι ζουν τη φανέρωση του Θεού και την αλήθειας του. Από την άλλη πλευρά, πολλές και μεγάλες κοινωνικές ομάδες μεταξύ των οποίων είναι οι άθεοι ανά τον κόσμο, κομμάτι του Χριστιανικού κόσμου και μέρος της επιστημονικής κοινότητας, υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μία απάτη – μια χημική αντίδραση που οι Ορθόδοξοι επαναλαμβάνουν επί αιώνες. Ας δούμε τι από τα παραπάνω ευσταθεί.

Η θέση της Καθολικής εκκλησίας.

Οι δυτικοί όντας σε ρήξη με την ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία απέχουν από την τελετουργία της αφής του Αγίου Φωτός. Οι μεν προτεστάντες απέχουν, καθώς το δικό τους δόγμα απορρίπτει κατά κάποιο τρόπο τα θαύματα. Η Καθολική Εκκλησία αναγνωρίζει το γεγονός και κάνει αναφορές σ’ αυτό, χωρίς όμως να παρίσταται ποτέ το Μεγάλο Σάββατο στον Πανάγιο Τάφο. Το κοινό σημείο είναι ότι όλοι οι μη Ορθόδοξοι Χριστιανοί επιλέγουν να αποκρύψουν το γεγονός και να επιτρέψουν την παραπληροφόρηση γύρω απ’ αυτό. Εύλογα γεννάται το ερώτημα. Εάν όντως πρόκειται για πλάνη, γιατί να μην προσπαθήσουν να ρίξουν φως στην υπόθεση αποκαλύπτοντας την απάτη των Ορθοδόξων; Επιπλέον, γιατί να μην πραγματοποιήσουν και τα δυτικά δόγματα παρόμοιο ‘’κόλπο’’ διεκδικώντας έτσι μερίδιο από την ‘’αποκάλυψη του Θεού’’ ;

Όταν το Άγιο Φως δεν εμφανίστηκε.

Βρισκόμαστε στο έτος 1095 όπου στην σύνοδο του Κλερμόν. ο Πάπας Ουρβανός Β’ ουσιαστικά ανακοινώνει την Α’ Σταυροφορία που έχει ως σκοπό την επιστροφή των Αγίων Τόπων σε Χριστιανικά χέρια. Έτσι, τον Ιούλιο του 1099 η πόλη της Ιερουσαλήμ αλώνετε από τους δυτικούς. Το Πάσχα του 1100 για πρώτα φορά Καθολικός Πατριάρχης, ο Δαϊμβέρτος, γίνεται επικεφαλής της τελετής της αφής του Αγίου Φωτός. Αυτό όμως δεν εμφανίζεται παρά τις πολύωρες προσευχές. Το ίδιο έργο εκτυλίχθηκε και το Πάσχα του 1101 με τον Καθολικό Πατριάρχη να αδυνατεί να τελέσει με επιτυχία το μυστήριο. Οι δύο αυτές χρονιές αποτελούν μια ακόμα απόδειξη της αλήθειας του μυστηρίου. Διότι, αφού οι Δυτικοί το θεωρούν απλώς μία απάτη για ποιο λόγο να προσπαθήσουν να λάβουν μέρος στην απάτη ή ακόμα για ποιο λόγο να μην τελέσουν κι αυτοί κάποιο παρόμοιο κόλπο; Η στάση τον Ορθοδόξων αυτές τις χρονιές αποτελεί ένα ακόμα στοιχεία που δείχνει την αλήθεια. Ξεκινώντας με βάση το ότι το Άγιο Φως πρόκειται για ένα τεχνητό θαύμα, για ποιο λόγο οι Ορθόδοξοι εκδιωγμένοι από τους Άγιους Τόπους να μην πραγματοποιήσουν παρόμοιο κόλπο σε σημείο της δικής του επικράτειας, τονίζοντας έτσι την εναντίωση του Θεού στη σταυροφορία και την κατοχή της Ιερουσαλήμ;

Η στάση της Ορθοδοξίας.

Μετά το σχήμα των εκκλησιών και τους αμοιβαίους αναθεματισμούς μεταξύ του Πάπα Λέων Θ’ και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μιχαήλ Κυρουλάριο στα 1054, η Χριστιανική πίστη χωρίστηκε στην Δυτική Καθολική Εκκλησία και την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η πορεία του χρόνου όμως επιφύλασσε επιπλέον δυσκολίες για τα δύο δόγματα. Τόσο η ιστορία της δυτικής, όσο και την ανατολικής εκκλησίας χαρακτηρίζονται από συγκρούσεις και πάθη. Το Άγιο Φως όμως συνέχισε να ευλογεί με την παρουσία του μόνο την Ορθόδοξη Εκκλησία. Πιο συγκεκριμένα η φανέρωση Του πραγματοποιείται μόνο στον Έλληνα-Ορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Παρά την ακράδαντη πίστη του Ορθόδοξου κόσμου στο θαύμα –κατά τη δικιά του παράδοση- του Φώτος της Αναστάσεως, ποτέ και καμία Ορθόδοξη αίρεση ή φωνή κατά της κεντρικής εξουσίας του Φαναριού, δεν τόλμησε να  διεκδικήσει μέρος στο θαύμα ή να κατηγορήσει τους υπόλοιπους Ορθοδόξους για πλάνη. Όσο και να εξυπηρετούσε μια τέτοια ρητορική στους διαφωνούντες Ορθοδόξους και παρά το μεγάλο επιχείρημα που θα τους έδινε στην διεκδίκηση της αλήθειας, ποτέ και κανένας δεν το έκανε. Γιατί άραγε;

Συμπέρασμα

Θέλοντας να αφήσουμε στην άκρη τυχόν μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν ή αποκαθηλώνουν το γεγονός, καθώς κάθε μία από αυτές μπορεί εύκολα χαρακτηριστεί ως ανακρίβεια, συκοφαντία ή προπαγάνδα. Βλέπουμε ποια είναι η στάση ‘’εχθρών’’ και ‘’φίλων’’ της Ορθοδοξίας σχετικά με τη γνησιότητα του Αγίου Φωτός. Το κοινό στοιχείο όλων, από τον μεγαλύτερο υποστηρικτή μέχρι τον φανατικότερο αντίπαλο, είναι πως το σύνολο του Χριστιανικού κόσμου παρακολουθεί το γεγονός με σεβασμό και δέος. Ακόμα και αυτοί που το κατακρίνουν δεν τολμούν να τελέσουν παρόμοια τελετουργία με το γνωστό πλέον κόλπο, όπως αυτοί υποστηρίζουν. Όσο δυνατό χαρτί και να ήταν η τέλεση του μυστηρίου από πολλά δόγματα, όσο μεγάλο πλήγμα και να προξενούσε στην Ορθοδοξία, τη τεχνητή φανέρωση του Αγίου Φωτός δεν την έχει επιχειρήσει κανείς.

*Ο Γρηγόριος Γεωργίου Μπρόζος είναι φοιτητής οικονομικού Α.Π.Θ.