29/03/2024

Ώρα για ισχυρούς νέους ηγέτες στην ΕΕ

του Stefan Lehne
Carnegie Europe

Το Game of Thrones της ΕΕ, το οποίο θα παιχθεί στις επόμενες εβδομάδες, δεν θα έχει σεξ και αίμα, αλλά εύκολα θα μπορεί να συγκριθεί με την τηλεοπτική σειρά σε πολυπλοκότητα. Μετά από τις ευρωεκλογές που έλαβαν χώρα στις 23-26 Μαΐου. Οι ηγέτες πρέπει τώρα να επιλέξουν τους επόμενους προέδρους σε Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς και νέο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.

Ουσιαστικά, θα υπάρχουν τρία παιχνίδια που θα “τρέχουν” παράλληλα, αλλά θα πρέπει να τελειώσουν μαζί.

Το δια-θεσμικό παιχνίδι
Το πρώτο παιχνίδι είναι μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέτυχε ένα συνταγματικό “πραξικόπημα” το 2014, επιβάλλοντας τον επικεφαλής υποψήφιο (γνωστό από τον γερμανικό όρο Spitzenkandidat) της μεγαλύτερης κομματικής ομάδας, Jean-Claude Juncker, ως πρόεδρο της Κομισιόν. Σύμφωνα με τις συνθήκες της ΕΕ, είναι οι εθνικοί ηγέτες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα πρέπει να προτείνουν έναν υποψήφιο στο κοινοβούλιο, “λαμβάνοντας υπόψη τις εκλογές”.

Οι κύριες κομματικές ομάδας, εκτός από τους Φιλελεύθερους, θα ήθελαν τώρα να αξιοποιήσουν αυτή την επιτυχία και να μετατρέψουν το μοντέλο Spitzenkandidaten σε έναν μόνιμο κανόνα για την επιλογή προέδρου της Κομισιόν.

Αμέσως μετά από τις εκλογές του 2019, εξέδωσαν μια δήλωση με την οποία ισχυρίζονται πως ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν θα πρέπει να είναι ένας από τους επικεφαλής υποψηφίους. Ωστόσο, δεν συσπειρώθηκαν πίσω από τον υποψήφιο της μεγαλύτερης ομάδας, Manfred Weber του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΡΡ), και δεν απείλησαν να ασκήσουν βέτο σε οποιονδήποτε άλλο.

Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να “θάψουν” την έννοια του Spitzenkandidaten. Αισθάνονται ότι δίνει πολύ μεγάλη επιρροή στο κοινοβούλιο και περιορίζει αδικαιολόγητα την επιλογή του κατάλληλου προσώπου για τη θέση. Αλλά οι περισσότεροι εύχονται να αποφύγουν μια ανοιχτή σύγκρουση με τη βουλή, η οποία στο τέλος θα πρέπει να εκλέξει τον πρόεδρο της Κομισιόν.

Το διακομματικό παιχνίδι
Το δεύτερο παιχνίδι περιλαμβάνει τις κομματικές ομάδες της ΕΕ. Οι δύο μεγαλύτερες, το κεντροδεξιό ΕΡΡ και το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκράτες, βγήκαν από τις εκλογές του 2019 σημαντικά αποδυναμωμένα. Δεν έχουν την πλειοψηφία από κοινού στη βουλή και θα πρέπει να στραφούν σε άλλα κόμματα, συγκεκριμένα στους Φιλελεύθερους ή στους Πράσινους, για να εγκρίνουν νομοθεσία. Και πάλι, ο ρόλος των δύο μεγάλων κομμάτων παραμένει κρίσιμος, καθώς δεν είναι ούτε μια αριστερή πλειοψηφία έναντι του ΕΡΡ ούτε μια αξιόπιστη δεξιά έναντι των Σοσιαλδημοκρατών.

Στις επόμενες εβδομάδες οι διάφορες παρατάξεις θα επιχειρήσουν να φέρουν ομοϊδεάτισσες ομάδες με το μέρος τους. Θα επιδιώξουν επίσης να οικοδομήσουν μια πλειοψηφία πίσω από τους υποψηφίους για προέδρους της κομισιόν και του κοινοβουλίου και μιας κοινής πλατφόρμας πολιτικής.

Οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι θα προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τον ενδεχομένως κρίσιμο ρόλο τους αλλά ρισκάρουν να εξουδετερωθούν, μεταξύ τους. Ενώ οι Φιλελεύθεροι θα συμμετάσχουν στην πάλη για τις κορυφαίες θέσεις, οι Πράσινοι πιθανώς θα δώσουν έμφαση στη διαμόρφωση της πλατφόρμας πολιτικής.

Το παιχνίδι των ηγετών
Το τρίτο παιχνίδι εξετάζει το πλήθος των ηγετικών ρόλων της ΕΕ μαζί. Πριν ξεκινήσει η πρωτοβουλία Spitzenkandidaten, εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συγκεντρώσουν ένα πακέτο με τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ. Οι περισσότεροι επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων θα ήθελαν να επανέλθουν σε αυτό το μοντέλο.

Στην διαμόρφωση ενός τέτοιου πακέτου, οι ηγέτες έπρεπε να λάβουν υπόψη τους διάφορους παράγοντες: τις κομματικές ομάδες, τη γεωγραφική κατανομή, μεγάλα και μικρά κράτη-μέλη, μέλη και μη μέλη της ευρωζώνης, και φύλο. Πολλοί πιστεύουν ότι οι γυναίκες θα πρέπει να εκπροσωπούνται καλύτερα αυτή τη φορά.

Αν και δεν θα προτείνουν υποψηφίους όλα τα κράτη-μέλη για αυτές τις θέσεις, όλοι έχουν συμμετοχή στη διαδικασία. Κάποιοι θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την στήριξή τους για έναν υποψήφιο, ώστε να αποκτήσει στήριξη για τον μελλοντικό τους Ευρωπαίο Επίτροπο ή για να προάγουν άλλα θεσμικά συμφέροντα. Άλλοι θα προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι οι νέοι ηγέτες συμμερίζονται την πολιτική ή οικονομική τους φιλοσοφία.

Η τελευταία αυτή σκέψη θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, ο οποίος χρειάζεται άμεσα εταίρους για να προάγουν το όραμά του για μια ευρωπαϊκή αναγέννηση. Ο Macron έχει πάρει την ηγεσία της ομάδας που αντιστέκεται στον ορισμό του Weber και έχει ήδη συγκρουστεί με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel, η οποία είναι υποχρεωμένη να στηρίξει τον υποψήφιο του ΕΡΡ. Ένας ενδεχόμενος συμβιβασμός θα πρέπει να ικανοποιεί και το Παρίσι και το Βερολίνο, και θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα παζάρι μεταξύ των δύο μεγαλύτερων θέσεων: του προέδρου της Κομισιόν και του προέδρου της ΕΚΤ.
 

Πώς να παίξεις σκάκι με τρεις διαστάσεις
Ιδανικά, το κοινοβούλιο θα επέλεγε να διατηρήσει την πρωτοβουλία. Εάν καταλήξει σε έναν υποψήφιο για τον πρόεδρο της Κομισιόν ο οποίος έχει την πλειοψηφία των μελών του Ευρωκοινοβουλίου πίσω του ή πίσω της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν θα έχει επιλογή από το να αποδεχθεί την πρόταση. Ωστόσο, καθώς οι τρεις μεγαλύτερες ομάδες έχουν η κάθε μία έναν εξέχων υποψήφιο με σημαντική στήριξη, θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει αναθέσει στον απερχόμενο πρόεδρό του, Donald Tusk, να ενεργήσει ως “κύριος” του παιχνιδιού. Θα ξεκινήσει να διαβουλεύεται με τους εκπροσώπους των κομμάτων στο συμβούλιο και στο κοινοβούλιο. Ο δηλωμένος του στόχος είναι να συγκεντρώσει ένα αποδεκτό πακέτο εγκαίρως για τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21 Ιουνίου. Αυτό το χρονοδιάγραμμα φαίνεται φιλόδοξο, καθώς η συνολική συγκέντρωση των δυνάμεων είναι πιο περίπλοκη από ποτέ.

Ο πραγματικός κίνδυνος είναι ότι οι πολυεπίπεδες θεσμικές διαμάχες θα αποσπούν την προσοχή από τον αληθινό στόχο της διαδικασίας: να ενώσει τις πιο ικανές προσωπικότητες ώστε να ηγηθούν των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στα επόμενα πέντε χρόνια. Με την παρακμή των παλαιών κομματικών μηχανισμών, η προσωπική ηγεσία, το όραμα και η ικανότητα επικοινωνίας, έχουν καταστεί βασικές ιδιότητες για τους ανθρώπους στο τιμόνι των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Οι νέοι ηγέτες πρέπει να είναι αρκετά ισχυροί για να αντιμετωπίσουν το bullying των διεθνών παραγόντων. Χρειάζονται μια αξιόπιστη εσωτερική πυξίδα για να πορευθούν σε μια ταραγμένη και κατακερματισμένη πολιτική σκηνή, και πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσουν για την ΕΕ και να οικοδομήσουν εκ νέου τη λαϊκή εμπιστοσύνη.

Ως εκ τούτου, οι βασικές προσωπικές ικανότητες πρέπει να είναι το κύριο μέλημα σε όλη τη διαδικασία. Η Ένωση δεν μπορεί να αντέξει να συμβιβαστεί με τον δεύτερο καλύτερο.

πηγή:Capital.gr

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024